Poznać całego Chrystusa

Chrześcijanin, który chce być uczniem Chrystusa i który odczuwa potrzebę zjednoczenia z Nim na drodze swej autentyczności i pewności - jako człowiek i to człowiek naszych czasów, karmiony wizualnymi obrazami - będzie odczuwał potrzebę ujrzenia Jezusa Chrystusa takim, jakim On był. Pragnie ujrzeć Jego oblicze, wejrzenie, sposób bycia, całą Jego osobę. Mówimy już kiedyś o tym, ale to pragnienie pozostaje i powraca, zwłaszcza wtedy gdy to wyłaniają się problemy dotyczące autentycznego tłumaczenia Chrystusowego Posłannictwa, a także wtedy, kiedy mamy obowiązek uzgodnić nasze postępowanie z Jego nauką Czyż zresztą tego pragnienia nie dostrzegamy u postaci ewangelicznych? Weźmy np. Zacheusza z opowiadania św. Łukasza: "Chciał zobaczyć Chrystusa", ale nie mógł Go zobaczyć wśród tłumu, ponieważ był niskiego wzrostu. Wybiegł więc naprzód i wspiął się na drzewo sykomory. Stamtąd zobaczył Chrystusa, ale i Jezus spojrzał na niego i zawołał go mówiąc, by zszedł z drzewa, bo chce dzisiaj być jego gościem⁽¹⁾.

Nie przypadło nam jednak w udziale szczęście ludzi współczesnych Chrystusowi, którzy widzieli Go na własne oczy⁽²⁾, jak zresztą nie jest ono udziałem całej ludzkości, która po Nim przyszła. Już św. Ireneusz, biskup Lyonu (pod koniec II wieku) ostrzegał, że w owym czasie usiłowano rozpowszechniać apokryfy zawierające fizyczny obraz Chrystusa⁽³⁾.

Św. Augustyn jest stanowczy w swoim stwierdzeniu: "Zupełnie nie wiemy", jakie było fizyczne oblicze Chrystusa oraz Najświętszej Dziewicy⁽⁴⁾. Portret Chrystusa musimy sobie tworzyć w oparciu o elementy wspólne naturze ludzkiej, posługując się wyobraźnią, która tworzy obraz na podstawie wiadomości zaczerpniętych o Nim z Ewangelii czy też w oparciu o Jego własne słowa. Sztuka i pobożność wzajemnie wspierają się w tym trudnym dziele.

Nie jest to czysta fantazja, ale pełen zasług - a nawet w pewnym sensie - konieczny wysiłek tego, kto chce mieć konkretne i wierne pojęcie o Chrystusie, pojęcie wolne od mitycznej sztuczności - pojęcie idealne.

Spróbujmy postawić sobie pytanie: jak wyobrażamy sobie Chrystusa? Jaka jest Jego charakterystyczna cecha ujawniająca się na podstawie Ewangelii? Jak Chrystus przedstawia się na pierwszy rzut oka? I tu również dopomogą nam Jego własne słowa: "Jestem cichy i pokornego serca"⁽⁵⁾. Chrystus chce, byśmy patrzyli na Niego w ten sposób i to w Nim dostrzegali. Gdybyśmy Go zobaczyli, ukazałby się właśnie w ten sposób, nawet jeśli wizja Chrystusa, jaką przekazuje nam Apokalipsa św. Jana, nadaje formę i blask Jego niebiańskiej postaci⁽⁶⁾. Ten aspekt słodyczy, dobroci, a przede wszystkim pokory narzuca się nam jako coś istotnego. Przy głębszej refleksji spostrzegamy, że równocześnie okazuje się i ukrywa podstawowa tajemnica odnosząca się do Chrystusa, do Wcielenia, do Boga pokornego - tajemnica kierująca całym życiem i posłannictwem Chrystusa. "Chrystus pokorny jest ośrodkiem chrystologii" - mówi św. Augustyn⁽⁷⁾.

Czym jest w naszych oczach całe nauczanie ewangeliczne? "Czego naucza, jak nie właśnie tej pokory?... W pokorze tej możemy zbliżyć się do Boga" - mówi dalej doktor z Hippony⁽⁸⁾. Zresztą czyż św. Paweł nie używa terminu, który ma w sobie coś z absolutu, gdy mówi o Chrystusie, że "uniżył" się - semetipsum exinanivil?⁽⁹⁾.

