Przewodnik po zakonach: Kanonicy laterańscy
Początki Zakonu sięgają XI wieku, kiedy to wspólnoty kapłanów żyjących według Reguły św. Augustyna, zwanych kanonikami, zostały zreformowane przez papieża Grzegorza W. W 1118 r. powstała pierwsza kanonia przy bazylice laterań-skiej. Z czasem powstawały nowe wspólnoty kanonickie, które organizowały się w kongregacje. Obecnie istnieje 8 kongregacji. Klasztory polskie należą do Kongregacji Najświętszego Zbawiciela założonej w 1408 r., a zatwierdzonej kanonicznie w 10 lat później. Do Polski przybyli w XI wieku i osiedlili się w Trzemesznie, Czerwińsku i na górze Sobótce, a w 1340 r. w Kazimierzu pod Krakowem przy kościele Bożego Ciała. W późniejszych wiekach powstały nowe fundacje, m.in. w Kłobucku (1454), Kraśniku (1468), Lubrańcu (1518), Krze-mienicy na Litwie (1617), Wilnie (1625), Słonimie (1650).
Zachowując wskazania ewangeliczne we wspólnym życiu kanonicy regularni spełniają posługi duszpasterskie: głoszą Słowo Boże, prowadzą parafie, nauczają młodzież oraz przepowiadają Ewangelię w krajach misyjnych. Przy wielu klasztorach istnieją młodzieżowe ośrodki religijne i grupy specjalistyczne. Kanonicy prowadzą także szeroką akcję charytatywną, a poza granicami Polski prowadzą szpitale. Na ziemiach polskich kanonicy budowali podwaliny życia parafialnego i tworzyli wzorcowe ośrodki liturgiczne. Tradycyjnym ubiorem zakonnym jest biała sutanna z krótką pelerynką, na co dzień czarna sutanna.
W 1995 r. cały Zakon liczył 843 kanoników w 99 klasztorach. Kongregacja Najświętszego Zbawiciela jest najliczniejsza. Zrzesza 59 klasztorów z 297 zakonnikami pracującymi w pięciu prowincjach. W 1996 r. Zakon w Polsce liczył 57 kapłanów, 6 kleryków, 3 braci i 3 nowicjuszów. Władze prowincji polskiej, obejmującej 12 domów, rezydują w Krakowie, a władze generalne w Rzymie.
opr. mg/mg