Żyć sam na sam z Bogiem i dla Boga samego

Ojcze Benedykcie, zacznijmy naszą rozmowę od postaci św. Romualda. Święty ten, urodzony w 907 roku w Rawennie, pochodził z książęcego włoskiego rodu Honesti. Pomimo, że wiódł życie dostatnie i pełne zabaw i beztroski, mając 20 lat postanowił poświęcić się Bogu i wstąpił do Zakonu Benedyktynów. Jaką rolę w jego dalszym życiu odegrał mieszkający w pobliżu Wenecji pustelnik św. Maryn?

Św. Romuald po trzech latach życia w klasztorze benedyktyńskim postanawia rozpocząć życie pustelnicze w towarzystwie św. Maryna.

Wydaje się, że św. Maryn był pustelnikiem w pewnym sensie niezależnym od zakonu, ale miał zapewne jakiegoś przełożonego w postaci biskupa najbliższego miejsca, który najprawdopodobniej znał dokładnie jego pustelniczy styl życia i aprobował go.

Św. Maryn był starszym pustelnikiem, ascetą, który umacniał i korygował św. Romualda w jego powołaniu. Każdy, kto rozpoczynał życie pustelnicze, samotne, musiał mieć takiego przewodnika. Św. Romuald bardzo cenił św. Maryna i traktował go jako nieodzownego przewodnika duchowego. Przy jego boku poznawał życie eremickie, a gdy już zahartował się jako pustelnik, Romuald z ucznia stał się mistrzem dla starszego Maryna. Udali się do Katalonii w Hiszpanii, gdzie prowadzili życie pustelnicze. Później przybyli do Francji i pozostali tam około dziesięciu lat.

Czy dobrze się domyślam, że św. Romuald znalazł pierwowzór życia pustelniczego w Świętych Ojcach Pustyni pierwszych wieków chrześcijaństwa?

Na pewno tak. Ale my tu mamy jeszcze drugi ślad. Bardzo często to podkreślam, że przede wszystkim św. Benedykt z Nursji był dla św. Romualda wzorem życia pustelniczego. Św. Benedykt zanim rozpoczął swoje życie zakonne we wspólnocie jako młodzieniec, był przez trzy lata właśnie pustelnikiem. Dopiero gdy osiągnął dojrzałość w życiu pustelniczym rozpoczął życie we wspólnocie, ustanawiając dla niej Regułę.

Św. Benedykt nie był oczywiście pierwszym pustelnikiem, jednakże czerpał z doświadczenia Ojców Pustyni, a w swej Regule przywołuje św. Antoniego Wielkiego i św. Bazylego.

Eremitarum Camaldulensium — EC — Eremici Kameduli. Skąd ta nazwa?

Św. Romuald założył jeden z pierwszych większych klasztorów w Campo di Maldoli — pole Maldolego — czyli Camaldoli. Tamtejszych zakonników nazwano Camaldulenses, czyli właśnie Kamedułami. Klasztor ten był zbudowany z dwóch części. W pierwszej części, wyżej położonej była pustelnia, czyli erem. Tam żyli pustelnicy św. Romualda. Natomiast poniżej tej pustelni był klasztor, który był przeznaczony dla mnichów, czyli zakonników żyjących we wspólnocie. Do tej części mieli dostęp ludzie świeccy.

Ci, którzy żyli w eremie, szli za św. Romualdem, ponieważ widzieli w nim ojca pustelników i właśnie oni nazywali się Eremitami Kamedulskimi.

Św. Romuald postanowił zmienić Wasze habity z benedyktyńskich na białe jako znak, że dzień jest jasny, więc i życie Wasze powinno być jasne i czyste. Czy może Ojciec opisać habit Kamedulski?

Mam wrażenie, że w pierwszym okresie to był habit raczej szary, gdyż był kolorem bardziej praktycznym dla pustelnika. Prawdopodobnie św. Romuald gdy już odszedł od Benedyktynów rzeczywiście zmienił habit, tylko nie na biały, czyściutki — jak widzimy u dzisiejszych Kamedułów, lecz na szary, pustelniczy.

