Wstęp i spis treści
Copyright © Wydawnictwo WAM 2008
SPIS TREŚCI | |
Wstęp | 7 |
Rozdział I | |
CECHY MAŁŻEŃSTWA KATOLICKIEGO | |
Związek katolicki | |
Co to jest „małżeństwo katolickie”? | 13 |
Czym różni się małżeństwo katolickie od niekatolickiego? | 13 |
Jakie kryteria pozwalają uznać małżeństwo katolickie za „dobre”? | 14 |
Czy istnieje jakaś różnica pomiędzy „dobrym” a „idealnym” małżeństwem katolickim? | 14 |
Jakie normy dotyczące cech dobrego małżeństwa katolickiego zostały przyjęte w niniejszym poradniku? | 15 |
Jakie świadectwo może dawać małżeństwo katolickie w kontaktach z przyjaciółmi i sąsiadami — niekatolikami? | 16 |
Z nauczania Kościoła | |
Dlaczego dla określenia małżeństwa katolickiego Kościół używa słów: „przymierze” bądź „sakrament”? | 17 |
Co wynika z powyższej definicji? | 18 |
Czy powyższa definicja znajduje jakieś uzasadnienie w Piśmie Świętym? | 18 |
Mój mąż nie jest katolikiem, ale ślub wzięliśmy w kościele katolickim; czy nasz związek jest małżeństwem sakramentalnym? | 20 |
Zgodnie z nauczaniem II Soboru Watykańskiego rodzina to „domowy Kościół”. Co to znaczy? | 21 |
W jakiej relacji pozostaje rodzina — Kościół domowy — do Kościoła powszechnego? | 21 |
Czy Kościół uaktualnia swoją naukę na temat małżeństwa katolickiego? | 22 |
Istnieją rozmaite modele Kościoła — czy w przypadku małżeństwa jest podobnie? Czy można wybierać spośród wielu wzorców? Jakie przykłady mogłyby to zilustrować? | 23 |
Dlaczego Kościół sprzeciwia się małżeństwom zawieranym w obrębie tej samej płci? | 24 |
Czy Kościół hołduje jakimś tabu w kwestii wyrażania seksualności przez małżonków? | 25 |
Przykłady biblijne | |
Jakich przykładów dobrych małżeństw dostarcza Pismo Święte? | 26 |
Jakich przykładów złego małżeństwa dostarcza Pismo Święte? | 27 |
Jak Biblia odnosi się do kwestii rozwodów? | 28 |
W jaki sposób można wytłumaczyć te wersety Pisma Świętego, które zdają się forsować niższość kobiet, na przykład: „żony niechaj będą poddane swym mężom”? | 29 |
Jak wykorzystać Pismo Święte do wzbogacenia własnego małżeństwa? | 30 |
Rozdział II | |
WIERNOŚĆ PRZYSIĘDZE MAŁŻEŃSKIEJ | |
Etapy pożycia małżeńskiego | |
Socjologowie i psychologowie twierdzą, że aby osiągnąć pełną dojrzałość człowiek z wiekiem musi przechodzić kolejne etapy rozwoju. Czy małżeństwo także dojrzewa etapami? | 35 |
Czym charakteryzują się poszczególne etapy życia małżeńskiego? | 35 |
Czy w małżeństwie zdarzają się momenty szczególnie trudne, stanowiące swoiste „rozdroża”? | 40 |
Dlaczego wiek średni to czas szczególnej „wrażliwości” związku małżeńskiego? | 40 |
Niektórzy sądzą, że oczekiwanie, iż małżeństwo będzie trwać przez całe życie, jest czymś zupełnie nierealnym, gdyż żyjemy coraz dłużej. Czy małżeństwa zawierane z kolejnymi partnerami na różnych etapach życia nie są w dzisiejszych czasach bardziej realistyczną propozycją? | 43 |
Nasze małżeństwo przechodzi właśnie trudne chwile. Jak podtrzymać nadzieję, że nadejdą lepsze dni? | 46 |
Podczas nauk przedmałżeńskich dowiedzieliśmy się, że pięć kwestii najważniejszych dla narzeczonych i młodych małżonków to: pieniądze, seks, dzieci, teściowie i sposoby porozumiewania się. Czy również na dalszych etapach wspólnego życia są one najważniejsze? | 48 |
