Łączę się w hołdzie dla poległych za wierność Ojczyźnie ze wszystkimi, którzy pielęgnują pamięć o ich bohaterstwie – napisał prezydent Andrzej Duda w przesłaniu do organizatorów i uczestników dzisiejszego święta.
„Dzisiaj, w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych, czcimy tych, którzy po klęsce hitlerowskich Niemiec nie złożyli broni, lecz trwali w oporze przeciwko nowej czerwonej okupacji. Łączę się w hołdzie dla poległych za wierność Ojczyźnie ze wszystkimi, którzy pielęgnują pamięć o ich bohaterstwie. Pozdrawiam osoby i środowiska zaangażowane w organizację obchodów tego święta i uczestników uroczystości ku czci podziemia antykomunistycznego” – napisał prezydent Duda.
Jak dodał, 1 marca wspominamy żołnierzy drugiej konspiracji.
„Na progu 1944 roku walcząca z Niemcami armia sowiecka wkroczyła na przedwojenne terytorium II Rzeczypospolitej – przypomniał Andrzej Duda. – Nasi przywódcy byli świadomi, że tak zwani wyzwoliciele chcą poddać Polskę władzy Stalina, dlatego postanowili stworzyć sieć oporu uzupełniającą działania Armii Krajowej. Zaczątkiem nowego podziemia niepodległościowego stała się organizacja «Nie», tworzona przez gen. Augusta Emila Fieldorfa «Nila». Tegoroczne obchody zbiegają się więc z jubileuszem narodzin zrywu, w którym wzięły udział tysiące partyzantów i konspiratorów, walcząc przeciw sowieckiemu zniewoleniu. Oddajemy cześć bohaterom, którzy za niezłomność płacili więzieniem, torturami, śmiercią i skazaniem na zapomnienie”.
Prezydent przypomniał, że przez długi czas pamięć o Wyklętych była pielęgnowana przez rodziny i lokalne społeczności, ale w ostatnich dekadach przywrócono ją całemu narodowi.
„Dzięki olbrzymiej pracy badaczy odnaleziono, zidentyfikowano i godnie pogrzebano szczątki wielu bohaterów podziemia antykomunistycznego. W wielu miejscowościach powstały pomniki upamiętniające ich heroizm i poświęcenie. Władze samorządowe nazywają ich imionami ulice, place i parki. Także lokalne instytucje kultury, muzea, biblioteki, szkoły, stowarzyszenia, grupy rekonstrukcyjne i liczni społecznicy odgrywają doniosłą rolę w przypominaniu Wyklętych–Niezłomnych. Często są to bowiem bohaterowie walk o wolną Polskę najbliżsi miejscowej społeczności, znani osobiście starszym, a młodszym – ze wspomnień domowych i sąsiedzkich. Dlatego to do tych lokalnych wspólnot w sposób szczególny należy pielęgnowanie pamięci i opowiadanie ich historii kolejnym pokoleniom” – podkreślił Andrzej Duda. Prezydent podziękował wszystkim, którzy pomogli przechować pamięć o Żołnierzach Wyklętych, w tym dla tych, którzy robili to przed 1989 r.
Kancelaria Prezydenta przygotowała też poruszający okolicznościowy spot.
Oddajemy dziś cześć Bohaterom, którzy za niezłomność płacili więzieniem, torturami, śmiercią i skazaniem na zapomnienie.
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) March 1, 2024
📆 1 marca, Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych pic.twitter.com/DWFA7ii4sx
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzono po raz pierwszy w 2011 r. 1 marca to rocznica rozstrzelania członków IV Zarządu organizacji Wolność i Niezawisłość. Tego dnia w 1951 r. śmierć ponieśli: Łukasz Ciepliński, Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel.
Tegoroczne obchody zaczęły się w niektórych miejscach Polski już w środę. Najwięcej wydarzeń zaplanowano na dziś, ale wiele będzie miało miejsce także w sobotę i niedzielę. Bogaty program obchodów przygotowały muzea Żołnierzy Wyklętych w Warszawie i Ostrołęce.