Weigel i inni

Nie tylko przypadkowa zbieżność dat wpłynęła na wybór oferty ponad ośmiuset wydawców, prezentujących się na 45. Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie. Targi rozpoczęły się 18 maja - w 80. urodziny Jana Pawła II i w dniu inauguracji uroczystości jubileuszowych w archidiecezji warszawskiej. Nic więc dziwnego, że wielu wystawców nawiązało w swych propozycjach książkowych do tych wydarzeń. Papieskimi dziełami, albumami, biografiami i opracowaniami chwalili się nie tylko wydawcy katoliccy. Wideograf II z Katowic zapowiadał wydanie pięknego albumu "Papież w Ziemi Świętej". Album o tej samej tematyce, ze zdjęciami Adama Bujaka, wystawił na swoim stoisku Biały Kruk.

Oprócz tego można było nabyć wydany przed miesiącem album o ubiegłorocznej pielgrzymce Jana Pawła II do Polski, widzianej obiektywem Arturo Mari, oraz najnowszy, który ukazał się z okazji papieskich urodzin pt. "Święty Ojciec". Bertelsmann Media specjalnie na urodziny Papieża podsumowały jego pontyfikat w albumie "Jan Paweł II - Pielgrzym Ducha", który, jak zapowiada wydawca, "jest wyrazem czci, a nie ckliwej dewocji". Na stoisku Polskiej Agencji Informacyjnej można było kupić czarno-białe albumy z poprzednich pielgrzymek papieskich do ojczyzny. Natomiast Świat Książki, oprócz literatury o Papieżu, jego nauczaniu, modlitwach, relacjach z rodakami, oferował kasety wideo z pielgrzymki do Ziemi Świętej oraz poezje Karola Wojtyły na płytach CD. Edycja Świętego Pawła eksponowała na targach pozycję "Jan Paweł II - 20 lat w historii Kościoła i świata", w której na temat pontyfikatu obecnego Papieża wypowiadają się: kard. Joseph Ratzinger i kard. Franciszek Macharski. Wydawnictwo "Apostolicum", oprócz wydanych w ubiegłym roku studiów socjologicznych o tym, co Polacy myślą o Janie Pawle II oraz papieskich katechez, przygotowało na targi książkę o pielgrzymkach Jana Pawła II "Dar i zadanie".

Niewątpliwie największym targowym rarytasem w tej kategorii była prawie 1200-stronicowa biografia Papieża "Świadek nadziei", wydana przez krakowski "Znak". Jej autor - George Weigel znany jest Czytelnikom "Gościa Niedzielnego" z artykułu o Janie Pawle II, zamieszczonego w jednym z ostatnich numerów "Azymutu". Ten amerykański filozof, teolog katolicki, komentator życia politycznego i religijnego, przeczytał chyba wszystko, co ukazało się na temat Papieża, zapoznał się z jego nauczaniem. Rozmawiał z ludźmi z najbliższego otoczenia Papieża, dotarł do kolegów z lat szkolnych, został wpuszczony do watykańskich archiwów, gdzie zapoznał się z niepublikowaną dotąd korespondencją z Breżniewem, Gorbaczowem i Deng Xiaopingiem. Przez cztery lata odbywał prywatne rozmowy z Ojcem Świętym, podczas których Papież odpowiadał na jego pytania. O zaufaniu do autora świadczy chociażby to, że ani Ojciec Święty, ani nikt z Kurii Rzymskiej nie czytali tej książki przed publikacją. Jan Paweł II otrzymał jej egzemplarz we wrześniu ubiegłego roku, gdy ukazała się na rynku amerykańskim. Nie miał do niej żadnych zastrzeżeń. Książka zaskakuje wielością szczegółów z życia Karola Wojtyły i Jana Pawła II. Daleka jest jednak od sensacji czy chociażby fascynacji osobą głównego bohatera. Weigel, chłodnym i rzetelnym okiem badacza, pokazuje, jak z chłopca z Wadowic, zauroczonego teatrem i literaturą, wyrastał mąż wiary, a później Papież, który burzy tradycyjny model papiestwa. Istotne, że Weigel nie stroni od komentarzy, ukazując zwłaszcza kontekst papieskiego nauczania. Z faktów zaś wydobywa głęboko religijne znaczenia.

"W gruncie rzeczy Jan Paweł II jest osobą mało znaną - przekonywał polskich czytelników Weigel. - Próbuje się go wtłoczyć w konwencjonalne kategorie liberała, konserwatysty... Pokazuje jako Papieża pielgrzyma, sportowca, intelektualistę, burzyciela komunizmu albo ekumenistę. Powoduje to ogromne zniekształcenie jego osoby. Żadna z kategorii po prostu do niego nie pasuje. Jest przykładem łączenia tego, co pozornie pozostaje ze sobą w sprzeczności". Zaraz po wyborze Jana Pawła II, Andre Frossard napisał w telegramie: "To nie jest papież z Polski - to jest papież z Galilei". Zdaniem Weigla, jest to osiągnięcie Ojca Świętego, ale też zarazem jego osobista Droga Krzyżowa. "Odniosłem wrażenie, że Jan Paweł II jest człowiekiem, który idąc przez życie, nieustannie czerpie ze swych korzeni" - pisze Weigel. - "W tym sensie Polska jest domem dla polskiego Papieża w sposób, w jaki nie może nim być żadne inne miejsce, nawet po ponad dwudziestu latach spędzonych w Rzymie. Ale jak zawsze w przypadku Karola Wojtyły, sprawy człowiecze należy odczytywać teologicznie. A zatem «wygnanie» Papieża i cena, jaką musiał za nie zapłacić, stanowi potężne i poruszające przypomnienie, że wszyscy chrześcijanie są pielgrzymami i że «nie mamy tutaj trwałego miasta» (Hbr 13,14). Nasze przeznaczenie leży gdzie indziej". Książka ukazała się już w kilku krajach i wszędzie została uznana za najobszerniejszą i najbardziej rzetelną biografię Jana Pawła II.

opr. mg/mg