Wjazd do Jerozolimy

Jutta Seibert

Leksykon sztuki chrześcijańskiej

Tematy, postacie, symbole

ISBN: 978-83-7442-120-7

wyd.: Wydawnictwo Jedność , Kwiecień 2007

Powrót do indeksu haseł

WJAZD DO JEROZOLIMY

Właściwa męka Pańska rozpoczyna się od wjazdu Jezusa do Jerozolimy (Mt 21,1 i n.; Mk 11,1 i n.; Łk 19,29 i n.; J 12,12 i n.). Pan nakazał swoim uczniom przyprowadzić osiołka (w Ewangelii św. Mateusza jest mowa o oślicy ze źrebakiem), aby mógł wjechać do Jerozolimy tak, jak przepowiedział to prorok: "Raduj się wielce, Córo Syjonu, wołaj radośnie Córo Jeruzalem! Oto Król twój idzie do Ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny - jedzie na osiołku, na oślątku, źrebięciu oślicy" (Za 9,9). Podczas wjazdu Jezusa do Jerozolimy ludzie rozpościerają przed Nim swoje płaszcze, tworząc kobierzec, oraz zrywają gałązki (liście palmowe) z drzew i, kładąc Mu je pod nogami, witają Go słowami psalmu 118,26: "Hosanna! Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie, król Izraela" (po hebrajsku Hosanna oznacza: "Ześlij zbawianie, uratuj" - okrzyk szacunku). Według św. Jana, za entuzjazm tłumu odpowiedzialne było cudowne wskrzeszenie Łazarza.

Sztuka wczesnochrześcijańska przedstawia Chrystusa najchętniej jako triumfatora, nowego władcę świata, dlatego też Jego wjazd do Jerozolimy przedstawiany był na wzór wjazdu (adventus) zwycięskiego cesarza rzymskiego. Na sarkofagu Juniusa Bassusa (359 r., Rzym, podziemia kościoła św. Piotra) scena wjazdu do Jerozolimy pojawia się poniżej Chrystusa tronującego w niebie - Jego wjazd do Jerozolimy, miasta, w którym poniesie śmierć ofiarną, jest jednocześnie wjazdem do niebiańskiej Jerozolimy, triumfalnym pochodem nad śmiercią i grzechem, symbolizowanym w sąsiednim reliefie przez Adama i Ewę. W sztuce bizantyjskiej Kościoła wschodniego, gdzie wjazd do Jerozolimy należy do cyklu ikon świątecznych, Jezus - według orientalnego zwyczaju - dosiada oślicę z boku i jedzie w kierunku bramy miejskiej. Jego uczniowie podążają za Nim piechotą. Na jednym z drzew widać mężczyznę (Zacheusz). Na innych drzewach, bądź też przy drodze, pojawiają się dzieci, które, według opisów pozabiblijnych, tak jak dorośli rozpościerają przed Jezusem gałązki i płaszcze (por.: dzieci w świątyni wołające "Hosanna Synowi Dawida", Mt 21,15 i n.).

Wjazd Chrystusa do Jerozolimy - Chrystus dosiada oślicę; według mistrza Bertrama, koniec XIV wieku

Na Zachodzie wjazd do Jerozolimy otwiera cykl przedstawień męki Pańskiej. Jezus dosiada oślicę okrakiem; czasami biegnie za nią źrebię. W późnośredniowiecznych przedstawieniach ukazywany jest tłum ludzi stojący przed bramami Jerozolimy. Zamiast liści palmowych mogą być ukazane także gałązki miejscowych1 drzew i krzewów.

Na pamiątkę wjazdu do Jerozolimy od IV w. w Niedzielę Palmową odbywają się procesje. Z X w. pochodzi najstarsza wzmianka o osiołku palmowym lub też figurze Chrystusa na osiołku, prowadzonym podczas procesji. Najstarsze zachowane figury tego typu powstały ok. 1300 r. - Jezus dosiada osła, a Jego Prawa ręka wzniesiona jest w geście błogosławieństwa. Całość była przymocowana do deski na kółkach, co sprawiało, że mogła się poruszać. Bardzo dużo osiołków palmowych zachowało się z XV w.

opr. aw/aw