Pieniądze, seks i dzieci | |
Moja żona chce wrócić do pracy po urodzeniu dziecka, głównie po to, by zapewnić nam dodatkowy dochód, ja natomiast uważam, że przez pierwsze lata życia dziecka powinna zostać w domu. Jak rozwiązać ten problem? | 49 |
Mojego męża już drugi raz w ciągu pięciu lat wyrzucono z pracy. Jestem przekonana, że nie bardzo się stara znaleźć nową pracę. Co mam zrobić? | 51 |
Mojej żonie zaproponowano dobrze płatną posadę w innej miejscowości. Z całej naszej rodziny tylko ona dobrze wyjdzie na tej zamianie. Czy to bardzo egoistyczne ze strony dzieci i mojej podawać w wątpliwość sens tego posunięcia? | 52 |
Jedna z moich przyjaciółek zawsze powtarzała, że w jej małżeństwie wszystko znacznie by się poprawiło, gdyby jej mąż odnosił większe sukcesy w pracy. W końcu rzeczywiście odniósł spory sukces, ale żona nadal narzekała na ich związek. O co jej więc tak naprawdę chodziło? | 53 |
Żona chce przeznaczać część naszego dochodu na potrzeby Kościoła, nie bierze jednak pod uwagę, iż ledwo udaje nam się zapłacić wszystkie miesięczne rachunki. Czy zobowiązania wobec własnej rodziny nie są najważniejsze? | 55 |
Pod względem finansowym wiedzie nam się lepiej niż rodzinie mojej żony, dlatego też jej rodzeństwo często chce od nas pożyczać pieniądze. Zdaniem żony naszym obowiązkiem jest udzielanie pożyczek, skoro nas na to stać. Ja jednak wychowałem się w rodzinie, w której każdy sam odpowiadał za swoje sprawy finansowe. Jak powinniśmy postępować w tej kwestii? | 56 |
Czytając w czasopismach, że „normalne” pary utrzymują stosunki seksualne przynajmniej dwa razy w tygodniu, oboje z mężem czujemy się w jakiś sposób gorsi. My współżyjemy o wiele rzadziej — czy jest to normalne? | 57 |
Dzieci są jednym z najcenniejszych darów w małżeństwie katolickim. Dlaczego zarazem stanowią dlań największe wyzwanie? | 59 |
Teściowie | |
Pochodzimy z całkowicie odmiennych rodzin. Rodzina męża to ludzie z dystansem i arcydobrze wychowani, członkowie mojej rodziny są głośni, szczerzy i uczuciowi. Lubimy nawzajem swoje rodziny, ale — we dwoje, razem — nie przepadamy za spędzaniem z nimi zbyt długiego czasu. Jak zatem postępować? | 60 |
Mój mąż pochodzi z rodziny robotniczej, ja natomiast — z zamożnej inteligencji. Udajemy, że różnice klasowe nie mają żadnego znaczenia, ale tak nie jest; zwłaszcza gdy spotykamy się w szerszym gronie rodzinnym. Mam wyrzuty sumienia — czy słusznie? | 61 |
Mąż chce, aby jego niedawno owdowiała matka zamieszkała razem z nami. Sprzeciwiam się temu pomysłowi. Czy nie przekraczam czwartego przykazania? | 63 |
Moja żona i jej rodzeństwo podejmują właśnie ważne decyzje dotyczące ich starszych, schorowanych rodziców. W jaki sposób mogę jej najlepiej pomóc w tych trudnych chwilach? | 64 |
Komunikacja małżeńska | |
Dlaczego małżonkowie niejednokrotnie nie mogą się zdecydować na szczerą rozmowę o stanie swojego małżeństwa? | 66 |
Dlaczego małżonkowie niechętnie rozmawiają o swoim małżeństwie z innymi? | 67 |
