Katolicka nauka społeczna - czym jest?

Do rangi banalnego stwierdzenia urosło powiedzenie, że „nikt nie jest samotną wyspą”. Istotnie, człowiek rodzi się, żyje i umiera wśród innych ludzi — jest istotą społeczną. Dorasta, pracuje i wypoczywa, a komunikując się z innymi — tworzy relacje społeczne. Organizuje i porządkuje swój świat: zakłada rodzinę, dobiera sobie przyjaciół, staje się członkiem różnych formalnych bądź nieformalnych grup: wraz z innymi jest mieszkańcem tego samego osiedla albo członkiem tej samej partii politycznej. Wraz z innymi, podobnymi sobie, przeżywa radości sukcesów i gorycz zawodów, dąży do podobnych celów..

Żyje i zbawia się wraz z innymi, w takich, a nie innych warunkach i okolicznościach — w ziemskiej rzeczywistości społecznej, której, niestety, daleko do ideału. Jest ona dana, jej zastany kształt nie zależy od woli człowieka. Jednocześnie jest jednak za-dana. Stanowi wezwanie do współudziału w dziele stworzenia poprzez wypełnianie woli Boga, który nakazał „czynić sobie ziemię poddaną”.

Rzeczywistość społeczna jest trudna i fascynująca zarazem. Często przestaje być środkiem prowadzącym do zbawienia i staje się celem samym w sobie. Człowiek zapomina wówczas o swoim powołaniu do wieczności. Osobiste lub grupowe relacje z innymi pociągają za sobą nieporozumienia i konflikty, rodzą niesprawiedliwość i narażają na szwank godność człowieka. Każda z tych sytuacji sprawia, że zamiast wspomagać się nawzajem w dążeniu do ostatecznego celu człowieka i tworzyć dobro wspólne, bezcenny czas jest marnotrawiony na niesnaski i zachowania egoistyczne. Przybierają one czasem rozmiary tragedii — wojen, wyzysku jednych przez drugich, braku szacunku dla najsłabszych, poniżania moralnego i materialnego... Stają się kwestią społeczną.

Chrześcijanie od samego zarania Kościoła musieli zająć stanowisko wobec środowiska, w którym żyli, i w którym rozprzestrzeniała się Ewangelia. W świetle wiary i chrześcijańskich zasad ocenić musieli swój stosunek do władzy państwowej i do posiadanych dóbr, do niewolnictwa i do pracy, do wojen, na które byli zaciągani, i do pokoju... Kościół, który „nie jest z tego świata”, ale jest w tym świecie, zaczął więc, najpierw okazjonalnie, a od połowy XIX wieku systematycznie, zastanawiać się nad tymi problemami. Tak narodziła się uporządkowana refleksja zajmująca się rzeczywistością społeczną, miejscem i rolą chrześcijan w zmienianiu oblicza tego świata: katolicka nauka społeczna.

Skierowana do wszystkich ludzi dobrej woli, stawia sobie trzy zadania: określa i przypomina z punktu widzenia chrześcijańskiego i ludzkiego podstawowe zasady, które rządzą życiem społecznym; oferuje kryteria oceny rzeczywistości społecznej oraz wskazuje na sposoby działania, mające na celu naprawę złych struktur i relacji. Jej metodę można więc uprościć do tego, by po chrześcijańsku widzieć — oceniać — działać w rzeczywistości społecznej.

Papież Jan XXIII twierdził, że światłem katolickiej nauki społecznej jest prawda, celem sprawiedliwość, a główną siłą — miłość. Poznając i żyjąc według jej wskazań, chrześcijanin powołany jest do rozszerzania Dobrej Nowiny o zbawieniu (ewangelizacja) i sprawiania, że oblicze świata staje się coraz bardziej ludzkie (humanizacja rzeczywistości ziemskich).

opr. mg/mg