Habit nasz składa się z tuniki, ze szkaplerza i z paska. Do tego dochodzi jeszcze płaszcz chórowy.

Czy płaszcz chórowy jest nadal używany?

Tak, używamy go w czasie modlitwy chórowej i innych zgromadzeń liturgicznych wspólnotowych, także podczas ważnych oficjalnych spotkań: Kapituły Generalnej czy Wizytacji Kanonicznej. Wtedy zakonnicy mają obowiązek ubierania płaszcza chórowego.

Św. Romuald wybrał także godło zakonu — dwa gołębie pijące z jednego kielicha. Co to symbolizuje?

Jest to symbol wspólnoty jaka istnieje pomiędzy charyzmatem pustelniczym i charyzmatem mniszym wewnątrz rodziny kamedulskiej. Jeden gołąb oznacza mnichów, drugi gołąb symbolizuje pustelników. Te dwa gołąbki piją z kielicha. Kielich oznacza Eucharystię; gwiazda nad kielichem, oznacza Ducha Świętego, albo Opatrzność Bożą.

Ojcze, z tego co wiem, Kameduli w pierwszych wiekach swej historii posługiwali się Regułą św. Benedykta, znacznie zaostrzoną. Kto napisał dla Was oddzielną Regułę?

Św. Romuald nie napisał sam Reguły, tylko zalecił zachowanie Reguły św. Benedykta, akcentując potrzebę większej samotności, milczenia, postu i surowszego życia.

„Z pośród różnych eremów fundowanych przez św. Romualda tylko erem w Camaldoli, położony w Apeninach Toskańskich, przetrwał i stał się kolebką oraz centrum Zakonu Kamedulskiego. Czwarty przeor tego eremu, bł. Rudolf zredagował w formie Konstytucji wskazówki i pouczenia przekazane przez naszego Świętego Ojca Romualda, tworząc w ten sposób pierwszy dokument prawodawstwa kamedulskiego” — jest to cytat z czwartego artykułu naszych Konstytucji Kongregacji Pustelników Kamedułów Góry Koronnej.

Dodam, że bł. Rudolf żył w XI wieku — zmarł 12 października 1089 roku.

Ojcze Benedykcie, obecnie istnieją dwie kongregacje kamedulskie: Kongregacja Kamedulska Zakonu św. Benedykta oraz Kongregacja Eremitów Kamedułów z Monte Corona, do której należą polskie klasztory kamedulskie. Jakie są różnice pomiędzy tymi Kongregacjami?

Doprowadził do tego spór pomiędzy następcami św. Romualda dotyczący oceny charyzmatu. Jedni powiedzieli, że św. Romuald był pustelnikiem i zostali pustelnikami. Drudzy powiedzieli, że był on również duszpasterzem, politykiem, człowiekiem działającym w świecie, dlatego zaczęli prowadzić działalność duszpastersko-charytatywną. Pustelnicy dali początek naszej Kongregacji Pustelników Kamedułów z Monte Corona, z Góry Koronnej. Różnica pomiędzy dwiema aktualnie istniejącymi Kongregacjami jest taka, że nasza Kongregacja ma tylko pustelników, eremitów, a druga Kongregacja ma zarówno pustelników jak i mnichów.

Eremici naszej Kongregacji z Monte Corona prowadzą życie wewnątrz klasztoru jako pustelnicy. Nie wychodzą na zewnątrz w celach duszpasterskich.

W ciągu wieków swojej historii Zakon Kamedułów dał Kościołowi 18 świętych, 41 błogosławionych oraz liczne grono Sług Bożych, w tym męczenników II wojny światowej — Ojca Cherubina Walentego Kozika oraz Ojca Alojzego Macieja Poprawę. Ja chciałbym zapytać tutaj o postać św. Piotra Damiani, kardynała i Doktora Kościoła.

