Decyzja Franciszka o pochówku poza Grotami Watykańskimi nie jest precedensem. Gdzie byli chowani papieże?

Papież Franciszek powiedział, że chce być pochowany w Bazylice Matki Bożej Większej w Rzymie ze względu na swoje nabożeństwo do Najświętszej Maryi Panny.

W Grotach Watykańskich spoczywa zaledwie 23 spośród 265 dotychczasowych papieży. Wprawdzie w Watykanie (w Grotach i bazylice św. Piotra) w ciągu wieków pochowanych było ich w sumie 149, lecz większość nagrobków nie przetrwała do naszych czasów. Do najstarszych, zachowanych do dzisiaj należą pomniki nagrobne papieży: Niemca zaledwie 27-letniego Grzegorza V (996-99), jedynego Anglika na tronie papieskim Hadriana IV (1154-59) i Bonifacego VIII (1294-1303).

Dwaj papieże ostatnich dziesięcioleci, święci: Jan XXIII i Jan Paweł II również byli początkowo pochowani w Grotach, ale po ich kanonizacji w 2014 roku ich doczesne szczątki przeniesiono do bazyliki św. Piotra. Mimo wyniesienia na ołtarze nadal spoczywają w Grotach: św. Pawel VI i bł. Jan Paweł I.

Nie wszyscy papieże chcieli spoczywać w Watykanie. Na przykład Pius IX (1846-78) zażyczył sobie, aby pochowano go w bazylice św. Wawrzyńca za Murami, a jego następca Leon XIII (1878-1903) spoczął w bazylice św. Jana na Lateranie, podobnie jak np. tysiąc lat wcześniej Sylwester II (999-1003). W sumie groby papieży znajdują się w kilkunastu kościołach Wiecznego Miasta. Ponadto wielu papieży z pierwszych wieków Kościoła pochowanych zostało w rzymskich katakumbach.

Groby wielu innych następców św. Piotra znajdują się w ogóle poza Rzymem, np. Hadrian II (867-72) spoczywa w Nonantoli, Wiktor II (1055-57) w Rawennie, Stefan IX (1057-58) we Florencji, Grzegorz XII (1406-15) w Recanati.

Dziewięciu papieży spoczywa poza Włochami. Dotyczy to przede wszystkim sześciu papieży z czasów tzw. niewoli awiniońskiej (1309-76), pochowanych albo w Awinionie, albo w innych miastach francuskich, a także Klemensa II (1046-47), który został pochowany w niemieckim Bambergu.

Krótki spacer po Grotach Watykańskich

Wędrując po „Grotach” poznaje się przeszłość tego miejsca i stopniową jego rozbudowę i przebudowę od połowy IV wieku do XVI stulecia. Składają się na nie nisze, korytarze i kaplice boczne, dzielą się na dwie części: „Groty Stare”, zbudowane na planie kościoła trójnawowego, z kaplicami z grobami papieskimi oraz „Groty Nowe” z półokrągłymi absydami i z kaplicami i pomnikami nagrobnymi. Środek tego miejsca tworzą kaplica św. Piotra, nad którą w górnej części bazyliki wznoszą się ołtarz „papieski” i kopuła zaprojektowana przez Michała Anioła, oraz grób św. Piotra - pierwszego biskupa Rzymu.

Jest to monumentalny kompleks zabudowy o niezwykłej wymowie historycznej i wielkiej wartości artystycznej. Obok licznych grobowców papieskich są tam także pochowani inni ludzie Kościoła, a także członkowie rodów panujących rzymskich, włoskich i europejskich. Wszystkie te miejsca ozdobione są dziełami sztuki, przy czym niektóre z nich pochodzą jeszcze z czasów starożytnych.

Niezwykłe znalezisko

W 1940 r. na życzenie Piusa XII rozpoczęto w podziemiach bazyliki wykopaliska w celu znalezienia grobu św. Piotra, co wywołało liczne dyskusje. Trwały one 10 lat. W końcu archeolodzy znaleźli małe ossuarium (grób z kośćmi), które ze względu na otoczenie geograficzne dało im pewność, że odkryto prawdziwy grób pierwszego papieża. Ogłosił to publicznie Pius XII w przemówieniu na rozpoczęcie Roku Świętego 1950.

Ale dopiero w 1953 prof. Margherita Guarducci zaczęła badać systematycznie znalezisko i w wyniku żmudnych poszukiwań znalazła kilka kości mężczyzny w wieku 60-70 lat, owiniętych w cenny kawałek purpury, przetykanej złotymi nićmi z wiarygodnymi dodatkami, pochodzących z tego miejsca (ale w czasach Konstantyna przeniesionych do kapliczki obok, z napisem po grecku, iż „Piotr jest tutaj”). W 12 lat później Paweł VI stwierdził z przekonaniem i ostatecznie, iż z całym prawdopodobieństwem są to szczątki św. Piotra.

Źródło: archwwa.pl, ekai.pl