Chrystus jest człowiekiem dobrym w całym tego słowa znaczeniu, dlatego na płaszczyźnie ludzkiej zajął najniższe miejsce, stał się dzieckiem, ubogim, cierpiącym, ofiarą, by nikt z Jego ludzkich braci nie mógł Go uważać za wyższego i dalekiego: zajął miejsce u stóp wszystkich. Chrystus, jest dla wszystkich. Chrystus należy do wszystkich, a nawet w sposób szczególny, do każdego z nas. Mówi o tym św. Paweł: "Umiłował mnie i samego siebie wydał za mnie"⁽¹⁰⁾.

Nie należy się dziwić, że ikonografia przedstawiająca Chrystusa zawsze starała się wyrazić tę Jego łagodność i nadzwyczajną dobroć. Interpretacja mistyczna osoby Chrystusa podjęła Jej kontemplację w głębi serca i stworzyła - dla nas współczesnych, sentymentalnych i psychologów, zawsze nastawionych na metafizykę miłości - kult Najświętszego Serca, które jest ogniskiem gorejącym, symbolem pobożności i działalności chrześcijańskiej.

I tu, zwłaszcza dzisiaj, rodzą się trudności: czy taki obraz Chrystusa, który sam w sobie realizuje własne słowa - błogosławieni ubodzy, cisi, ci, którzy nie stawiają oporu⁽¹¹⁾, przedstawia nam prawdziwego Chrystusa? Czy jest to Chrystus dla nas? Gdzież jest Chrystus wszechmocny, Chrystus potężny, Król królów i Pan panów?⁽¹²⁾.

Gdzież jest Chrystus reformator?⁽¹³⁾ Gdzie jest Chrystus polemizujący, ten, który się sprzeciwia i wygłasza swoje "biada"? Gdzie jest Chrystus oswobodziciel, Chrystus gwałtownik?⁽¹⁴⁾. Czyż dzisiaj nie mówi się o chrześcijaństwie gwałtu i o teologii rewolucji? Gdy już tyle mówiło się o pokoju, zjawia się pokusa gwałtu jako najwyższe potwierdzenie wolności i dojrzałości, jako jedyny środek reformy i zbawienia. Pokusa ta jest tak silna, że mówi się o teologii gwałtu i rewolucji, co często odpowiada podniecającym teoriom i faktom albo przynajmniej dążeniom do "ustalonego nieporządku". Szuka się Chrystusa dla siebie, a w postępowaniu i słowach samego Chrystusa szuka się usprawiedliwienia pewnych nie uporządkowanych, demagogicznych i rewolucyjnych postaw.

Wielu mówi o tym. Zaznaczyliśmy to już przy innych okazjach. Teraz jedna tylko rada. Wobec tej pozornej sprzeczności obrazu Chrystusa cichego i łagodnego, Chrystusa dobrego Pasterza, Chrystusa ukrzyżowanego z miłości oraz obrazu Chrystusa męskiego i surowego, zagniewanego i karzącego, należy się dobrze zastanowić i dobrze sprawdzić, jak sprawa ta wygląda w oryginalnych dokumentach: w Ewangeliach, w Nowym Testamencie, w autentycznej i zgodnej Tradycji oraz w prawdziwej ich interpretacji. Czujemy się zobowiązani zwrócić wasza uwagę na to zagadnienie, szczególnie zaś na złożoność obrazu Chrystusa. Chrystus jest zapewne równocześnie łagodny i mocny, jak równocześnie jest człowiekiem i Bogiem. Następnie należy zwrócić uwagę na prawdziwą reakcje - oczywiście nie polityczną i nie anarchistyczna - jaką wywołuje reformatorska siła Chrystusa w upadłym i zepsutym świecie, czyli na prawdziwe nadzieje, jakie On ofiaruje ludzkości.

Wtedy dopiero zobaczymy, że obraz Chrystusa, nie wypaczając uroku Jego miłosiernej słodyczy, posiada także aspekt powagi i mocy - a jeśli wolicie - grozy która sprzeciwia się nikczemności, hipokryzji, niesprawiedliwości i okrucieństwu. Temu aspektowi powagi towarzyszy zawsze wielkie promieniowanie miłości.

Jedynie miłość określa Zbawiciela i tylko na drodze miłości możemy zbliżyć się do Niego, naśladować Go, wprowadzić Go do naszej duszy, do tej zawsze zmiennej i dramatycznej historii ludzkiej.

Tak, możemy zobaczyć Chrystusa, Tego, który zamieszkał z nami i dzielił nasze ziemskie losy, by natchnąć je Ewangelią zbawienia i w ten sposób przygotować nas na pełne zbawienie. Ujrzymy Go "pełnego łaski i prawdy"⁽¹⁵⁾.

Wiara i miłość są oczyma, którymi w jakiś sposób możemy Go dojrzeć, to znaczy przewidzieć.