Narodziny i początki Kościoła

Katecheza z cyklu "Czy warto być chrześcijaninem?"

NARODZINY I POCZĄTKI KOŚCIOŁA

Światłość radosna i olśniewająca,
ogień tryskający z potęgi Boga
rozlane są na uczniów Chrystusa.
Napełniają ich serca,
wzbogaca ją języki
i zapraszają do wspólnego chwalenia Boga.
Adam z klasztoru św. Wiktora (zm. 1177)

W dniu Pięćdziesiątnicy — po upływie siedmiu tygodni paschalnych — Pan Jezus posyła apostołom Ducha Świętego. Uczniowie, zebrani wraz z Matką Boską w Wieczerniku, oczekiwali na modlitwie na to wydarzenie.

W Zielone Święta w całej pełni objawiła się Trójca Przenajświętsza: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty. Jednocześnie jest to dzień narodzin Kościoła powszechnego. Kościół — Mistyczne Ciało Chrystusa — otwarty jest na przyjęcie w wierze tych, którzy pragną się odrodzić na chrzcie z wody i Ducha Świętego.

Zesłanie Ducha Świętego

A kiedy nadszedł dzień Pięćdziesiątnicy, wszyscy znajdowali się razem na tym samym miejscu. Naraz dał się słyszeć pochodzący z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wichru, który napełnił cały dom, gdzie wszyscy przebywali. Równocześnie pojawiły się nad nimi jakby języki z ognia: rozdzieliły się i po jednym spoczęły, na każdym z osobna. Wtedy wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym i zaczęli mówić różnymi językami, tak jak sam Duch pozwalał im mówić.

Przebywali zaś wtedy w Jerozolimie Żydzi pobożni ze wszystkich narodów zamieszkujących ziemię. Kiedy więc powstał ów szum, zbiegli się gromadnie. Ogarnęło ich przy tym wielkie zdumienie, bo oto każdy słyszał, jak przemawiano jego własnym językiem. I pytali pełni zdumienia i podziwu: Czyż ci przemawiający nie są wszyscy Galilejczykami? Jak więc się to dzieje, że każdy z nas słyszy swój własny język? — Partowie i Medowie, Elamici i mieszkańcy Mezopotamii, Judei oraz Kapadocji, Pontu i Azji, Frygii, Pamfilii, Egiptu i regionów Libii położonych blisko Cyreny oraz przybysze z Rzymu. Wreszcie Żydzi i prozelici, Kreteńczycy i Arabowie - wszyscy słyszymy, jak w naszych językach opowiadają o wielkich dziełach Boga.

Pełni zdumienia, nie wiedząc, co o tym sądzić, pytali jedni drugich: Co to ma znaczyć? A inni wyśmiewali się mówiąc: Upili się młodym winem (Dz 2,1-13) .

Tak wyglądał dzień narodzin Kościoła. Apostoł Piotr przemówił do zgromadzonych. Mówił o Jezusie Chrystusie i Jego zbawczej misji, która została odrzucona. Jezus został ukrzyżowany, ale chwalebnie zmartwychwstał. Apostołowie dają świadectwo o prawdzie tych słów.

Gdy usłyszeli te słowa, przejęli się do głębi serca i zapytali Piotra i pozostałych apostołów: Cóż mamy czynić, bracia? I rzekł do nich Piotr: Nawróćcie się i niech każdy z was przyjmie chrzest m imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych. Wtedy też otrzymacie w darze Ducha Świętego (Dz 2,37-38).

Ilu Żydów posłuchało apostołów? Około trzech tysięcy przyjęło wówczas — w dniu Zesłania Ducha Świętego — chrzest święty. Taki był początek Kościoła powszechnego.

Ustanowienie pierwszych diakonów

Z dnia na dzień przybywało wyznawców Chrystusa. Konieczni byli pomocnicy w głoszeniu Dobrej Nowiny i w pracy charytatywnej pośród wdów i sierot.

Zebrali się apostołowie na naradę: co począć dalej? Mówili:

Nie wypada, żebyśmy zaniedbywali głoszenie słowa Bożego, poświęcając swój czas na posługiwanie przy stołach. Wybierzcie tedy, bracia, spośród siebie siedmiu mężów o nienagannej sławie, pełnych Ducha Bożego i mądrości, i im zlećcie to zadanie. A my oddamy się wtedy wyłącznie modlitwie i głoszeniu słowa (Dz 6,2-4).