Dawniej co rano przez kwadrans piliśmy z mężem kawę. Potem zdecydowaliśmy się uprawiać w tym czasie gimnastykę. Wydaje mi się, że nie jesteśmy już sobie tak bliscy jak niegdyś — dlaczego | 69 |
Gdy jestem wściekły, wrzeszczę. Moja żona natomiast w analogicznej sytuacji dąsa się i nie odzywa ani słowem. Jak we właściwy sposób wyrazić gniew? | 71 |
Martwi mnie stan ducha mojego męża: przestał chodzić ze mną do kościoła, a gdy tylko poruszę tę kwestię — wychodzi z pokoju | 72 |
Ciągle kłócimy się o to, do kogo należą różne obowiązki domowe. Jak rozwiązać ten problem? | 73 |
Są w naszym małżeństwie takie dni, kiedy nie rozmawiamy ze sobą. Nie gniewamy się wówczas na siebie — po prostu milczymy. Czy to normalne? | 74 |
Uwielbiam, gdy mój mąż wyjeżdża co roku na kilka dni. Lubię zwłaszcza panujący wówczas w domu spokój. Czy powinnam mieć wyrzuty sumienia? | 75 |
Niewierność | |
Mówi się, że istnieją pewne ewidentne oznaki niewierności, które współmałżonkowie mogą wcześnie wykryć, jeśli tylko wiedzą, czego wypatrywać. Jakie to znaki? | 76 |
W ubiegłym roku przeżyłam krótki romans. Mąż mówi, że mi wybaczył, ale ja sama nie mogę sobie wybaczyć. Co mam zrobić? | 78 |
Czy związek małżeński może naprawdę odrodzić się po zdradzie? | 79 |
Choroba | |
Codziennie ćwiczę i zdrowo się odżywiam, mój mąż natomiast jest gnuśnym obżartuchem. Czy wierność przysiędze małżeńskiej naprawdę nakazuje wspierać w chorobie kogoś, kto przez własne złe nawyki sam ją na siebie ściągnął? | 81 |
Gdy moja żona przeziębi się albo złapie grypę, ja — zamiast zareagować współczuciem i troską — czuję wściekłość. Jak to zmienić? | 83 |
U mojego męża właśnie wykryto przewlekłą chorobę. Jest taki młody! Nie wiem, czy zdołam wytrwać w takim związku przez dwadzieścia czy trzydzieści lat. Co robić? | 84 |
Moja żona jest nałogową palaczką. Na wszelkie możliwe sposoby próbowałem zachęcać ją do rzucenia palenia, ale bezskutecznie. Może, gdy zagrożę, że ją zostawię, przestanie palić? | 86 |
Rozdział III | |
DZIECI — DOBRODZIEJSTWA I WYZWANIA | |
Budowanie rodziny | |
Jak najwłaściwiej zaplanować czas między narodzinami poszczególnych dzieci? | 91 |
Adoptowaliśmy nasze dzieci. W związku z tym ludzie często zadają nam niestosowne pytania. Mój mąż zwykle na nie odpowiada, ja natomiast ograniczam się do stwierdzenia, że nasze sprawy rodzinne to nie ich interes. Czy istnieje jakiś sposób na poradzenie sobie z ludzką ciekawością? | 92 |
Niedawno ożeniłem się ze wspaniałą wdową — matką trójki dzieci. W jaki sposób mam odegrać znaczącą rolę w ich życiu? | 93 |
Dostosowanie do nowej roli | |
Ludzie mówią nam, że wraz z urodzeniem dziecka nasze życie małżeńskie zmieni się radykalnie. Jakich zmian mamy oczekiwać? | 95 |
Czy, gdy się już ma dzieci, zachodzi duża zmiana w życiu seksualnym? | 97 |
W jaki sposób zachować w małżeństwie romantyzm i radość, zaspokajając nieustanne potrzeby małego dziecka? | 98 |
Jaki rodzaj stresu wnoszą w małżeństwo małe dzieci? | 99 |
Rok temu nasz synek zginął w wypadku samochodowym. Znajomi ostrzegają nas, że wiele małżeństw rozpada się po śmierci dziecka. Jeśli to prawda, co mamy robić, by temu zapobiec? | 100 |
Różne style rodzicielstwa | |
Jaki wpływ na nasze rodzicielstwo ma nasze własne dzieciństwo? | 103 |