Św. Piotr Damiani urodził się w 1007 roku w Rawennie. Jest jednym z pierwszych Kamedułów, który napisał „Żywot św. Romualda” w piętnaście lat po jego śmierci, tzn. w roku 1042.

Czy znał św. Romualda?

Trudno sobie wyobrazić, że św. Piotr Damiani nie znał osobiście św. Romualda, który również urodził się w Rawennie, a umarł, gdy Piotr miał 20 lat.

Oczywiście, pisząc życiorys św. Romualda w roku 1042, czyli piętnaście lat po jego śmierci, czerpał informacje od ludzi znających osobiście Zakonodawcę.

Św. Piotr Damiani już w młodości dał się poznać światu jako wykształcony, zdolny młodzieniec, robiący szybko karierę naukową, a potem po wstąpieniu do klasztoru w Fonte Avellana stał się wybitnym i solidnym zakonnikiem, coraz głębiej wchodząc w życie nie tylko Zakonu, ale i Kościoła. Papież Stefan II mianował go w roku 1057 kardynałem i biskupem Ostii.

Św. Piotr Damiani studiował w Parmie i Faenzie. Wstąpił do zakonu Kamedułów w klasztorze w Fonte Avellana w 1035 roku. W 1043 wybrano go na urząd przeora. Był zachwycony życiem w tym klasztorze, a przede wszystkim tradycją i osobą św. Romualda.

Ma on bardzo duży dorobek pisarski — 170 listów, 2 traktaty, 53 kazania, 7 życiorysów świętych, około 240 utworów poetyckich i kilka rozpraw.

Jako biskup i kardynał prowadził działalność teologiczną, misyjną i dyplomatyczną, wizytował diecezje i klasztory z polecenia Watykanu. Słynął jako poważany kaznodzieja pokutny, był znakomitym prawnikiem i kanonistą, żarliwym obrońcą prawa kościelnego. Był całkowicie oddany ideałowi życia zakonnego. Sam prowadził życie pełne surowej ascezy.

Zmarł 22/23 lutego 1072 roku w Faenzie. Pochowany został w tej miejscowości w katedrze Najświętszej Maryi Panny.

Istnieje obecnie wiele monografii św. Piotra Damiani, ogłoszonego w 1828 roku przez papieża Leona XII Doktorem Kościoła.

Artykuł trzeci naszych Konstytucji mówi o św. Piotrze Damiani: „Nie zachował się po św. Romualdzie żaden pisany dokument, ale jego biograf św. Piotr Damiani odda w swoim dziele obraz doktryny i duchowości eremityzmu Romualdowego. Chodzi o sposób życia mniszego różny od życia mniszego benedyktyńskiego, tradycyjnego, chociaż Reguła św. Benedykta stanowiła i do dziś stanowi fundamentalny kodeks dla wszystkich uczniów św. Romualda. Ponadto św. Piotr Damiani z mocą i precyzją wskazał na miejsce i funkcje pustelnika w Kościele. <Samotność materialna nie neguje, a raczej tajemniczo wzmacnia obecność duchową pustelnika we wspólnocie wierzących. Jeżeli pustelnik się modli, modli się w nim Kościół, w takiej mierze, w jakiej jest żywym członkiem Kościoła by pełnił obowiązek całej Jego uniwersalności.> (św. Piotr Damiani, Opus 11, 10)”.

Jaką rolę w Kościele katolickim pełni Zakon Kamedułów?

Zakon Kamedułów jest jak Chrystus modlący się w samotności na górze.

Ojcze Benedykcie, jeśli Ojciec pozwoli, to chciałbym zapytać ile to już lat jest Ojciec Kamedułą?

Jestem w Zakonie 28 rok.

W jaki sposób kształtowała się u Ojca decyzja pójścia właśnie do Zakonu Kamedułów?