Wybrano wówczas pierwszych siedmiu diakonów (grec. diakonia = służba). Pośród nich był Szczepan, „mąż pełen wiary i Ducha Świętego”. Nieustraszona wiara Szczepana udzielała się innym. Spodobało się Bogu działać cuda i inne znaki za jego pośrednictwem. Faryzeusze zaczęli posyłać na jego kazania przełożonych synagog, aby ci zadawali mu podchwytliwe pytania. Ale i z tym poradził sobie Szczepan. Nie mogli jednak przeciwstawić się skutecznie mądrości i Duchowi, z którego natchnienia przemawiał (Dz 6,10).

Okazało się, że porywające słowa Szczepana o Chrystusie cierpiącym i zmartwychwstałym trafiały do serc ludzkich. Przybywało wyznawców Chrystusa, którzy prosili o chrzest. Faryzeusze, zdenerwowani z powodu popularności Szczepana, przekupili kilka osób, które zaczęły oskarżać go o bluźnierstwo. Chodziło bowiem o pretekst, by móc go o coś oskarżyć.

I tak doszło do śmierci Szczepana, pierwszego męczennika chrześcijańskiego. Porwano go poza miasto, z dala od tłumów i tam go ukamienowano. Szczepan modlił się za swoich prześladowców: „Panie Jezu, nie uważaj ich za winnych tego grzechu!”

Paweł — apostołem narodów pogańskich

Przy kamienowaniu św. Szczepana obecny był młody faryzeusz, Szaweł z Tarsu. Dumny był z tego, że mógł pilnować szat tych osób, które brały czynny udział w kamienowaniu pierwszego męczennika.

Któregoś dnia Szaweł dostał polecenie: ma udać się do Damaszku, do Syrii. Otrzymał imienną listę tamtejszych chrześcijan, których należy nękać z powodu ich przynależności do wyznawców Chrystusa.

W drodze do Damaszku Szaweł usłyszał słowa: — Szawle, Szawle, czemu Mnie prześladujesz?

- Kim jesteś, Panie, który do mnie mówisz? — zapytał Szaweł. Usłyszał zdumiewającą odpowiedź, która zaważyła na całym jego późniejszym życiu.

- Ja jestem Jezus, którego ty, Szawle, prześladujesz. Jeśli chcesz, uczynię cię apostołem ludów pogańskich. Zaniesiesz wiarę w Boga Ojca i Syna Bożego, i Ducha Świętego, poprzez Małą Azję do Hellady i Rzymu.

- Co mam czynić, Panie?

- Jedź do Damaszku, zgłoś się do kapłana Ananiasza. On przygotuje cię do chrztu i powie, co masz dalej czynić. Tak się zakończył jeden rozdział w życiu Szawła, zagorzałego faryzeusza z Tarsu. Niebawem rozpoczął się rozdział drugi. Ochrzczony przyjął imię — Paweł. Odbył trzy wielkie podróże misyjne po ludach cesarstwa rzymskiego.

Co więcej, Paweł utwierdzał nawróconych przez siebie chrześcijan Małej Azji, Grecji i Rzymu w taki sposób, że pisał do nich listy. Zachowało się 13 Listów św. Pawła, które wchodzą w skład Nowego Testamentu. W Listach Paweł zawarł całą naukę wiary i moralności chrześcijańskiej. W pisane słowa włożył całą swą „gorącą” duszę. Do mieszkańców miasta greckiego Filippi pisał:

Radujcie się zawsze w Panu, jeszcze raz mówię: radujcie się. Niech wszyscy ludzie znają waszą dobroć. Pan jest (już) blisko. O nic nie bądźcie zbyt zatroskani, lecz każdą sprawę przedstawiajcie Panu, prosząc usilnie o to, co wam potrzebne, i dziękując (za to, co otrzymacie)” (Flp 4,4-6).