Wydawało mi się, że mój mąż będzie zachwycony ojcostwem, tymczasem on często nie wie, jak się zajmować naszym małym synkiem. Czy rodzicielstwo nie jest rzeczą naturalną? | 105 |
Maluch mojej przyjaciółki sypia w jednym łóżku z rodzicami. Mojemu mężowi się to podoba, a mnie nie. Jak zdecydować, co dla dziecka najlepsze? | 106 |
Mój mąż bywał w dzieciństwie bity i uważa to za dopuszczalną formę dyscyplinowania. Ja zdecydowanie się z tym nie zgadzam. Jak możemy skutecznie wychowywać nasze dzieci, skoro różnimy się w poglądach na kwestię dyscypliny? | 107 |
Mój mąż uważa, że telewizja przekazuje zbyt wiele treści niezgodnych z nauczaniem Kościoła katolickiego. Mnie natomiast wydaje się, że nasze dzieci powinny oglądać telewizję, jeśli mają rozumieć kulturę masową, która stanowi przedmiot rozmów ich rówieśników. Utknęliśmy w martwym punkcie | 108 |
Dalsza rodzina | |
Moi rodzice są rozwiedzeni i nie rozmawiają ze sobą. Chcielibyśmy, aby oboje byli obecni w życiu naszych dzieci. Jak zdecydować, kogo zapraszać na urodziny dzieci i inne rodzinne uroczystości? | 110 |
Wuj mojej żony wykorzystywał ją seksualnie, gdy była dzieckiem. Żona twierdzi, że mu przebaczyła i dla spokoju w rodzinie musimy go tolerować. Czy mamy zapraszać takiego człowieka do naszego domu | 111 |
Moja teściowa wypowiada krytyczne uwagi na temat naszych nastoletnich dzieci oraz sposobu, w jaki je wychowujemy. Mój mąż nigdy nie komentuje jej uwag. Czy powinnam stanowczo zareagować? | 112 |
Mój mąż w dzieciństwie co roku spędzał Boże Narodzenie na nartach, ja natomiast przyzwyczajona jestem do licznych zgromadzeń rodzinnych, jakże odbywały się w naszym domu. W jaki sposób mamy wytworzyć dla własnych dzieci tradycję, która wszystkich zadowoli? | 113 |
Moja żona od maleńkości uczestniczyła wraz z rodzicami w czuwaniach przy zmarłych i pogrzebach, mnie zaś chroniono przed takimi doświadczeniami aż do czasu, gdy poszedłem do liceum. Oboje uważamy sposób postępowania naszych rodziców za słuszny, stąd sprzeczamy się optymalny wiek, w którym nasze dzieci mogłyby zacząć uczestniczyć w uroczystościach pogrzebowych. Jak mamy postąpić? | 115 |
Dzielenie się wiarą | |
Czy Kościół określa jakieś kryteria, kto może zostać ojcem chrzestnym czy świadkiem bierzmowania? | 116 |
Prosimy wskazać nam wersety Pisma Świętego, które dawałyby wskazówki co do sposobu dzielenia się wiarą z naszymi dziećmi | 117 |
Chodziłam do katolickiej szkoły i bardzo mi się tam podobało. Mój mąż nie zgadza się na zapisanie naszego syna do szkoły tego typu. Czy Kościół zachęca rodziców do posyłania dzieci do szkół katolickich? | 118 |
Czy może istnieć jakaś wspólna duchowość dla osób wywodzących się z odmiennych religii? | 119 |
Moja żona jest agnostyczką, ja jednak wychowuję nasze dzieci w wierze Kościoła katolickiego. Dzieci pytają, dlaczego nie mogą zostać w domu z matką, zamiast iść na Mszę. Co mam im odpowiedzieć? | 120 |
Nasze nastoletnie dzieci odmawiają chodzenia z nami do kościoła. Co niedzielę toczymy o to bitwy. Czy powinniśmy nalegać, by chodziły z nami na Mszę? | 120 |
