Katecheza z cyklu "Czy warto być chrześcijaninem?"
To, co w początkach chrześcijaństwa było dla wyznawców Chrystusa czymś podstawowym — Duch Boży w was mieszka, jesteście świątynią Ducha Świętego, kto nie ma Ducha Chrystusowego, ten do Niego nie należy... — jest dla nas czymś obcym, samym słowem, za którym nic się nie kryje. Dlaczego tak jest?
Ks. Andrzej Zuberbier, Jezus — pełen Ducha („Gość Niedzielny” nr 18, 1998)
Dlaczego biblijna prawda o Duchu Bożym, którzy w nas mieszka, jest dla nas czymś obcym? — tak pyta znakomity polski teolog, profesor Akademii Teologu Katolickiej w Warszawie. Czy tylko stawia pytanie, czy również szuka na nie odpowiedzi?
„Ducha Świętego odłączyliśmy od samego Chrystusa” odpowiada ks. Zuberbier. Pamiętamy o tym, że Bóg Ojciec tak umiłował świat, że Syna swego posłał na świat. Syn Boży stał się człowiekiem. Narodził się z Maryi Dziewicy. Nauczał, czynił cuda, umarł na krzyżu i trzeciego dnia zmartwychwstał. Po pięćdziesięciu dniach zesłał na apostołów Ducha Świętego.
I co się stało? Oddzieliliśmy Syna Bożego od Ducha Świętego. Pamiętamy jedynie o dwóch schematach: „Od Wcielenia do Zmartwychwstania — to czas Syna. Od Pięćdziesiątnicy, wraz z Zesłaniem Ducha Świętego, zaczyna się czas Kościoła”.
Oczywiście, zwykle pamiętamy jeszcze o tym, że Chrystus wstąpił do nieba i stamtąd zesłał Ducha Świętego. Odtąd Duch Święty działa w Kościele. Ale...
Ale zapomnieliśmy o jednym bardzo ważnym wydarzeniu. Zapomnieliśmy, że Duch Święty zamieszkuje i działa w świecie. Że w szczególności mieszka i działa w duszach ludzi ochrzczonych. Tak jak wcześniej działał w Chrystusie, wraz z Chrystusem.
Czy pamiętamy o tym, że Jezus Chrystus był i jest zawsze pełen Ducha Bożego? „Jezus Chrystus jest zatem człowiekiem jak każdy z nas, we wszystkim do nas podobny oprócz grzechu. Oprócz grzechu. Jeżeli grzech to egoizm, brak miłości w stosunku do Boga i do ludzi, nieposłuszeństwo Bogu. Oznacza to, że Jezus był całkowicie oddany Bogu i ludziom i czynił zawsze jako Syn Boży to, co Mu Ojciec nakazał (J 14,31).”
Tak więc Jezus zawsze działał pełen Ducha Bożego. Czy nie o to chodzi, aby każdy chrześcijanin starał się naśladować — wprawdzie nieudolnie, ale szczerze i ofiarnie — Mistrza z Nazaretu i działał pełen Ducha Bożego?
Jedno już wiemy: Jezus zawsze działał pełen Ducha Bożego. Każdy chrześcijanin winien również działać pełen Ducha Bożego. Czy jest to możliwe?
Aby wzmocnić swe duchowe siły, młody chrześcijanin — w okresie dorastania — przyjmuje sakrament bierzmowania. Jest to sakrament umocnienia Duchem Świętym i Jego siedmiorakimi darami, abyśmy potrafili wiarę mężnie wyznawać, bronić jej i według niej żyć.
Staropolskie słowo „bierzmo” oznacza grubą belkę, która podtrzymuje cały strop, czyli sufit domu. Wiara dojrzała — podobna jest do owego „bierzma”. Ona zdolna jest sprostać różnym trudnościom burzliwego okresu dorastania i dojrzewania człowieka.
Czytając uważnie Ewangelie, zauważamy obecność i działanie Ducha Świętego w życiu Jezusa. Najbardziej znamienne jest objawienie się Ducha Świętego, wraz z głosem Ojca z nieba, podczas chrztu w Jordanie. Wydarzenie to było tak ważne, że opisują je wszyscy Ewangeliści. Był to jakby moment przejęcia Bożej misji z rąk Jana Chrzciciela. Kończy się misja Poprzednika, rozpoczyna swe posłannictwo Mesjasz. Spoczywa na Nim Duch Boży, przenikając Go całego, obejmując całą Jego drogę, jednocząc Go z Ojcem tak, jak w wieczności jednoczy Ojca i Syna (ks. Andrzeja Zuberbier) .
Sakrament bierzmowania ma jeszcze ściślej zjednoczyć cię z Jezusem i Duchem Świętym, który pragnie umocnić cię siedmiorakimi darami.
Sakrament bierzmowania pomnaża w nas łaskę otrzymaną na chrzcie. Jednocześnie zakorzenia nas głębiej w zażyłości z Bogiem Ojcem, z Jezusem, i Duchem Świętym oraz wzywa do większej odpowiedzialności za Kościół powszechny.