Byłem pewny od początku, że moje życie ma być służeniem Panu Bogu. Tylko potem w miarę dojrzewania musiałem wciąż pytać, w jaki sposób, w jaki sposób, w jaki sposób... i gdzie. No i rzeczywiście miałem różne propozycje, różne możliwości, ale w sumie spróbowałem pokierować się wiarą. Właśnie w atmosferze wiary spróbowałem poszukać jakiegoś znaku, który mi wskaże konkretne miejsce, konkretny kierunek. Idąc za tym znakiem, jaki otrzymałem, trafiłem ostatecznie do Kamedułów.

Jak przebiega formacja w Zakonie Kamedulskim?

Życie wewnątrz wspólnoty jest pierwszym elementem formacyjnym. Człowiek, który przychodzi z zewnątrz jest przyjmowany przez przełożonego i później wchodzi w całokształt życia wspólnoty.

Kandydat, który chce do nas wstąpić, musi mieć odpowiedni wiek. Jeśli czuje powołanie kamedulskie, nie mając jeszcze ukończonych 20 lat, potrzebnych do rozpoczęcia nowicjatu, to próbujemy utrzymywać z nim kontakt listowny. Czasami może także przyjechać do nas na rozmowę, może także pobyć w klasztorze kilka dni jako rekolektant. Kandydat poznaje coraz bardziej wspólnotę i wchodzi coraz głębiej w tajniki życia kamedulskiego. Gdy osiągnie odpowiedni wiek — 20 lat — może rozpocząć nowicjat. Warunkiem jest tutaj jeszcze zaakceptowanie przez przełożonego i przez wspólnotę.

Ile lat trwa nowicjat?

Nowicjat trwa dwa lata.

Co było dla Ojca największym odkryciem w życiu eremity?

Przede wszystkim eremita jako znak, jako znak skuteczny.

W Polsce jesteście wśród zakonów męskich zakonem o najsurowszej Regule. Czy w ciągu ostatnich lat, wraz z rozwojem różnych środków technicznych, Reguła ta staje się może mniej surowsza i podporządkowuje się nowym czasom?

W tradycji kamedulskiej mieliśmy tendencje, żeby ograniczać nasze potrzeby do minimum. Posługiwać się rzeczami, które są absolutnie niezbędne. Tak więc nie korzystamy z radia, telewizji czy internetu.

Historia klasztoru na Bielanach, gdzie rozmawiamy, sięga początków XVII wieku. Czy mógłby ją Ojciec przedstawić?

Kamedułów na Bielany sprowadził Marszałek Wielki Koronny Mikołaj Wolski. Po pozytywnym rozpatrzeniu propozycji Wolskiego przez Kapitułę Generalną Kongregacji Pustelników Kamedułów z Góry Koronnej, rozpoczęły się przygotowania. W 1603 roku przyjechał do Krakowa przeor klasztoru Monte Cucco Pascelupo, ojciec Hieronim z Perugii, któremu spodobała się góra bielańska, należąca wówczas do kasztelana Sebastiana Lubomirskiego. Góra ta z okolicznymi terenami została przekazana Zakonowi i przeznaczona do zagospodarowania przez Zakon Kamedułów.

Klasztor nasz, zwany Eremem Srebrnej Góry — Eremus Montis Argentini — z kościołem pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP fundował 22 lutego 1604 Mikołaj Wolski. W ciągu minionych wieków był odwiedzany przez polskich królów i licznych gości, a 19 sierpnia 2002 roku z pielgrzymką przybył Ojciec Święty Jan Paweł II.

Na przestrzeni czterystu lat klasztor nasz przeżywał różne trudne sytuacje. Był m.in. rabowany przez wojska szwedzkie w 1656, rosyjskie w latach 1769-1771, przez władze komunistyczne w 1950 roku. Przeżył pożary, np. w 1814 i w 1961 roku.

Jednak zawsze, nieprzerwanie w tym miejscu modlili się i czuwali Kameduli.