Cyprian Kamil Norwid (1821-1883) w poemacie Dwa męczeństwa. Legenda odmalował niezwykle sugestywny wizerunek Pawła, głosiciela Dobrej Nowiny, co w konsekwencji doprowadziło do uwięzienia Apostoła Narodów, wydania cesarskiego wyroku śmierci i ścięcia Pawła.

(...) Więc przed Cesarzem Paweł stawion był, i jasno
Gadał mu prawdę w oczy mocą Chrystusową,
Na chwałę swą nie krzesząc z tego nic, bo gasną
Słowa takie, wy-mową będąc, nie wy-słową;
I, jako odkupienie przyszło przez męczeństwo
Chrystusa Pana, uczył, radząc Cesarzowi:
By nie omieszkał własne czynić nawróceństwo;
I jak jest wolność wszelka Świętemu-Duchowi
Posłuszną, który w Trójcę zwolon, acz stanowi
Osobę trzecią. Rzeczy one nie samym wiedzeniem,
Ale miłością prawdy każąc, więc natchnieniem,
Więc dobrą wolą. Tej zaś święty duch z wysoka
Błogosławił. Aż cesarz rzekł: „Treść jest głęboka,
I mało, że nie stawam się jak dziecko nowe— „
I kazał Pawła więzić — potem ściął mu głowę!
Więc był Apostoł Paweł pętany jak zwierzę,
I jako Bóg obwołan — a wytrwał przy wierze,
Że człekiem był. — Albowiem stało się wiadomo,
Że człowiek zwierząt bogiem, gdy Bóg: „ecce homo”.*

REFLEKSJA

1. Słodka Światłości, Duchu Święty

Bł. Edyta Stein (1891-1942), Żydówka, urodzona we Wrocławiu, do 21 roku życia określała się jako ateistka. Pod wpływem przyjaciół — chrześcijan — znalazła drogę do wiary w Chrystusa. Po przyjęciu chrztu wstąpiła do sióstr karmelitanek. Była znanym filozofem i pedagogiem. Aresztowana przez gestapo zginęła w komorze gazowej w Oświęcimiu-Brzezince, wraz ze swą rodzoną siostrą, Różą, także karmelitanką (9 VIII 1942) .

Odnaleziony Chrystus kosztował ją wiele trudu i odwagi, gdyż jej matka pozostała do końca wyznawczynią judaizmu. Oto modlitwa Edyty Stein do Ducha Świętego. Do czego porównuje Ducha Świętego? Co mówią o Duchu Świętym porównania: światłość, matka, przestrzeń mnie otaczająca, odwieczna Miłość?

Kim jesteś, słodka Światłości, która mnie zalewasz
i rozjaśniasz noc mojego serca?
Ty mnie prowadzisz swoją ręką macierzyńską.
Jeśli mnie puścisz, nie postąpię naprzód
nawet na krok.
Tyś jest przestrzenią, która otacza mój byt
i w której Ty się ukrywasz.
Jeśli mnie opuścisz, wpadnę w przepaść nicości,
z której mnie wezwałeś do istnienia.
Jesteś mi bliższy niż ja sama sobie,
bardziej wewnętrzny niż moja wewnętrzność.
A jednak nikt Cię nie dotyka,
nikt Cię nie pojmuje.
Żadne imię nie zdoła Cię uwięzić.
Duchu Święty, odwieczna Miłości!
Przyjdź!

2. Wichura Pięćdziesiątnicy

Tak nazywa Ducha Świętego chrześcijański poeta z Afryki, Hieronim Mbala (ks. Michał Bednarz, Skarbnica modlitw, Wyd. WAM, Kraków 1997). Ducha Świętego nazywa wichrem, wichurą, burzą, huraganem. Co nam mówią te porównania o działaniu Ducha Świętego w naszej duszy? W dziejach świata? We współczesnym świecie? O jakie dobra duchowe błagamy Ducha Świętego?

Wichuro Pięćdziesiątnicy,
obudź nas, wstrząśnij nami,
ponieś nas, porwij nas
w Twojej burzy na zdobycie świata!

Wichuro Pięćdziesiątnicy,
Wielki Wietrze miłości! Spadnij na nas,
zjednocz nas w naszych wszystkich różnicach.
Wiej jak burza
wiej jak huragan,
obal nasze wygody,
zmieć nasze stronnicze bariery!