Nasza córka spotyka się z chłopakiem, niekatolikiem, który jej mówi, że nie jest „zbawiona”. Czy powinniśmy zachęcać ją do zerwania z nim? | 122 |
Jak mam wytłumaczyć moim córkom, że w Kościele katolickim nie mają szans równych mężczyznom? | 123 |
Rozdział IV | |
DOJRZEWANIE MAŁŻEŃSTWA | |
Dojrzewanie duchowości | |
W jaki sposób zaangażowanie w działalność na rzecz potrzebujących spoza najbliższej rodziny może umocnić małżeństwo? | 127 |
Czy z czasem pojawia się w małżeństwie wspólna duchowość? | 128 |
W naszym małżeństwie brakuje duchowej synchronizacji. Kiedy ja wykazuję się gorliwością, mąż wydaje się obojętny, i na odwrót. Po wielu wspólnych latach uznaliśmy to za normalne, ale czy tak jest rzeczywiście? | 128 |
Wkrótce będziemy obchodzić dwudziestą piątą rocznicę ślubu. Pragniemy odnowić naszą przysięgę małżeńską podczas uroczystej ceremonii w kościele, nie chcielibyśmy jednak zwykłej „powtórki ze ślubu”. Jak to zrobić? | 129 |
Zwodniczy urok rozwodu | |
Badania wykazują, że wiele osób już pięć lat po rozwodzie wcale nie czuje się szczęśliwszymi niż w małżeństwie. A jednak rozwód czasami wydaje się najlepszym rozwiązaniem dla rozpadającego się małżeństwa. Jak to jest? | 131 |
Małżeństwo mojej córki przechodzi trudny okres — młodzi zastanawiają się nad rozwodem. My z mężem również doświadczyliśmy trudnych chwil na początku naszego małżeństwa. Czy powinnam córce o tym opowiedzieć | 133 |
Orzeczenie nieważności związku małżeńskiego | |
Czym się różni orzeczenie nieważności małżeństwa od rozwodu? | 135 |
Nasi przyjaciele uzyskali orzeczenie nieważności małżeństwa i teraz inni nasi znajomi, którzy nie są katolikami, mówią, że dzieci pochodzące z tego związku są nieślubne. Jak w prosty sposób wytłumaczyć, że tak nie jest? | 136 |
Starość i kres życia | |
Stereotypowym stwierdzeniem padającym niemal w każdym filmie o miłości jest deklaracja, że dwoje ludzi chciałoby „razem się zestarzeć”. Czy istnieją jakieś rzeczywiste tego zalety? | 136 |
Słyszałem, że dorosłe dzieci nie powinny zbytnio ingerować w sposób radzenia sobie ich rodziców z problemami starości. Dlaczego? | 138 |
Mój mąż zmarł pół roku temu. Jestem zdruzgotana. Jedyną rzeczą, która trzyma mnie przy życiu, jest nadzieja, że spotkam się z nim ponownie w przyszłym życiu. Czy tak się rzeczywiście stanie? | 139 |
Przekazywanie doświadczeń | |
Jesteśmy małżeństwem z dwudziestopięcioletnim stażem. Niedawno przyjaciele poprosili nas o pomoc w prowadzeniu nauk przedmałżeńskich. Cenimy sobie sobotnio−niedzielny wypoczynek, ale jednocześnie coś nas popycha ku spełnieniu tej prośby. Jak powinniśmy postąpić? | 142 |
Jesteśmy małżeństwem od czterdziestu pięciu lat. W jaki sposób moglibyśmy podzielić się swoim doświadczeniem z innymi? | 143 |
PODZIĘKOWANIA | 145 |
PRZYPISY | 147 |
Gdy w roku 2003 ojciec Daniel Kendall SJ i Rebecca Nappi ukończyli pierwszą wspólną książkę zatytułowaną 101 Questions and Answers on Catholic Married Life (101 pytań i odpowiedzi na temat przygotowania do małżeństwa katolickiego) okazało się, że dysponują ogromną ilością materiału, który nie mógł zostać w niej zamieszczony, poruszał bowiem problemy pojawiające się w małżeństwie, w tym dotyczące jego rozwoju i dojrzewania.