Pomnaża również dary Ducha Świętego, aby uzdolnić nas do dawania świadectwa wierze słowem i czynem, do mężnego wyznawania wiary, nawet wtedy, gdy to nas wiele kosztuje.
Święty Ambroży, doktor Kościoła, pisał do bierzmowanych:
Przypomnij sobie, że otrzymałeś duchowy znak, „ducha mądrości i rozumu, ducha rady i męstwa, ducha poznania i pobożności, ducha świętej bojaźni „, i zachowuj to, co otrzymałeś. Naznaczył cię Bóg Ojciec, umocnił cię Chrystus Pan i „dał zadatek” Ducha (De mysteriis 7, 42) .
Dar mądrości: Biblia wychwala Przedwieczną Mądrość, która jest synonimem samego Boga. Być mądrym — to wybierać to, co się Bogu podoba.
Dar rozumu i dar poznania: Św. Paweł uczy, że istnienie Boga można rozumem poznać poprzez to, co zostało stworzone. Gdy świat zaczął istnieć, poznaje się to, co w Nim niewidzialne, łącznie z Jego (Boga) odwieczną mocą i Bóstwem (Rz 1,20). Jednocześnie Apostoł Narodów gani tych, którzy poznają istnienie Boga z dzieł stworzonych, ale nie chcą oddać Mu czci i w Niego nie wierzą.
Dar rady i męstwa: Przed podjęciem ważnej decyzji zwykle pytamy innych o zdanie. Czy radzimy się Jezusa i Ducha Świętego, którzy mieszkają w naszej duszy? Czy raz powziętą słuszną decyzję gotowi jesteśmy wcielać w życie, odważnie i mężnie? Przykładem może być św. Szczepan, pełen męstwa i mocy Ducha Bożego.
Dar pobożności i bojaźni Bożej: Niektórzy mylą pobożność z „bigoterią”. Człowiek pobożny pragnie żyć „po Bożemu”, czyli tak, jak się Bogu podoba. Czy nie bywam chorągiewką chwiejącą się od wiatru?
Bojaźń Boża nie ma nic wspólnego ze strachem i lękiem przed Bogiem. Jest to raczej synowska miłość, aby najlepszego Ojca nie zasmucić, gdyż On mnie nieskończenie miłuje. Przysłowie głosi: „Bojaźń Boża — początkiem mądrości”. Jak rozumiesz te słowa?
Wsłuchaj się w słowa ks. Andrzeja Zuberbiera:
Duch Święty mieszka w nas, kieruje ku życiu „według ducha’ ; ponieważ Jezus Chrystus został Duchem Świętym namaszczony, byl pełen Ducha Bożego. Jeśli jako wierzący nie dość silnie uświadamiamy sobie nasz związek z Bożym Duchem, to dlatego, jak sądzę, że nie mamy wystarczająco żywej świadomości Jezusowej pełni Ducha.
Co znaczy, że Jezus zawsze był pełen Ducha Bożego? Kiedy ja mówię i czynię według Ducha Bożego?
Wielu poetów przekładało na język polski sławny hymn do Ducha Świętego, którym przyzywamy pomocy Ducha Bożego w sakramentach świętych (bierzmowanie, małżeństwo, kapłaństwo) . Oto tłumaczenie Adama Mickiewicza (1798-1855):
Przyjdź, Duchu Stworzycielu, Myśli Twoich wiernych nawiedź, Napełnij laską niebieską Piersi, któreś stworzył. Ty, którego zowią jasnością najwyższą, Darem Boga Najwyższego, Źródłem żywym, ogniem, miłością, I duchowym balsamem. Ty, siedmioraki w darach, Któryś jest palcem prawicy Bożej, Wedle obietnicy Ojca Wzbogacający mową usta. Zapal światłość w zmysłach, Wlej miłość w serca, Dolegliwości naszego ciała Twoją siłą pokrzep. Nieprzyjaciela odpędź daleko, Pokojem udaruj rychło. Za Tobą jak za wodzem, Obyśmy uniknęli wszelkiej szkody. Daj, abyśmy przez Ciebie pojęli Ojca I uznali Syna, I uwierzyli na zawsze w Ciebie Ducha Od obydwu pochodzącego. Niech będzie chwała Ojcu, chwała Synowi I równa chwała Tobie, Duchu! Za którego natchnieniem Myśl ludzka świeci się i płonie świętymi ogniami.
Roman Kołoniecki ( 1906 -1978) inspirował się tekstem Veni Creator, ale nie jest to wierny przekład. O co błaga Ducha Świętego podmiot liryczny? O jakie łaski szczególnie prosi?