Jeśli chodzi zaś o historię Kamedułów w Polsce, to nie zapominajmy o tym, że już w 1001 roku na zaproszenie Bolesława Chrobrego przybyli do Polski uczniowie św. Romualda — Jan i Benedykt, do których przyłączyli się bracia Izaak i Mateusz oraz sługa Krystyn, późniejszych Pięciu Braci Męczenników.

Erem bialański był drugim eremem kamedulskim w Polsce. Dopiero po nim przybyły inne w następujących miejscowościach: Rytwiany — Pustelnia Złotego Lasu (fundowana w 1621); Bielany warszawskie — Erem Góry Królewskiej (1639); Pożajście na Litwie — Erem Góry Pokoju (1661); Bieniszew — Erem Pięciu Braci Męczenników (1663); Wigry — Erem Wyspy Wigierskiej (1667); Szaniec — Erem Margrabski (1722); Milatyn koło Lwowa — Erem Św. Krzyża (1738).

Jak wygląda kamedulska codzienność na Bielanach?

Kamedulską codzienność można ująć w słowach: Ora et labora — módl się i pracuj. Staramy się być wierni temu od początku dnia, który zaczyna się u nas o godzinie 3.30. O 3.45 jest pierwsza modlitwa w kościele — Godzina czytań — pierwsza nasza modlitwa chórowa, wspólnotowa, nasz brewiarz kamedulski, który trwa 45 minut do godziny. Zależy to od tego, czy jest uroczystość, czy święto, czy wspomnienie. Odmawiamy wtedy też Anioł Pański. Później jest „Lectio Divina”, czyli czytanie duchowne w celi — od 4.30 do 5.30. Potem Jutrznia. O 6.00 jest Msza św. konwentualna koncelebrowana, w której bierze udział cała wspólnota i wszyscy obecni kapłani, także goście. Po Mszy św. chwila dziękczynienia i Modlitwa Przedpołudniowa. Od 7.15 jest czas na śniadanie. Później następuje czas pracy od 8.30 do 11.15. O godzinie 11.25 odmawiamy Różaniec, o 12.00 Anioł Pański i Modlitwa Południowa. O 12.15 spożywamy obiad i mamy czas wolny do 14.30. O tej godzinie odmawiamy Modlitwę Popołudniową, modlitwy do Matki Bożej, Litanie okolicznościowe do św. Romualda itp. Od godziny 15.00 do 16.15 kolejny czas pracy. O 16.45 jemy kolację, o 17.30 są Nieszpory i Anioł Pański. Od godziny 18.00 do 19.00 mamy czas czytania duchownego w celach. O 19.10 Kompleta i Psalm 130 za zmarłych — De profundis. Od 21.00 jest cisza nocna.

W sumie nasz dzień zawiera w sobie po kilka godzin modlitwy, pracy, odpoczynku. Czasami mamy jakieś wyjście na zewnątrz eremu w celach rekreacyjnych, wypoczynkowych. Wychodzimy także w sprawach urzędowych i oczywiście do lekarza, czy czasem kogoś odwiedzić, np. brata w szpitalu.

Czy jest jakaś różnica pomiędzy dniem powszednim a dniem świątecznym?

Dzień świąteczny jest przede wszystkim dniem większego milczenia, większego skupienia, większej samotności. W dniu świątecznym nie ma dyspens od obowiązku zachowania milczenia, za wyjątkiem dwóch razy, gdy wypada wtedy rekreacja. W dzień powszedni jest więcej pracy. Oczywiście w niedzielę też musimy wykonywać konieczne prace, czy to na furcie, czy wśród ludzi przychodzących, czy w kościele, czy w kuchni. Jeżeli są zwierzęta w gospodarstwie, to też trzeba coś przy nich zrobić. Tak więc w niedzielę nie wszyscy mogą się obyć bez pracy fizycznej.

Z biegiem czasu może się nawet zacierać podział między pracą a modlitwą, bo jedno i drugie wciąż się przeplata. Modląc się pracujemy, pracując modlimy. Życie Kameduły jest niejako ciągła modlitwa we wszelkiej działalności, jaką wykonuje.

