Recenzja - Zapomniani bracia

Recenzja książki "Zapomniani bracia", autorzy: Andrzej Flis, Beata Kowalska

Do wydanych już poprzednio pozycji albumowych Wydawnictwa WAM dochodzi obecnie równie piękna, jak i pożyteczna książka dotycząca chrześcijan Bliskiego Wschodu, a konkretniej mówiąc, syryjskich wspólnot chrześcijańskich w Turcji, Syrii, Libanie, Jordanii, Iraku, Iranie i Izraelu. Książka jest pokłosiem badań terenowych przeprowadzonych w wymienionych krajach w latach 1998-2000 przez Zakład Porównawczych Studiów Cywilizacji Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Pozycja rozpoczyna się omówieniem dziejów chrześcijaństwa na Bliskim Wschodzie. Bliski Wschód jest kolebką chrześcijaństwa. Na ten temat czytamy słowa: Chrześcijaństwo narodziło się na Bliskim Wschodzie. Tam rozpoczęli swoją działalność apostołowie. Tam po raz pierwszy pojawiła się nazwa christianoi oznaczająca wyznawców Jezusa. Tam wreszcie znajdowały się główne ośrodki religijne: Betlejem, Nazaret i Jerozolima oraz Antiochia — pierwsza stolica Piotrowa, Aleksandria — biskupstwo ewangelisty Marka i starożytny Efez, w którym działał św. Jan, zwany umiłowanym uczniem Jezusa. Na Bliskim Wschodzie powstał ruch monastyczny... Bliski Wschód stworzył także podstawowe pojęcia i konstrukcje teoretyczne, dzięki którym etyczne przesłanie Jezusa uzyskało wymiar filozoficzny: pierwsi Ojcowie Kościoła działali w Aleksandrii i Kapadocji, a najważniejsze szkoły teologiczne starożytności mieściły się w Aleksandrii i Antiochii, Nisibis i Edessie (str. 10).

W ten przebogaty świat pierwotnego chrześcijaństwa wprowadzają kolejne rozdziały wspomnianego omówienia. Mówią one także o podziale chrześcijaństwa, który w dużym stopniu zadecydował o jego losie na omawianym terenie i współczesnym obliczu.

Część albumowa wydawnictwa, zajmująca trzy czwarte jego objętości, zatytułowana została Wśród najstarszych wspólnot chrześcijańskich i kolejno, w porządku wymienionych już i wspomnianych wyżej krajów, przedstawia zdjęcia wraz z bardzo rozbudowanym i ciekawie ujętym komentarzem słownym. W każdym rozkładzie dwu stron mamy dodaną konturową mapkę odnośnego kraju z zaznaczeniem na niej omawianej miejscowości.

Przeglądanie tego albumu z pewnością cieszy oczy, które patrzą na krajobrazy, zabytkowe budowle, sceny ze współczesnego życia, postacie charakterystyczne dla omawianego świata i różne formy modlitwy tak prywatnej, jak i zbiorowej. Kiedy jednak sięgniemy także do opisów, otwiera się przed nami fascynujący świat ze swoją historią i smutną współczesnością, tak jednak mało nam znany.

Jest zatem omawiana książka prawdziwą kopalnią wiedzy, jest jednak także niezwykle sugestywnym wołaniem na alarm wobec faktu, że przedstawiany tu świat jest światem ginącym. Ginie świat, który pomimo wielu przeciwności losu przetrwał do naszych czasów, ginie na naszych oczach, które jednak zbyt mało patrzą w tę stronę, stąd bardzo wymowny, a równocześnie tragicznie prawdziwy tytuł całości: Zapomniani Bracia.

Chrześcijanie Bliskiego Wschodu są dziś braćmi zapomnianymi i przez to skazanymi na zniknięcie, a z nimi znika jakże bogaty świat, który został zbadany i przedstawiony przez pracowników naukowych z Krakowa. Wydarzenia polityczne na Bliskim Wschodzie, który stał się areną ścierania sił i dążeń współczesnego świata, chrześcijanom tam mieszkającym odbierają możliwość egzystencji. Ratują się więc zatem przez emigrację, sami rozpływają się we współczesnej rzeczywistości nowych krajów, a na miejscu ich wspólnoty zamierają.

Oby wołanie na alarm, jakim jest ten piękny album, zostało usłyszane przez chrześcijan Europy i Ameryki, oby pospieszyli z moralną i materialną pomocą swoim braciom i ratowali ten ginący świat. Jeżeli ktoś zrozumie to zadanie i potrafi w jakimś stopniu mu sprostać, książka stanie się nie tylko wydarzeniem wydawniczym, ale także przyczyni się do uratowania tego, co świadczy o korzeniach chrześcijaństwa. Oby się tak stało, oby to była taka lektura książki pod każdym względem godnej polecenia.