Papieska Komisja ds. Ochrony Małoletnich po raz pierwszy obradowała poza Rzymem – w Krakowie

Jak informuje w komunikacie Konferencja Episkopatu Polski, obrady Komisji miały miejsce w klasztorze Księży Sercanów w Krakowie. W ostatnim dniu obrad na posiedzenie kończące Sesję Plenarną, zostali zaproszeni Nuncjusz Apostolski w Polsce abp Antonio Guido Filipazzi oraz Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. W spotkaniu wzięło udział także dwudziestu biskupów.

Pilotażowe wytyczne

Zgodnie z harmonogramem prac Papieskiej Komisji, rozmowy z polskimi hierarchami dotyczyły pilotażowego programu uniwersalnych ram dla wytycznych Papieskiej Komisji w zakresie ochrony małoletnich, które aktualnie są przez nią konsultowane. Komisja koncentrowała się także wokół kwestii szkoleń kompetentnego personelu w instytucjach kościelnych, w tym zwłaszcza osób świeckich.

Pilotażowe wytyczne Komisji weszły w życie w styczniu 2025 roku, stąd też polscy biskupi mogli podzielić się pierwszymi uwagami dotyczącymi zastosowania nowych rozwiązań w kontekście polskiego porządku prawnego i tradycji kulturowych. Dyskutowano także o tym, jak nowe wytyczne mogą pomóc instytucjom kościelnym w Polsce w jeszcze skuteczniejszej trosce o ochronę małoletnich.

Końcowym punktem spotkania było dzielenie się doświadczeniami między Papieską Komisją a biskupami w zakresie prewencji oraz rozwiązywania przypadków wykorzystania seksualnego wobec nieletnich i osób bezbronnych, jak również troski o wszystkie osoby doświadczone takimi przypadkami.

Ochrona małoletnich w Kościołach lokalnych

Posiedzenie Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich po raz pierwszy odbywało się poza Rzymem – w Krakowie. Jak podkreślono w konkluzjach po trwających od 29 września do 3 października obradach, zorganizowanie wydarzenia poza Rzymem było konkretnym znakiem zasady pomocniczości w ochronie małoletnich we współpracy z Kościołami lokalnymi.

W zgromadzeniu uczestniczyło wielu światowych ekspertów ds. ochrony oraz przedstawicieli regionalnych w celu realizacji mandatu Komisji zgodnie z artykułem 78 konstytucji Praedicate Evangelium.

Konieczne słuchanie ofiar

Po raz pierwszy zgromadzenie nie tylko odbyło się poza Rzymem, ale także pod kierownictwem nowego przewodniczącego komisji – abp. Thibaulta Verny’ego. Wezwał on do odnowionego zaangażowania na rzecz ochrony małoletnich jako istotnego wyrazu tożsamości i misji Kościoła.

Jak czytamy w kokluzjach, przedstawił wizję opartą na czterech strategicznych celach: budowaniu uniwersalnej kultury ochrony, rozwijaniu wspólnego języka poprzez Ramowe Wytyczne Powszechne, wzmacnianiu sieci regionalnych poprzez coroczny raport nt. polityk i procedur ochrony oraz prowadzeniu dialogu z instytucjami świeckimi.

Podkreślając zarówno postępy, jak i utrzymujące się braki systemowe, wskazał na znaczenie słuchania ofiar/ocalałych, promowania przejrzystości oraz budowania systemów odpowiedzialności. Wezwał członków do działania z odwagą i współczuciem, dostrzegając pilność nierozwiązanych wyzwań oraz globalne oczekiwanie, że Kościół będzie przewodził z moralną jasnością i duszpasterską troską.

Podczas obrad zaprezentowano wyniki projektów pilotażowych w Zimbabwe, Tonga, Polsce i Kostaryce, jak również szerokiego procesu synodalnego słuchania. „Zgromadzenie przeanalizowało ostateczny projekt wytycznych, wzbogacony o wnioski teologiczne i kanoniczne. Dokument zostanie przekazany Przewodniczącemu Komisji, który podejmie dialog z właściwymi Dykasteriami Kurii Rzymskiej przed jego przedstawieniem Ojcu Świętemu” – czytamy w dokumencie po konferencji.

Drugi Raport Roczny o zadośćuczynieniu

Komisja potwierdziła również swoje zobowiązanie do zapewnienia sprawiedliwości i uzdrowienia poprzez rozwój protokołów i formacji w zakresie kontaktu z ofiarami/ocalonymi. Podkreślono znaczący wkład ofiar/ocalałych w pracę Komisji, a także potrzebę „podejścia skoncentrowanego na ofiarach oraz jego systemowej integracji we wszystkich działaniach Komisji”. Zostanie to szerzej przedstawione w nadchodzącym Drugim Raporcie Rocznym, który zostanie opublikowany 16 października w pięciu językach.

Szczególna uwaga w tym dokumencie poświęcona będzie zadośćuczynieniom oraz wprowadzeniu nowych zewnętrznych źródeł danych.

Zgromadzenie oceniło postępy w realizacji Inicjatywy Memorare, której celem jest budowanie potencjału w zakresie ochrony na poziomie lokalnym. Przeanalizowano w tym kontekście 17 aktywnych projektów: 10 w Amerykach, 6 w Afryce i 1 w Azji.

Spotkanie z przedstawicielami Konferencji Episkopatu Polski

Na zakończenie odbyło się także spotkanie z członkami Konferencji Episkopatu Polski, mające na celu wzmocnienie misji towarzyszenia przez Komisję Kościołom lokalnym. Arcybiskup Thibault Verny, uzasadniając decyzję o zorganizowaniu pierwszego Zgromadzenia pod jego przewodnictwem w Polsce powiedział: „Chodzi o słuchanie, o pokorne kroczenie razem z ofiarami. To przez ofiary/ocalałych i dzięki nim rozeznajemy i podejmujemy drogę. Kościół nie jest oddzielony od społeczeństwa – idzie wraz z nim, jest w nim zakorzeniony. Ta kultura ochrony musi być przeżywana w dialogu ze społeczeństwem, ucząc się od niego przewidywania i troski o bezpieczeństwo.”

Podkreślił również znaczenie wzajemnego uczenia się między regionami, co stanowi wartość dodaną, jaką wnosi Komisja: „Są kraje Globalnego Południa, które wyprzedzają nas w Globalnej Północy w zakresie praktyk ochrony. Nie możemy zakładać, że jesteśmy wolni od ryzyka kolejnych nadużyć tylko dlatego, że opublikowaliśmy polityki i powołaliśmy biura. Zmęczenie tematem ochrony i samozadowolenie w tej dziedzinie stanowią poważny czynnik ryzyka błędnych decyzji. Musimy nadal uczyć się od siebie nawzajem i nigdy nie stawiać się w opozycji. Kluczowe są zasada pomocniczości i braterska współpraca z konferencjami episkopatów oraz zgromadzeniami zakonnymi.”