Niemal 4 mln wiernych zgromadziło się 3 czerwca na Mszy świętej w bazylice Męczenników Ugandyjskich w Namugongo, na obrzeżach stolicy kraju Kampali. Wznosi się ona na terenie, na którym niektórzy z pierwszych afrykańskich katolików zostali skazani na śmierć za wiarę niespełna 140 lat temu.
Coroczne obchody święta św. Karola Lwangi i Towarzyszy, 24 młodych konwertytów, którzy zostali zamęczeni przez króla Mwangę w 1886 roku, przyciągnęły katolików z całego kontynentu i spoza niego na tętniącą życiem, trzygodzinną celebrację liturgiczną. Miała ona szczególny charakter w związku z 60. rocznicą ich kanonizacji przez papieża Pawła VI w trakcie Soboru Watykańskiego II, czyniąc ich pierwszymi kanonizowanymi męczennikami Kościoła z Afryki Subsaharyjskiej. Pielgrzymi przybyli z sąsiednich krajów Afryki Wschodniej, takich jak Kenia, Rwanda, Tanzania, Sudan Południowy i Demokratyczna Republika Konga, ale także z dalszych krajów afrykańskich, takich jak Kamerun, Botswana i Republika Południowej Afryki. Niektórzy przybyli z krajów spoza Afryki, takich jak Argentyna, Dania, Kolumbia i Australia.
Należy przypomnieć, że Kościół w Afryce w 1900 roku liczył mniej niż 2 miliony wiernych, a nieco ponad sto lat później 236 milionów.
Liturgia ukazała zarówno uniwersalność, jak i odrębność afrykańskiego katolicyzmu, ponieważ porywające pieśni w językach plemiennych, w których wierni klaskali i kołysali się, ustąpiły miejsca częściom Mszy św. śpiewanym uroczyście po angielsku, łacińskiej recytacji Modlitwy Pańskiej i okresom refleksyjnego milczenia.
Afrykański katolicyzm został również wyrażony w strojach wiernych, ponieważ jaskrawo kolorowe tradycyjne sukienki i chusty noszone przez afrykańskie kobiety mieszały się z katolickimi mundurkami szkolnymi i grup skautingu niezliczonej ilości młodzieży, która uczestniczyła w Dniu Męczenników. W liturgii brało również udział około 20 biskupów i setki duchownych oraz zakonników i zakonnic – prawie wszyscy byli rdzennymi Afrykańczykami – co jest widocznym dowodem na to, jak dobrze wiara katolicka przyjęła się na kontynencie afrykańskim.
We Mszy św. uczestniczyło również kilku członków parlamentu Ugandy, sędziowie Sądu Najwyższego, kluczowi ministrowie, a nawet prezydent Ugandy Yoweri Museveni – co wyraziście ukazuje, jak daleko katolicyzm zaszedł w kraju od dnia, w którym rządzący monarcha dokonał egzekucji młodych, którzy odważyli się przyjąć nową wiarę i nie wyrzec się jej.
„Obchody Dnia Męczenników symbolizują, że wiara zakorzeniła się w Afryce” – powiedział Oenegi Jenaro, świecki lider z diecezji Nebbi w Ugandzie, który był odpowiedzialny za prowadzenie tegorocznych obchodów.
Do Ugandy chrześcijaństwo dotarło w latach 90. XIX w. W 1879 r. przybyli tam Ojcowie Biali, którzy spotkali się z przychylnością mieszkańców. Jednak w kilka lat później razem z misjonarzami anglikańskimi zostali zmuszeni przez króla Mtera do opuszczenia kraju. Kiedy po jego śmierci na tron wstąpił Mwanga, rozpoczęło się krwawe prześladowanie chrześcijan. Pierwsze prześladowanie dotknęło misję anglikańską. W Natebe nieopodal stolicy kraju, Kampali, wbito na pale i żywcem spalono trzech uczniów szkockiego misjonarza Mackaya, który uczył Murzynów czytać, pisać i wierzyć. Z rozkazu króla zginął następnie pierwszy biskup anglikański, Hannigton.
Wkrótce ofiarą nienawiści padli także neofici katoliccy – wśród nich dworzanie króla. Mwanga praktykował homoseksualizm. Żądał też, by jego dworzanie współżyli ze sobą. Nawróceni nie chcieli tego robić. Przez wiele dni na uwięzionych wywierano wszelkiego rodzaju naciski. Wśród męczenników było dwóch chłopców, liczących zaledwie 12 lat. Dnia 3 czerwca 1886 roku w Namugongo zapłonął stos. Zawiniętych w trzcinowe maty misjonarzy kolejno wrzucano w płomienie. Było to w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Męczenników było bardzo wielu. 6 czerwca 1920 roku beatyfikował ich Benedykt XV. Karol Lwanga został wyróżniony dlatego, że nie tylko z uśmiechem poniósł śmierć, ale zachęcał innych do wytrwania. Wraz z nim zginęło jednego dnia na tym samym miejscu 13 męczenników. Dlatego 3 czerwca papież wyznaczył na ich doroczne wspomnienie. 18 października 1964 roku (w niedzielę misyjną) Paweł VI wyniósł wspomnianych męczenników do chwały świętych.
Źródło: KAI