Znaczenie wyrazu dialog

Termin „dialog” pochodzi z języka greckiego: dialegomai — rozmawiać, dialogos — rozmowa, dialog⁶. Dokładna etymologia wskazuje na dwa greckie wyrazy: logos — słowo, mowa oraz dia — przyimek, który oznacza przejście przez coś lub także ruch z jednego punktu do drugiego. Można powiedzieć, że dialog oznacza wyjście i powrót słowa pomiędzy dwóch lub więcej rozmówców, a  więc odbywanie rozmowy⁷. Punktem wyjścia dla pojęcia dialogu jest zatem pojęcie rozmowy (dyskusji).

Jak zauważa Henryka Kwiatkowska należy odróżnić dialog egzystencjalny od dialogu poznawczego. Dialog egzystencjalny to rozmowa, to porozumienie likwidujące anonimowość, zapewniające oddźwięk psychiczny, docierające do treści życia wewnętrznego człowieka⁸. Z kolei dialog poznawczy to forma wymiany argumentów na drodze dyskusji.

Fragment pochodzi z książki: ks. Piotr Studnicki Dialog jako wartość ISBN: 978-83-7720-243-2 wyd.: Wydawnictwo PETRUS 2016

W najogólniejszym rozumieniu dialog jest synonimem rozmowy, w  odróżnieniu od monologu, czyli dłuższej wypowiedzi jednej osoby. W języku polskim znaczenie wyrazu „dialog” precyzowane jest następująco: rozmowa dwóch osób, różne działania (np. dyskusje, negocjacje) mające na celu osiągnięcie porozumienia, podejmowane przez osoby pełniące ważne funkcje społeczne⁹. Ponadto dialog to forma wypowiedzi literackiej (zastosowana do całego utworu lub jego fragmentu) w postaci rozmowy dwu lub więcej osób; utwór literacki lub filozoficzny napisany w formie rozmowy¹⁰.

⁶ Por. Z. Abrahamowiczówna (red.), Słownik grecko-polski. Tom I: A—D, Warszawa 1958, s. 539. Podobnie po łacinie dialogus w sensie podstawowym to rozmowa. Por. K. Kumaniecki, Słownik łacińsko-polski, Warszawa 1975, s. 96.

⁷ J.M. Prelezzo, C. Nanni, G. Malizna (red.), Dizionario di scienze dell'educazione, Torino 1997; L.A. Gallo, Dialogo, s. 288—289.

⁸ H. Kwiatkowska, Edukacja nauczycielska. Konteksty — kategorie — praktyki, Warszawa 1997, s. 89.

⁹ S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2006, s. 609.

¹⁰ K. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1988, s. 394.

opr. ab/ab