Słowo Boże w sakramencie małżeństwa (wstęp)

Ks. Bogusław NADOLSKI TChr

SŁOWO BOŻE W SAKRAMENCIE MAŁŻEŃSTWA

Homilie ślubne

Verbum Domini
Wydawnictwo WAM
Kraków 2003
© Wydawnictwo WAM, 2003
ISBN 83-7318-270-5
NIHIL OBSTAT. Prowincja Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego, ks. Krzysztof Dyrek SJ, prowincjał. Kraków 25 września 2003 r., l.dz. 210/03.

http://WydawnictwoWam.pl

SŁOWO WSTĘPNE

(Fragment. Całość Wstępu dostępna w wydaniu papierowym)

Przeprowadzający bezpośrednie przygotowanie do celebracji sakramentu małżeństwa winien uprzednio przekazać nupturientom:

1. Księgę z czytaniami biblijnymi lub całe Pismo Święte, by mogli sami dokonać wyboru czytań łącznie z psalmem responsoryjnym oraz formułą błogosławieństwa i przygotowaną przez nupturientów lub ich przyjaciół Modlitwą Wiernych.

2. Wypada, by przy celebracji ślubu uwzględnić życzenia nupturientów w zakresie muzyki. To jest ich uroczystość, duszpasterz jest kościelnym świadkiem. Interweniować powinien tylko w przypadku zbyt egzotycznych życzeń, wyrażać troskę o jakość wykonywanych utworów. Na przykład samą ścieżkę melodyczną, czy solowe wykonanie „Ave Maria” trudno uznać za pełne wykonanie pieśni „Ave Maria”. Solo można przecież wykonać także każdy inny tekst biblijny. „Ave Maria” Franciszka Schuberta wydaje się nie być odpowiednie w liturgii małżeństwa. Preferowałbym „Ave Maria” Bacha — Gounoda.

Celebracja sakramentu małżeństwa jest świętem nupturientów. Sprawowanie tego sakramentu nie może odbywać się „seryjnie” jak w Urzędzie Stanu Cywilnego, dlatego duszpasterz:

A) Pozostawia nowożeńcom możliwość wyboru lektorów, psalmisty czy innych posługujących. Wypada angażować osoby z kręgu zaproszonych, ma to wyjątkowe znaczenie antropologiczno-teologiczne (krewni, przyjaciele z pracy).

B) Pozwala odczytywać nupturientom słowa przysięgi bez powtarzania ich za nim.

C) Przygotowując homilię zakłada jako konieczność osobistą znajomość narzeczonych. Nie powinien asystować przy zawieraniu małżeństwa prezbiter „nieznany” narzeczonym (problem wielkich parafii i wielu duszpasterzy). Homilię winien inspirować zawód nowożeńców. Najnowsze wydania homilii związanych z sakramentem małżeństwa podają przed tekstem dane dotyczące życia nowożeńców, wykonywanego przez nich zawodu.

D) W homilii będzie mile przyjęte i zapamiętane nawiązanie do okoliczności narzeczeństwa: dojazdy, oczekiwanie, zawód zdobywany czy wykonywany, wykonywana działalność społeczna itp.

E) Homilia nie powinna pomijać uwzględnienia elementów rytualnych, które dla współczesnego człowieka mają szczególny walor (przywiązują do nich wyjątkowe znaczenie nawet ludzie niewierzący). Gesty nie są tylko ekspresją, stanowią mowę. Rytualność sytuuje się w porządku języka, symboliki. Św. Augustyn pisał o „słowie widzialnym”. W wypowiedzeniu słowo traci swoją anonimowość. Potwierdza prawdę miłości. Rytuał religijny nie może być traktowany jako coś uzupełniającego.

F) Wielu proboszczów ma także zwyczaj pytania narzeczonych, „o czym chcielibyście, bym Wam powiedział”.

W propozycjach homilii Pour parler l'Amour, opracowanych przez zespół francuski, można znaleźć następujące wskazania:

a) Wprowadzenie winno być serdeczne, ciepłe, przyjmujące, zauważające młodą parę.

b) Winien zostać położony pozytywny akcent na miłość i małżeństwo.

c) Homileta winien przypomnieć o granicach miłości i możliwych słabościach (aby nie robił wrażenia człowieka z innego świata).

d) Winien być ukazany najgłębszy sens religijny ślubowania Bogu.

G) Istnieje także problem osoby asystującego przy zawarciu sakramentu małżeństwa w imieniu Kościoła. Nie on jest szafarzem sakramentu, ponieważ są nimi sami nupturienci. Jego rola sprowadza się do uroczystej proklamacji sakramentu, co nie oznacza, że jest mało ważna. Z pewnością także nie powinien on się jawić jako „pouczający”, co nupturienci mają robić w swoim dalszym życiu, nie ma się jawić jako oddalony od rzeczywistości, utrzymany w tonacji idealistycznej, nie jako urzędowy świadek (bo taki już zaistniał w Urzędzie Stanu Cywilnego), nie bezduszny funkcjonariusz kultu, ma nie przywoływać zwłaszcza negatywnych „wydarzeń” z okresu narzeczeństwa, bo i Pan zapomniał wybaczając. Natomiast ma być bratem w Jezusie Chrystusie, przyjacielem, pasterzem zatroskanym o swoich, z wyczuwalną troską, sympatią i życzliwością, szczęśliwy, że może dzielić radość innych. Powinien zwracać się do młodych nupturientów po imieniu.

H) Modlitwę Wiernych powinien wykonać ktoś z najbliższych nupturientów, a w formie krótkiej wszyscy zebrani

(z ekranu lub z wręczonych kartek).

I) Wychowujmy nowożeńców do tego, by oni sami przynosili dary ofiarne do ołtarza, ewentualnie w towarzystwie rodziców oraz rodziców chrzestnych.

J) Spotkałem się z praktyką przygotowywania przez zainteresowanych, przy pomocy duchownych lub bez, specjalnego kilkustronicowego wydruku z tekstami mszalnymi, biblijnymi, błogosławieństwem, a nawet z podaniem autorów i rodzaju utworów muzycznych wykonywanych podczas celebracji ślubu. Całość bywa ozdobiona odpowiednimi symbolami, niekiedy na ostatniej stronie zamieszczony jest ulubiony przez nowożeńców fragment poezji. Odczytałem tę praktykę nie tylko jako nawiązanie do „pamiątek” sakramentu chrztu czy często tandetnych „ku pamięci”, ile zdumiewający związek najświętszych spraw z codziennym światem, a taka przecież jest idealna wizja chrześcijaństwa.

K) Przy ołtarzu niech płonie Paschał.

L) Księgę Małżeństw do podpisania umieśćmy na pulpicie (nie w zakrystii). Moment podpisania aktu zawarcia małżeństwa jest czynnością publiczną.

M) Godny pochwały jest zwyczaj obdarowywania nowo zaślubionych egzemplarzem Pisma Świętego.

N) Duszpasterz, który wie, jak duże znaczenie posiadają pamiątki z celebracji zaślubin, potrafi współpracować z fotografem.

[...]

opr. mg/mg