Pamiętaj, abyś dzień święty święcił

Hanna  Zielińska

PAMIĘTAJ, ABYŚ DZIEŃ ŚWIĘTY ŚWIĘCIŁ
(okienko  informacyjne,  karty  OH)

Celem katechezy w klasie VI było przypomnienie i pogłębienie rozumienia treści III przykazania. Dla realizacji tego celu posłużyłam się dwiema metodami: okienkiem informacyjnym (zmodyfikowanym) ^[ 1 ] oraz kartami OH.

SCENARIUSZ  KATECHEZY

Aktywizacja. Uczniowie zostali podzieleni na grupy pięcio-, sześcioosobowe. Każda grupa otrzymała kartkę formatu A3 lub dwie kartki A4. Zadania dla grup były następujące: W pierwszym okienku wpisać definicję dnia świętego. W drugim okienku narysować symbol dnia świętego. Po realizacji każdego z zadań następowała prezentacja prac na forum. Na zakończenie tego etapu pracy katecheta rozmawiał z uczniami. Dyskusja toczyła się wokół dwóch pytań: Dlaczego niedzielę uważamy za dzień święty? Które przykazanie Boże dotyczy dni świętych?

Puenta. Uczniowie otrzymali wykaz dni, które należy święcić - KKK 2177 (do wklejenia do zeszytu).

Aktywizacja. Korzystając z kart OH uczniowie wpisali w kolejne okienko dokończenie zdania: Święcić dzień święty to... Po prezentacji efektów prac, katecheta postawił uczniom pytanie: Komu i do czego potrzebny jest dzień święty?

Puenta. Ustanowienie niedzieli przyczyniło się do tego, by wszyscy korzystali z wystarczającego odpoczynku i czasu wolnego, który mogliby poświęcić życiu rodzinnemu, kulturalnemu, społecznemu i religijnemu - KKK 2194 (do wklejenia do zeszytu).

Aktywizacja. Na podstawie treści trzeciego okienka, własnych doświadczeń oraz KKK 2193 i 2195 uczniowie w następnym okienku zapisali: Co przeszkadza w świętowaniu niedzieli?

Zakończenie. Modlitwa o właściwe świętowanie dni świętych słowami V. Ianuzzi'ego: "Chcę być z Tobą Panie".

RELACJA
Z  PRZEPROWADZONEJ  KATECHEZY

Uczniowie rozpoczynali pracę od podziału kartki na cztery części. Wyjaśniłam, że będą wykonywali zadania, których wyniki, wpiszą w kolejne okienko.

Na początku zaproponowałam uczniom, aby spróbowali stać się autorami wielkiej encyklopedii. Jako redaktorzy tej księgi mieli napisać definicję dnia świętego. Zwróciłam uwagę, że dzień święty to nie zawsze to samo co święto. Jeżeli pojawiły się pytania, tłumaczyłam, że chodzi o napisanie, co to jest dzień święty, czym jest ten dzień. Wyniki uczniowie mieli zapisać w pierwszym okienku.

Po krótkiej rozmowie w grupach i upewnieniu się, że dobrze zrozumiały zadanie (konsultacje ze mną) dzieci zapisywały swoje definicje. Oto niektóre z nich.

• Dzień, w którym wszyscy powinni iść do kościoła; dzień poświęcony Bogu.
  
• Dzień, w którym szczególnie chwalimy Pana Boga; uroczystość kościelna lub zwykła niedziela; dzień odpoczynku.
  
• Dzień, w którym odbywa się ważna uroczystość religijna uznana przez Kościół, upamiętniająca ważne wydarzenia związane ze zbawieniem.
  

Następnie dzieci prezentowały swoje prace. Jeżeli zaistniała taka konieczność prostowaliśmy błędne wypowiedzi, np. wówczas, gdy dzień święty kojarzył się tylko z niedzielą lub dniem wolnym od pracy zawodowej.

W kolejnym okienku uczniowie graficznie przedstawiali dzień święty. Najczęściej było to zgromadzenie eucharystyczne, krzyż, kielich i hostia, kalendarz z siódemką i aureolą, ludzie idący do kościoła. Byłam zdziwiona, że na żadnym(!) obrazku nie pojawili się odpoczywający ludzie, telewizor itp. Ten etap pracy spowodował dużą wesołość wśród uczniów i ożywione dyskusje. Podsumowując pracę podkreśliłam, że w ciągu roku mamy wiele dni świętych. Nie wszystkie są dniami wolnymi od pracy. Pochwaliłam uczniów, że zdają sobie sprawę z tego, iż w tym dniu jesteśmy zobowiązani w szczególny sposób oddać część Panu Bogu przez udział we Mszy św. Odpowiadaliśmy również na pytania: Dlaczego niedzielę uważamy za dzień święty? Które przykazanie Boże dotyczy dni świętych? Treść trzeciego przykazania zapisałam na tablicy. Ponieważ na katechezach często pojawia się pytanie, które dni należy święcić, rozdałam uczniom wykaz tych dni pochodzący z KKK 2177 i poprosiłam o wklejenie do zeszytu.