Ojcze Benedykcie, jak obecnie wygląda sytuacja Kamedułów w Polsce?

Obecnie w Polsce mamy dwa eremy — erem na Bielanach w Krakowie i erem w Bieniszewie. Oba eremy mają możliwość przyjmowania kandydatów do Zakonu Kamedułów.

Na Bielanach jest nas dziewięciu, w Bieniszewie ośmiu.

Ojcze Benedykcie, w słownictwie zakonnym istnieje słowo „Rekluz”. Czy może nam Ojciec wyjaśnić, co to słowo oznacza?

Rekluz, czyli człowiek zamknięty. Recluso — zamknięty, w języku włoskim znaczy dosłownie więzień.

W istocie rekluz jest to człowiek przede wszystkim oddany głębszej intymności z Panem Bogiem, głębszej modlitwie, w absolutnej samotności z której nie wychodzi, za wyjątkiem liturgii Wielkiego Tygodnia i na dwóch wspólnych posiłkach w refektarzu. W Wielkim Tygodniu rekluz musi wziąć udział w liturgii całego Triduum Paschalnego i uczestniczyć w posiłku Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek. W Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego je obiad świąteczny w refektarzu razem ze wspólnotą.

Jak wygląda taki erem rekluza?

Może to być „pusta pustelnia” albo to prosta pustelnia z przyległym ogródkiem, najczęściej na skraju zabudowań eremickich.

Chciałbym jeszcze zapytać Ojca o postać nieżyjącego już Ojca Piotra Rostworowskiego, Benedyktyna, Kamedułę, a wreszcie rekluza.

Ojca Piotra Rostworowskiego poznałem, gdy przyjechałem pierwszy raz do Bieniszewa jako kandydat do nowicjatu. Ojciec Piotr przyjął mnie z wielką serdecznością i wprowadził w sposób życia kamedulskiego. Był człowiekiem bardzo wszechstronnym, niejako uniwersalnym, otwartym na potrzeby każdego człowieka. W tym świecie był autentycznym świadkiem Chrystusa. Ojciec Piotr to taki świadek, którego obecność pozostała na pewno w pamięci wielu osób. Był bardzo życzliwy, otwarty, miał dobre poczucie humoru, ale był też pokorny, posłuszny przełożonym i posiadał wiarę jako mocny fundament całego życia.

Spotkań z Ojcem Piotrem miałem bardzo wiele. Spędziliśmy razem tysiące godzin. Opowiem pewną historię. Kiedyś w klasztorze kamedulskim w Kolumbii idę do kościoła na modlitwę na godzinę 3.45 i widzę, że jest włączone światło w celi Ojca Piotra. Poszedłem do kościoła, a Ojciec Piotr nie przyszedł wtedy do kościoła na tą Godzinę czytań. Dlatego też po skończonej modlitwie idę zobaczyć, co się dzieje, dlaczego nie przyszedł na tą modlitwę. Pukam, wychodzi Ojciec Piotr ubrany w habit, w okularach, trochę zamyślony i pyta, o co chodzi. Ja mu mówię: „Dlaczego Ojciec nie przyszedł, czy zaspał, czy zachorował...?”. Oburzony moim pytaniem odpowiedział: „...Zaspałem!? Ja tu już od drugiej pracuję...!”. Śmialiśmy się później z podobnych sytuacji. Była to sytuacja bardzo komiczna, taka rekreacyjna. Ojciec Piotr działał prawie na każdego w sposób taki rozbrajający. Z niego biła swoista słodycz, taki niezwykły pokój. Czasem jednak poważnie się zdenerwował...

Ojciec Piotr Rostworowski ma bogatą historię życia, która zainteresowała wiele osób.

Czy Wasz klasztor stwarza jakąś szansę dla ludzi świeckich na doświadczenie życia kamedulskiego?

Zawsze w naszej tradycji kamedulskiej była praktyka udzielania gościny różnym osobom, które chciały pobyć u nas jakiś czas, wewnątrz naszego klasztoru. Obecnie też każdy nasz erem ma pokoje gościnne i możliwość przyjmowania określonej liczby osób na kilkudniowe skupienie.