Przybądź, Duchu Stworzycielu, W pełni darów żyznych wielu Ciał ugorom ku weselu! Palec Boga ręki prawej, Ogień żywy, zdrój łaskawy, Miłość, pomnóż swe dzierżawy! Spustoszoną pierś człowieczą Siedmioraką napełń rzeczą, Niech Twe maści niemoc leczą! Myśli przyjmij we władanie, Zmysłom światło niech się stanie, Sercom — dzielne miłowanie. Wzbogać usta bystrą mową, Wrogom racz nas odjąć zdrowo, Pokój uczyń zorzą płową. Pocieszyciel, przez swe przyjście Drzewo życia ubierz w liście, Wiarą karmiąc wiekuiście. Któryś Ojca obietnic I niebieskich kras stolica, Odnów ziemi skrzepłe lica!
Z jakimi problemami zwraca się do Ducha Świętego podmiot liryczny utworu ks. Jana Twardowskiego (ur. 1916)? W jaki sposób jawi mu się postać Ducha Bożego?
Duchu stale pobożny twardy i uparty jesteś — a przecież nigdy Cię nie widać bo przez grzeczność udajesz że Cię wcale nie ma chociaż chcemy oglądać ręce oczy uszy robić miny na pokaz żeby się podobać żenić się by po kwiatach kupować jarzyny bądź już taki jak jesteś lecz nie odchodź od nas bo czas coraz prędszy znów wiara niestała od samego siebie najdalej do nieba a ciało wciąż nie może uspokoić ciała
Duchu Święty, Ty nas uświęcasz, wspomagając w pracy nad sobą. Ty nas pocieszasz, wspierając, gdy jesteśmy słabi i bezradni.
Proszę Cię o Twoje dary:
Proszę o dar mądrości, bym poznał i umiłował Prawdę wiekuistą, którą jesteś Ty, Boże mój.
Proszę o dar rozumu, abym, na ile mój umysł pojąć może, zrozumiał prawdy wiary świętej.
Proszę o dar umiejętności, abym patrząc na świat dostrzegł w nim dzieło Twojej dobroci i mądrości i abym pamiętał, że rzeczy stworzone nie mogą zaspokoić wszystkich moich pragnień.
Proszę o dar rady, w chwilach trudnych, gdy nie będę wiedział, jak mam postąpić.
Proszę o dar męstwa na czas szczególnych trudności i pokus.
Proszę o dar pobożności, bym chętnie przebywał z Tobą w modlitwie, bym patrzył na ludzi jak na braci i siostry, a na Kościół jako na dar Twej Ojcowskiej opieki.
Proszę o dar bojaźni Bożej, bym lękał się utraty Ciebie, mój Boże, przez grzech, który mnie od Ciebie oddala.
Do tych darów, o Duchu Święty, dodaj mi dar pokuty, dar skruchy, abym za grzechy żałował i pragnął się z nich poprawić.
Daj mi ducha umartwienia, abym zadośćuczynił Boskiej sprawiedliwości.
Napełnij, Pocieszycielu, serce moje Boską miłością i łaską wytrwałości, abym żył po chrześcijańsku i umarł w łasce Twojej. Amen.
(Ks. Mieczysław Bednarz, Skarbnica modlitw, Wyd. WAM, Kraków 1997)
5. Odkąd Duch Święty mieszka w naszej duszy?
6. Co znaczą słowa św. Pawła: „jesteście świątynią Ducha Świętego”?
7. Pan Jezus działał zawsze „pełen Ducha”; czy dlatego, że był w duchowej łączności z Ojcem i Duchem Świętym?
8. Człowiek bierzmowany jest „pełen Ducha”. Do czego go to zobowiązuje?
9. Co nazywało się „bierzmem” w drewnianych domach?
10. Kiedy ktoś „mężnie wyznaje” swą wiarę?
11. W jakich okolicznościach trzeba „bronić wiary”? Kiedy zaś roztropniej jest milczeć i poważnie się zachować?
12. Co to znaczy „żyć według wiary”?
13. Na czym polega „dar mądrości”?
14. Co sprawia w nas „dar rozumu”?
15. Kiedy konieczny jest nam „dar rady”?
16. W jakich sytuacjach przydaje się „dar męstwa”?
17. Kiedy trzeba błagać o „dar umiejętności”?
18. Czy żyć pobożnie, to znaczy chodzić ze złożonymi rękami? cały dzień się modlić? rano i wieczorem pomodlić się z uwagą i rzetelnie pracować? postępować tak, jak Panu Bogu się podoba, choćby nas z tego powodu spotykała przykrość?
19. „Dar bojaźni Bożej” to strach i lęk przed Panem Bogiem, synowskie zaufaniu do miłującego Ojca i pragnienie, by Go nigdy nie zranić grzechem?
20. Kiedy modlimy się hymnem Veni Creator Spiritus (O Stworzycielu Duchu, przyjdź)?
1. Jan Paweł II, Niech zstąpi Duch Twój - Warszawa, Plac Zwycięstwa — 2 VI 1979: Końcowe wezwanie jako kwintesencja:
Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi! Amen.
Co to oznacza dla mnie w kontekście przyjętego sakramentu bierzmowania?