Polskie ślady w Watykanie

W różnych miejscach na terenie państwa watykańskiego — w Muzeach Watykańskich, Bibliotece Apostolskiej i tajnym Archiwum — znajduje się wiele pamiątek mających wartość artystyczną. Wśród tych dzieł jest dosyć pokaźny, liczący kilkaset obiektów, rozdział naszej artystycznej kultury. To namacalny dowód obecności Polski w Watykanie.

Najsłynniejszym i najczęściej odwiedzanym pomnikiem artystycznym Polski jest obraz Jana Matejki „Sobieski pod Wiedniem”, umieszczony w specjalnej sali Muzeum Watykańskiego.

Obraz ten, niebędący ilustracją tego wydarzenia, ale wielką jego interpretacją, porywającą, symboliczną i zarazem reprezentacyjną wizją, kryje szereg idei religijno-patriotycznych. Był darem autora dla papieża Leona XII w 200. rocznicę bitwy pod Wiedniem. Jego pojawienie się w Watykanie miało ukryty cel — głosiło z papieskiej stolicy, że tak zasłużona dla katolicyzmu Polska, mimo że pod zaborami — nadal istnieje.

Najstarszym dokumentem związanym z Polską jest regest „Dagome iudex”. Zawiera on, skierowaną na ręce papieża Jana XV, prośbę księcia Dagome (identyfikowanego z Mieszkiem I) o przyjęcie jego posiadłości pod opiekę Stolicy Apostolskiej.

Każdy polski pielgrzym odwiedzający Bazylikę św. Piotra zwraca uwagę na nagrobek wnuczki Jana III Sobieskiego Marii Klementyny. A jeśli już jesteśmy w Bazylice św. Piotra, to w jej skarbcu można obejrzeć m.in. kielich z pateną, ofiarowany w 1877 roku Piusowi IX przez pątników ze Lwowa. Można na nim zauważyć sceny bitew i postacie świętych ilustrujące dzieje naszego kraju.

W pobliskim Castel Gandolfo, letniej rezydencji papieży, w kaplicy zobaczyć można związane z historią Polski freski Jana Rosena, malarza historycznego, które w 1933 roku zamówił Pius XII — wcześniej nuncjusz w Warszawie.

Co do ciekawostek, niewiele osób wie, że najstarsze mapy Chin z rysunkami fauny i flory zostały wykonane przez polskiego misjonarza — jezuitę o. Michała Bojma w XVII wieku.

Koniec wieku XX przyniósł najwięcej pamiątek związanych z naszym krajem. Ciekawą pozycją jest z pewnością najmniejszy, ale zarazem wymowny znaczek pocztowy, zaprojektowany przez miniaturzystkę Zofię Dąbrowską, będącą autorką ponad 500 miniatur i 100 znaczków dla Poczty Watykańskiej. Znaczek pochodzi z Roku Świętego 1966 i przedstawia papieża Pawła VI, wyciągającego ręce w kierunku witających go Polaków ze słowami pozdrowienia „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus”.

To pamiątka z niedoszłej, z powodu sprzeciwu ówczesnych władz, wizyty papieża w Częstochowie.

Od 1978 roku, czyli od początku pontyfikatu Jana Pawła II, nastał nowy okres gromadzenia na Watykanie polskich pamiątek artystycznych.

opr. mg/mg