Herb Benedykta XVI

Stosowanie herbów przez rycerzy i szlachtę upowszechniło się w średniowieczu. Początkowo — ze względu na rodowód militarny — zwyczaj ten nie był stosowany w Kościele, lecz z czasem, gdy herb nabrał cech znaku przynależności stanowej, został przyjęty również przez duchownych. Heraldyka kościelna rozwijała się zgodnie z tendencjami i stylami panującymi w heraldyce świeckiej. Według zwyczaju duchownym różnych stopni, godności i tytułów przynależą określone oznaki i symbole.

Od co najmniej ośmiu wieków również papieże mają swój własny herb. W epoce Odrodzenia zaczęto znaczyć papieskim herbem ważniejsze budowle wznoszone podczas pontyfikatu, a także różnego typu dokumenty.

Papieże często posługiwali się godłami własnej rodziny bądź tworzyli nowe, stosując znaki, które wyrażały ich ideały, program pontyfikatu albo odnosiły się do ich życiowych doświadczeń. Niekiedy wykorzystywali swój herb biskupi, odpowiednio zmodyfikowany.

Kompozycyjnie herb Benedykta XVI jest bardzo prosty. Ma on kształt kielicha, bardzo rozpowszechniony w heraldyce kościelnej.

W odróżnieniu od innych herbów papieskich, nie ma w nim tiary (tzw. korony papieskiej, symbolizującej suwerenność i godność Biskupa Rzymu). Nad tarczą widnieje biskupia mitra, a pod tarczą arcybiskupi paliusz. Ostatnim papieżem, który otrzymał podczas inauguracji pontyfikatu tiarę, był Paweł VI. Następnie została ona sprzedana, a dochód przekazany na potrzeby ubogich. Od tej pory znakiem władzy papieskiej są klucze św. Piotra, mitra i paliusz.

Podobnie jak wielu jego poprzedników, Benedykt XVI zachował w niezmienionej niemal formie swój herb biskupi, którego używał od 1977 r., kiedy został arcybiskupem Monachium i Fryzyngi. Tarcza podzielona jest na trzy pola. W lewym górnym polu widnieje głowa Murzyna w koronie, która od XIV w. znajduje się w herbie diecezji Fryzyngi. W książce Moje życie kard. Ratzinger wyjaśnia, że znak ten był dla niego «wyrazem powszechności Kościoła, który nie zna różnic rasowych czy klasowych, bo wszyscy jesteśmy jednym w Chrystusie, jak pisze św. Paweł w Liście do Galatów». W prawym górnym polu jest objuczony niedźwiedź, który również nawiązuje do historii diecezji Fryzyngi i przypomina legendarne wydarzenie z dziejów pierwszego biskupa tego miasta św. Korbiniana, któremu podczas pielgrzymki do Rzymu przez Alpy niedźwiedź zabił muła. Święty biskup miał przymusić wtedy niedźwiedzia, aby zaniósł jego bagaże do Wiecznego Miasta.

Trzeci element stanowi muszla, która jest symbolem pielgrzyma, a zarazem wiąże się z postacią św. Augustyna. Biskup Hippony miał widzenie, w którym dziecko przelewało muszlą wodę z morza do wykopanego w piasku dołka. Św. Augustyn zinterpretował tę scenę jako obraz daremnego trudu, jakim jest próba pomieszczenia nieskończoności Boga w ograniczonym umyśle człowieka. Nauczanie tego Doktora Kościoła było tematem pracy doktorskiej Josepha Ratzingera i zawsze zajmowało ważne miejsce w jego teologii. Muszla występuje również w herbie opactwa Schotten w Ratyzbonie, z którym Benedykt XVI jest bardzo związany.

opr. mg/mg