Bł. Paweł Justiniani w „Regule życia pustelniczego” napisał: „Błogosławiona ta dusza, która osiąga pokój, który nie przychodzi, jak tylko przez umiłowanie Boga ze względu na Niego samego”. Czy może nam Ojciec podpowiedzieć, w jaki sposób możemy osiągnąć pokój, w jaki sposób możemy umiłować Pana Boga „ze względu na Niego samego”?

W dzisiejszym brewiarzu liturgicznym na środę VIII tygodnia zwykłego, w drugim nokturnie mamy czytanie z „Wyznań” św. Augustyna. Św. Augustyn wyznaje, że szukał Pana Boga jakby po omacku, w rzeczach, które nie są Bogiem. Dopiero później zrozumiał „że niespokojne jest serce człowieka, dopóki nie spocznie w Tobie”, w Panu Bogu.

Tymczasem błogosławiony Paweł Justiniani był człowiekiem, który poszukiwał pokoju, prawdy i walczył o nią całe życie. prawdopodobnie uświadomił sobie, że człowiek musi przede wszystkim szukać Pana Boga dla Niego samego.

Pytałeś, w jaki sposób możemy osiągnąć pokój. Myślę, że nie jest to możliwe bez osiągnięcia pojednania. Pełnego pojednania z własnym sumieniem, pojednania z bliźnimi, pojednania z Panem Bogiem. To pojednanie, które jest w życiu człowieka grzesznego czymś nieodzownym, musi być pierwszym stopniem w drodze do pokoju. To pojednanie musi być realizowane i jak najczęściej praktykowane, prawie że na co dzień, prawie że nieustannie. Dopiero zgodność z wolą Bożą da pokój. Dopóki człowiek nie pełni woli Bożej w sposób doskonały, to do tego czasu jego pokój na pewno będzie cząstkowy, niepełny, czegoś będzie brakowało. Dopiero pełne zjednoczenie się z wolą Bożą da pełnię pokoju.

Ojcze, co takiego podpowiedziałby Ojciec Czytelnikom, aby potrafili się lepiej modlić?

Przede wszystkim trzeba znaleźć czas na modlitwę. Musimy uwierzyć, że każdy z nas otrzymał łaskę modlitwy. Na pewno — ja w to wierzę — każdy ma możliwość intymnego zjednoczenia z Panem Bogiem. Tylko chodzi o to, żebyśmy potrafili otworzyć się na ten głos Boży, na głos Ducha Świętego, na światło Ducha Świętego, na dobre natchnienia i chcieli współpracować z tą łaską, którą nam Pan Bóg daje. Te wymagania głosu wewnętrznego będą coraz bardziej radykalne. Zrealizowanie ich w życiu praktycznym będzie coraz trudniejsze, ale owoce będziemy mieli bardziej jasne, bardziej oczywiste. Będzie większy pokój, będzie większe skupienie, będzie większa, intymna zażyłość z Panem Bogiem.

Modlitwa to jest przede wszystkim nasze wewnętrzne zjednoczenie z Panem Bogiem. To są nie tyle słowa, nie tyle są gesty, postawy, miejsca. To jest moja relacja z drugą Osobą, z Osobą, która mnie zna, która mnie kocha. I ja tej Osobie muszę tak samo odpowiedzieć — miłością, posłuszeństwem. Gdy jest ta odpowiedź wzajemna, to wtedy jest pełnia życia chrześcijańskiego a człowiek rzeczywiście zaczyna poznawać i rozumieć prawdy wiary coraz głębiej i powstaje w nim coraz większa harmonia wewnętrzna. Widzi wielką logikę naszego chrześcijaństwa, wielką harmonię wewnątrz chrześcijaństwa, wewnątrz naszej wiary.

Serdeczne Bóg zapłać Ojcu za rozmowę!

 

opr. mg/mg