Potężna Wichuro powszechnej miłości,
wichuro miłości bliźniego,
wichuro miłości najwyższej Boga Stworzyciela,
bądź zwycięska w całym naszym świecie!

3. O miłości wroga

Leopold Staff (1878 -1957) pisze o zmaganiu się człowieka ze sobą samym o najtrudniejszą miłość — o ducha przebaczenia. W jaki sposób pogłębia człowieka troska o przebaczenie urazów i doznanych krzywd? W jaki sposób ubożeje wewnętrznie sprawca takich czynów, jak zawiść, gniew, zemsta, nienawiść? Co to znaczy, że „dusza skonała” w człowieku, który darzy nienawiścią innych?

Tyś mnie spotwarzył, bracie, tyś proch mi cisnął w oczy -
Jam twarz swą w źródle umył, w tobie się dusza mroczy.

Tyś mnie zasmucił, bracie, tyś płaszcz mi zdarł na mrozie —
Jam piękną nagość swą ujrzał, twa dusza marznie w grozie.

Tyś mnie przestraszył, bracie, twa dłoń mi spichrze pali —
Ja żebrząc pokory się uczę, twa dusza na głód się żali.

Tyś mnie ukrzywdził, bracie, tyś zranił moją miłą -
Jam ją pokochał bardziej, twej duszy krwi ubyło.

Tyś cios mi zadał w duszę, co miłość swą ci dała -
Jam bolem się oczyścił, a dusza twa skonała.

Klęknijmy razem, bracie... Mogiła się otwarła
Módlmy się za twą duszę, co nieszczęśliwie zmarła...

4. Śmierć św. Pawła

Henryk Sienkiewicz w swej epopei o rodzącym się chrześcijaństwie wiele miejsca poświęca Pawłowi z Tarsu. Szczególnie wzruszająca jest scena rozstania się Apostoła Narodów ze światem i umiłowanymi wyznawcami Chrystusa (Quo vadis, 1896, rozdz. LXXI)

Droga na miejsce stracenia była daleka i wieczór począł zapadać. (...)

I przypomniał sobie, jako uczył ludzi miłości, jako im mówił, iż choćby rozdali majętność na ubogich i choćby posiedli wszystkie języki i wszystkie tajemnice, i wszystkie nauki, niczym nie będą bez miłości, która jest łaskawa, cierpliwa, która złego nie wyrządza, nie pragnie czci, wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, wszystkiego się nadziewa*, wszystko wytrwa.

Oto mu wiek życia spłynął na nauczaniu ludzi takiej Prawdy. A teraz mówił sobie w duszy: „Jakaż siła jej sprosta i cóż ją zwycięży? Jakoż przytłumić ją zdoła cezar, chody dwakroć miał tyle legionów, dwakroć tyle miast i mórz, i ziem, i narodów?”

I szedł po zapłatę jako zwycięzca. (...)

Tak! Chwila nadeszła, ale on widział przed sobą wielki gościniec z zórz, wiodący ku niebu, iwd uszy mówił sobie te same słowa, które poprzednio w poczuciu swej spełnionej służby i bliskiego końca napisał: „Potykaniem dobrym potykałem się, wiaręm zachował, zawodum dokonał, na ostatek przeznaczon mi jest wieniec sprawiedliwości „.

5. Gdzie oczekiwali apostołowie na Zesłanie Ducha Świętego?

6. Z kim przebywali i razem się modlili uczniowie Jezusa?

7. W jaki sposób Duch Boży zstąpił na apostołów?

8. Kto pierwszy z apostołów przemówił do tłumu?

9. Ilu Żydów przyjęło wówczas chrzest święty?

10. Dlaczego pojawili się diakoni w Kościele pierwotnym? W czym mieli pomagać apostołom?

11. Czym odznaczał się diakon Szczepan?

12. O co Szczepan prosił usilnie Boga przed swoją śmiercią?

13. Kim był Szaweł? Kiedy się nawrócił na chrześcijaństwo?

14. Ile podróży misyjnych odbył św. Paweł? Gdzie przebywał?

15. Ile Listów apostolskich napisał św. Paweł? Wymień kilka tytułów Listów Pawła.

16. Do czego zachęcał Paweł nawróconych chrześcijan?