O odpowiedzialności

O odpowiedzialności

Rozmowa z prof. Leszkiem Balcerowiczem

- Panie Profesorze, jak Pan rozumie terminy: odpowiedzialna gospodarka, odpowiedzialne inwestycje, odpowiedzialny biznes?

W gospodarce, przedsiębiorczości (unikam słowa biznes) odpowiedzialność polega przede wszystkim na dobrym gospodarowaniu, które niezbędne jest dla rozwoju kraju, tworzenia miejsc pracy, poprawy warunków życia.
Dla dobrego gospodarowania potrzebne jest wysokiej jakości prawo. Zatem ci, którzy prawo tworzą, muszą wykazywać wielką odpowiedzialność. Prawo musi być przejrzyste i musi gwarantować równe warunki działania wszystkim przedsiębiorstwom. Nie powinno zawierać przywilejów, których przyznawanie stwarza pole do korupcji.
Dobre, odpowiedzialne gospodarowanie to także poszanowanie godności człowieka. Niezbędne jest tworzenie w miejscu pracy dobrego klimatu, atmosfery do współdziałania. Ludzie, którzy pracują pod przymusem, nie wykazują zaangażowania i nie czują się współodpowiedzialni za swoje przedsiębiorstwo.
Wreszcie, dobrze i odpowiedzialnie gospodarować to także - nie niszczyć środowiska. Należy więc minimalizować negatywny wpływ naszego działania na środowisko.

- Jakie według Pana następstwa niesie globalizacja?

Trzeba najpierw powiedzieć co się rozumie przez globalizację, bo to słowo jest często nadużywane. Dla mnie globalizacja oznacza postępującą integrację różnych krajów pod względem gospodarczym, a także informacyjnym. To połączenie tworzy się m.in. na skutek przepływu towarów, rosnącego handlu międzynarodowego. Warto przy tym pamiętać, że w zakresie wolnego handlu świat był bardziej zaawansowany na przełomie XIX i XX wieku niż dzisiaj. Oczywiście rozmiary handlu są większe, bo gospodarka światowa jest większa. Także pod względem migracji świat był kiedyś szybszy. Nie było tylu barier, komplikacji jak choćby potrzeba posiadania wiz i paszportów. W tym względzie czas się więc cofnął. Natomiast w czym poszedł do przodu? W dwóch dziedzinach. Świat jest "globalną wioską", co oznacza, że w ciągu jednego dnia, niemalże w jednej sekundzie ludzie dowiadują się o tym co się dzieje w różnych zakątkach Ziemi. I to jest ogromna, jakościowa zmiana. Przy tak masowym i szybkim przepływie informacji, także gusta konsumentów podlegają uniformizacji, bo pewne zjawiska, które 100 lat temu były zjawiskami krajowymi, lokalnymi teraz stają się powszechne. Ważne jest jednak, aby ten masowy przepływ informacji służył także upowszechnianiu dobrych wzorców zachowań.
Druga dziedzina, w której globalizacja jest pewną nowością jest skala przepływu kapitału, zwłaszcza krótkookresowego. Daje to znacznie większą możliwość korzystania z zewnętrznego kapitału. Jest on dużą szansą dla tych, którzy prowadzą rozsądną, stabilizującą rozwój politykę gospodarczą. Pociąga za sobą jednak ryzyko, że przy nierozsądnym prowadzeniu polityki gospodarczej ten kapitał może odpłynąć, co powoduje rozmaite perturbacje, z kryzysem walutowym włącznie.
Dla Polski, jak na razie jest on dźwignią przyspieszenia rozwoju i tak powinno pozostać.

- Jakie zasady prowadzenia biznesu w krajach Zachodnich mogą być wzorem dla polskich przedsiębiorców?

W wielu dziedzinach przedsiębiorczości Polska już dogania Zachód. Możemy jeszcze szybciej skracać ten dystans jeśli będziemy potrafili uczyć się na błędach innych, adoptować dobre i sprawdzone wzorce. Jestem przekonany, że w dziedzinie gospodarowania łączącego racjonalność ekonomii z poszanowaniem godności człowieka i z odpowiedzialnością ekologiczną Polska może się nadal wiele nauczyć od Zachodu. Myślę, że warto z tej szansy skorzystać, ale i tworzyć własne wzorce.

- Jak w związku z tym ocenia Pan powstanie Forum Odpowiedzialnego Biznesu, które zajmuje się właśnie promowaniem firm, łączących działania ekonomiczne z odpowiedzialnością w obszarach ekologicznych i społecznych.

W krajach wysoko rozwiniętych tego typu organizacje działają już od kilkunastu lat, przykładowo Business Leaders Forum założone przez Księcia Walii obchodzi w tym roku swoje dziesięciolecie. Coraz głośniej na ten temat wypowiadają się politycy Unii Europejskiej, jak też ONZ. Kofi Annan ogłosił swój Global Compact dla świata biznesu. Forum stwarzając płaszczyznę spotkań ludzi, którzy starają się łączyć odpowiedzialność podstawową z innymi wymiarami, wpisuje się w najnowsze światowe trendy w tej dziedzinie. Ważne jest, aby sukces gospodarczy szedł w parze z poszanowaniem wartości społecznych i ekologicznych. Dlatego życzę Forum wielu sukcesów.

- Jakie miejsce powinien zajmować człowiek w nowoczesnej firmie przyszłości?

Obserwujemy od kilkudziesięciu lat pewną ewolucję co do sposobu działania, struktury rozmaitych organizacji. Odchodzi się od struktur ściśle hierarchicznych w kierunku struktur, w których stawia się na współpracę i większe zaangażowanie pracowników. Sądzę, że ten trend będzie się w przyszłości utrwalał.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Joanna Rejman

opr. MK/PO