I tak oto zrodził się pomysł napisania niniejszej książki. Autorzy zdają sobie sprawę, iż ogromny wpływ na związek małżeński i na kształtowanie się relacji między małżonkami ma przyjście na świat dzieci. Nie dysponując doświadczeniem osobistym (ojciec Dan, rzecz jasna, dzieci nie ma, Becky zaś i jej mąż Tony nie mogli ich mieć), zaprosili do współpracy pisarkę Cathy Johnston, mężatkę z dwudziestopięcioletnim stażem i mamę jedenastoletniego Alexa.
Celem niniejszej pracy jest ułatwienie porozumiewania się małżonkom ze sobą nawzajem i z innymi małżeństwami. Podczas zbierania materiału do książki odkryliśmy, iż nie jest łatwo mówić o własnym małżeństwie. Kilka par przyznało, że czuje się niezręcznie, dzieląc się opowieściami ze swego życia małżeńskiego, ponieważ doświadczyło w nim nie tylko wielu wzlotów, ale i upadków, i z pewnością nie było to ich zdaniem życie idealne ani prawidłowe. Jednakże każdy związek małżeński jest jedyny w swoim rodzaju, gdyż tworzą go dwie jedyne w swoim rodzaju osobowości. Opracowując pytania i odpowiedzi na temat życia w małżeństwie katolickim, trójka autorów uzyskała nowe spojrzenie na wiele zagadnień dotyczących tego problemu.
Przedstawiona przez Sobór Watykański II (1962-1965) definicja rodziny jako domowego Kościoła pomogła ojcu Danowi rozmawiać z małżonkami na temat świętego i wspólnotowego charakteru małżeństwa. Rebecca umocniła się w przekonaniu, że w życiu każdej pary zdarzają się okresy pustyni gdy małżonkowie czują się bardzo od siebie odlegli, i chwile podobne oazom gdy ponownie stają się sobie bliscy. Czas pustyni może się jednak rozciągać na lata. Catherine przekonała się, że oczekiwanie, iż wszystkie sprawy w małżeństwie perfekcyjnie ułożą się w piękną mozaikę, jest złudzeniem niekiedy mozaika się rozsypuje Małżonkowie mogą jednak pozbierać jej fragmenty i próbować ułożyć ją na nowo. Jest to proces trudny i mozolny, ale bardziej niż cokolwiek innego pozwala wzmocnić związek. Wszyscy troje mamy nadzieję, że nasza książka pomoże czytelnikom spojrzeć na małżeństwo z perspektywy duszpasterskiej i w ten sposób je pojąć. Można wykorzystać ją również jako narzędzie interaktywne warto się zastanowić: jak ja odpowiedziałbym na to pytanie? Jakie pytania sam bym zadał?
Mamy wreszcie nadzieję, że nasza praca upewni wszystkie pary małżeńskie oraz ich przyjaciół w przekonaniu, że ani kobieta, ani mężczyzna nie muszą borykać się ze swymi problemami małżeńskimi w samotności. Nasza wspólna katolicka spuścizna duchowa stanowi w tej kwestii źródło łaski i wsparcia. Oby niniejsza publikacja pomogła małżonkom zrozumieć, jak i gdzie z tego źródła korzystać.
opr. aw/aw