Uwaga, kleszcz!

Lato to czas odpoczynku i aktywności na świeżym powietrzu. Ale jest także okresem największej aktywności kleszczy. W Polsce można je spotkać od kwietnia aż do października, przede wszystkim w lesie, na łące, a nawet w miejskim parku czy przydomowym ogródku!

Co to są kleszcze?

Kleszcze to pajęczaki, które należą do podgromady roztoczy. W Polsce można spotkać 19 gatunków. Najliczniejszą grupę stanowi kleszcz pospolity. Kleszcze są czasowymi pasożytami zewnętrznymi. Żyją na powierzchni ciała żywiciela. Ich pożywieniem jest krew i płyny ustrojowe. Cierpliwie czekają na spodniej powierzchni liści w pobliżu ścieżek na swojej ofiary, które wyczuwają wykrywając zwiększone stężenie CO2 w powietrzu, ciepłotę ciała oraz zapach.

Kleszcze mają do kilkunastu milimetrów długości. Ich ciało ma owalny i nieco spłaszczony kształt. Ich rozmiar zwiększa się kilkakrotnie, gdy są najedzone. Kleszcze przyczepiają się do skóry, aby się żywić. W trakcie tej czynności mogą wprowadzać do ciała człowieka różnego rodzaju neurotoksyny. Ponadto niektóre z nich przenoszą drobnoustroje. Dlatego ukąszenie pajęczaka jest niebezpieczne i może prowadzić do rozwoju chorób.

Jak usunąć kleszcza?

Ostrożnie, ale jak najszybciej! Czas jest tutaj bardzo ważnym czynnikiem. Jeśli usuniesz go krótko po ukąszeniu, masz dużą szansę uniknąć infekcji. Usunięty w czasie krótszym niż 24 godziny od wkłucia kleszcz niesie minimalne ryzyko zarażenia - wynosi ono zaledwie ok. 1 procenta. Miejsce wkłucia należy umyć wodą z mydłem i zdezynfekować, a następnie obserwować co najmniej przez miesiąc.

Postępowanie przy wyjmowaniu kleszcza
Odstawiamy wszystkie tradycyjne metody, które mówią o smarowaniu kleszcza czymkolwiek, by sprowokować go do odpadnięcia. Te metody przynoszą odwrotny skutek od zamierzonego i do tego mogą przyczynić się do zakażenia.

Zatem rozwiązaniem jest prawidłowe uchwycenie kleszcza i wyciągnięcie go ze skóry. I tu trzeba zwrócić uwagę na dwie rzeczy. Pierwsza, to prawidłowy ruch. Niektórzy uważają, że kleszcza należy wykręcić. Ale to nie jest dobry pomysł! Wykręcanie kleszcza może powodować ukręcenie elementów jego aparatu gębowego od tułowia – są naprawdę mocno wczepione w skórę. Zalecane jest raczej wyciągnięcie kleszcza zgodnie z osią jego wkłucia – czyli lekko pochyłym ruchem do góry. Druga sprawa, to prawidłowy uchwyt. Nie wolno chwytać kleszcza za odwłok, ściskając go palcami. W ten sposób możesz do ranki mechanicznie wycisnąć z kleszcza to, co sam wyplułby z czasem – czyli zwiększasz ryzyko zakażenia. Prawidłowy uchwyt polega na tym, by złapać kleszcza tuż nad skórą, między odwłokiem, a aparatem gębowym.
 

  Lasy Państwowe

Diagnoza - borelioza
Kleszcze mogą przenosić bakterię, która wywołuje boreliozę. Jest to choroba, która atakuje przede wszystkim stawy i układ nerwowy. Pierwsze objawy pojawiają się 1–3 tygodnie po ukąszeniu. Jest to głównie rumień wędrujący, czyli charakterystyczne zaczerwienienie skóry w owalnym kształcie z bladym środkiem. Towarzyszą mu objawy grypopodobne. Jego pojawienie się jest wskazaniem do zgłoszenia się do lekarza.
Pojawienie się rumienia jest wskazaniem do rozpoczęcia antybiotykoterapii. W przeciwnym razie dochodzi do dalszego rozwoju choroby. Przyjmuje ona postać nawracającego zapalenia stawów lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Zajęte mogą zostać także skóra, serce lub nerwy czaszkowe.

Borelioza nie jest jedyną chorobą wywołaną przez kleszcze. Występuje także kleszczowe zapalenie mózgu. Jest ono efektem infekcji wirusowej. W pierwszej fazie obecne są objawy grypopodobne, a także biegunka i wymioty. Następnie rozwija się neuroinfekcja.

Przed kleszczami można się skutecznie zabezpieczyć. Jak to zrobić?

• zasłanianie ciała (czapka, długie spodnie, zabudowane buty),
• stosowanie płynów i sprayów odstraszających komary i kleszcze.

Ponadto po powrocie z terenów występowania kleszczy należy dokładnie obejrzeć ciało pod kątem obecności pajęczaków (zwłaszcza trudno dostępne miejsca: pod kolanami, za uszami).