Religie i kultury między konfliktem i dialogiem

W dniach 1-3 września w Palermo odbywało się światowe spotkanie międzyreligijne, zorganizowane po raz szesnasty przez rzymską Wspólnotę św. Idziego, pod hasłem «Religie i kultury między konfliktem i dialogiem». Przybyło na nie ponad 450 osób, wśród nich przedstawiciele Kościołów chrześcijańskich oraz innych wielkich religii, a także świata kultury, polityki, mediów. Celem spotkania było poszukiwanie nowych dróg wspólnego działania na rzecz pokoju. Podczas obrad przy 24 okrągłych stołach poruszano m.in. takie tematy, jak: współistnienie cywilizacji po 11 września; dialog izraelsko-palestyński; przemoc; imigracja; mafia; prawo i wolność w religiach monoteistycznych; przebaczenie i pojednanie. Na początku spotkania zostało odczytane przesłanie Ojca Świętego, skierowane na ręce kard. Rogera Etchegaraya, które publikujemy poniżej.

Czcigodny Brat
Kard. Roger Etchegaray
Przewodniczący Emerytowany
Papieskiej Rady «Iustitia et Pax»

1. Proszę Księdza Kardynała o przyjęcie moich serdecznych pozdrowień oraz o przekazanie ich szanownym uczestnikom XVI Międzynarodowego Spotkania poświęconego Modlitwie o Pokój, które odbędzie się w Palermo pod hasłem: «Religie i kultury między konfliktem i dialogiem».

Pozdrawiam arcybiskupa Palermo kard. Salvatore De Giorgio, umiłowane Kościoły Sycylii oraz ich pasterzy. Jestem przekonany, że te dni refleksji i modlitwy pomogą mieszkańcom Sycylii w sposób bardziej świadomy czynić swą wyspę ziemią gościnności i solidarności, zgodnego współżycia i pokoju. Sycylia jest bowiem powołana, by być miejscem, w którym, w sercu Morza Śródziemnego, spotykają się ze sobą Północ i Południe, Wschód i Zachód.

2. Bliskie już spotkanie w Palermo przywodzi mi na myśl Asyż, 27 października 1986 r., kiedy po raz pierwszy zaprosiłem przedstawicieli Kościołów, Wspólnot chrześcijańskich i wielkich religii, by razem, jedni obok drugich, modlili się o pokój. Ksiądz Kardynał był jednym z głównych twórców tego pamiętnego dnia, z którego zrodził się nowy styl spotkań między wyznawcami różnych religii: nie przeciwstawiają się oni sobie ani nie pogardzają sobą nawzajem, lecz dążą do konstruktywnego dialogu, w którym — bez ulegania relatywizmowi czy synkretyzmowi — każdy otwiera się na innych z szacunkiem, uświadamiając sobie prawdę, że Bóg jest źródłem pokoju.

Od tamtej pory, jakby dla utrwalenia «ducha Asyżu», organizowane były rokrocznie wasze spotkania poświęcone modlitwie i wspólnej refleksji. Dziękuję Wspólnocie św. Idziego za śmiałość i odwagę, z jaką podjęła «ducha Asyżu», którego moc dawało się odczuć każdego roku w różnych miastach świata. Dzięki Bogu, niemało jest przypadków, w których «duch Asyżu», sprzyjający dialogowi i wzajemnemu zrozumieniu, przyniósł konkretne owoce pojednania. Dlatego naszym obowiązkiem jest umacniać go i upowszechniać, idąc ścieżkami sprawiedliwości i licząc na pomoc Boga, który potrafi otwierać drogi pokoju tam, gdzie nie udaje się to ludziom.

W naszych czasach pielęgnowanie tego «ducha Asyżu» staje się jeszcze bardziej konieczne. Toteż w styczniu br. ponownie udałem się do Asyżu, wraz z przedstawicielami Kościołów chrześcijańskich i wielkich religii — po tragicznych wydarzeniach z 11 września ubiegłego roku. W Asyżu, który stał się jakby «agorą» pokoju między narodami, powiedziałem, że trzeba «rozrzedzić mgły podejrzeń i nieporozumień». Jednak ciemności nie rozproszy szczęk broni. «Aby ustąpiły, trzeba zapalić światło» (por. przemówienie Jana Pawła II w Asyżu, «L'Osservatore Romano», wyd. polskie, n. 3/2002, s. 18).

3. 1 września w Palermo znów zapłonie to światło, aby swymi jasnymi promieniami rozświetliło cały rejon Morza Śródziemnego, obszaru, w którym od dawna współistnieją różne religie i kultury, który jest jednak również areną ostrych nieporozumień i okrutnych konfliktów. Myślę w szczególności o Ziemi Świętej, opanowanej przez narastającą przemoc, która zdaje się niepowstrzymana.

Ileż narodów cierpi nie tylko z powodu bolesnych konfliktów, lecz także głodu i nędzy, szczególnie w Afryce — na kontynencie, który wydaje się symbolem nierówności między Północą i Południem planety! Niech z Palermo rozlegnie się nowy apel, aby wszyscy odpowiedzialnie dążyli do sprawiedliwości i prawdziwej solidarności.

4. Tematyka spotkania sprzyja obszernej analizie sytuacji na kuli ziemskiej oraz rozważeniu, jakie wysiłki należy wspólnie podjąć.

«Na jakim fundamencie mamy budować nową epokę historyczną?» To pytanie, które narodziło się pod wpływem wielkich przemian XX w., odnosi się do naszych tradycji religijnych i do różnych kultur. «Czy wystarczy — pytałem młodych, którzy przybyli do Toronto na niedawno zakończony Światowy Dzień Młodzieży — oprzeć się na trwającej obecnie rewolucji technicznej, która, jak się wydaje, kieruje się wyłącznie kryteriami produktywności i wydajności, bez żadnego odniesienia do duchowego wymiaru człowieka bądź powszechnie uznawanych wartości etycznych? (przemówienie podczas czuwania modlitewnego, «L'Osservatore Romano», wyd. polskie, n. 9/2002, s. 51).

Ten ważny moment przypomina ludzkości, że jedynie w Obliczu Boga możemy znaleźć rację naszego istnienia i naszej nadziei. Niech spotkanie w Palermo służy powszechnemu uświadomieniu sobie tej prawdy i sprzyja budowaniu świata bardziej wolnego i braterskiego.

Zapewniam o swym duchowym uczestnictwie i z całego serca proszę Boga o wszelkie błogosławieństwo dla waszych obrad oraz dla wszystkich obecnych.

Castel Gandolfo, 29 sierpnia 2002 r.

opr. mg/mg