Kolejny etap pracy dotyczył głównie dni świętych wolnych od pracy. Wielkie zdziwienie i entuzjazm wywołało pojawienia się w moich rękach kart OH (uczniowie widzieli je po raz pierwszy). Spodziewali się, że to koniec pracy i teraz zaproponuję im jakąś grę. Wyjaśniłam, że karty te pomogą im w wypełnieniu kolejnego okienka. Powiedziałam, że za chwilę każda osoba w grupie będzie odkrywała kolejne karty i zastanawiała się, co ma ona wspólnego z dniem świętym, A potem dokończy zdanie: Święcić dzień święty to... Poprosiłam, aby tę część zdania zapisać w okienku. Zwróciłam uwagę, że na kartach nie ma gotowej odpowiedzi, co to znaczy święcić dzień święty; potrzeba tu trochę wyobraźni i kojarzenia. Następnie rozdałam dwa razy tyle kart, ilu było uczestników w grupie. Uczniowie przystąpili do pracy dość nieśmiało. W niektórych grupach musiałam wyjaśniać, że odpowiedzi udziela osoba, która odkryła kartę. W wyjątkowych przypadkach zgadzałam się na pomoc innych osób z grupy. Tłumaczyłam również, że karty odkrywamy pojedynczo, a nie wszystkie od razu. W miarę upływu czasu uczniom coraz bardziej podobało się to zadanie, o czym świadczyło zachęcanie kolegów do szybszych odpowiedzi i niecierpliwe oczekiwanie na swoją kolej. Niektóre grupy uporały się z zadaniem szybciej niż inne i dopominały się o następne karty. Otrzymywały one wówczas kolejne karty lub prosiłam, aby uzupełniły listę w oparciu o swoje własne doświadczenia. Tę drugą możliwość proponowałam wówczas, gdy karty nie sugerowały odpowiedzi związanych z obecnością na mszy świętej.

Prezentacja prac odbywała się na trochę innych zasadach, aby nie powodować powtarzania tych samych odpowiedzi i związanego z tym znużenia. Mianowicie, przedstawiciel jednej z grup czytał wyniki pracy, a pozostałe jedynie je uzupełniały. Uczniowie pisali, że święcić dzień święty to: jeść wspólnie posiłki z rodziną, odpoczywać od pracy, uczestniczyć we Mszy św., spędzać dzień z rodziną, wesoło spędzać czas, pocieszać smutnych, odwiedzać bliskich, chodzić na spacery, uszczęśliwiać siebie i innych, nie sprzątać, nie spieszyć się, być radosnym, przyjmować gości, lecieć jak ptak do Boga, nie być samemu, nie uczyć się, wąchać kwiaty, chodzić do cyrku, do muzeum, śpiewać Bogu, przyjmować komunię świętą, grać w gry, widzieć piękno natury, dbać o zdrowie, słuchać słowa Bożego, nie jeździć na zakupy. Po zakończeniu pracy uczniowie bardzo żałowali, że nie mogą dostać następnych kart i pytali, kiedy je znów przyniosę.

Jako uzupełnienie i podsumowanie tego etapu pracy poprosiłam o odpowiedź na pytanie: Komu i do czego potrzebny jest dzień święty? Po wypowiedziach uczniów, przeczytałam odpowiedź na zadane im pytanie, pochodzącą z KKK 2194. Dzieci były bardzo dumne z tego, że ich odpowiedzi zawierały te same treści, które zawiera Katechizm. Rozdałam każdemu tekst KKK 2194 w celu wklejenia do zeszytu.

Następnie grupy otrzymały teksty KKK 2193 i 2195. Zadanie grup polegało na tym, aby na podstawie treści trzeciego okienka, własnych doświadczeń oraz KKK 2193 i 2195 zapisać: Co przeszkadza w świętowaniu niedzieli? Ten etap pracy wywołał burzliwe dyskusje, gdyż pojawiły się zasadnicze różnice zdań; to, co dla jednych było przeszkodą, dla innych było sposobem spędzania niedzieli. Uczniowie zapisali następujące przeszkody: rozmowy w kościele, zakupy, telewizja, lenistwo, komputer, prace domowe, wycieczki, filmy, zła pogoda, złe towarzystwo, słaba wola, supermarkety i promocje, alkohol, udawane choroby. Po odczytaniu wypowiedzi konieczne było pewne uzupełnienie dotyczące okoliczności występowanie tych przeszkód, kiedy wymienione sytuacje utrudniają nam przeżywanie dnia świętego.

Na zakończenie odmówiliśmy modlitwę V. Ianuzzi'ego: "Chcę być z Tobą Panie".

ANEKS

W niedzielę oraz w inne dni świąteczne wierni są zobowiązani do powstrzymania się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci, przeżywanie radości właściwej dniowi Pańskiemu oraz korzystanie z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego (KKK 2193).

Każdy chrześcijanin powinien unikać narzucania - bez potrzeby - drugiemu tego, co przeszkodziłoby mu w zachowaniu dnia Pańskiego (KKK 2195).

* * *

Chcę być z Tobą, Panie, w dzień, który jest Twoim, aby wiernie słuchać przedwiecznych słów. Chcę być z Tobą, by pośród śpiewu i modlitw odpoczęły me myśli zmęczone hałasem zanieczyszczonych miast. I ulecę w czyste przestrzenie Twojego nieba, Ojcze życia.

I nowej siły nabiorą moje kroki, a serce napełni się radością (Vincenzo Ianuzzi w: Dni święte, Edycja Paulińska).

opr. mg/ab