Świętowanie w Jerozolimie

Jak świętuje się Wielki Tydzień i Zmartwychwstanie w Ziemi Świętej? Czy pamiątkę ustanowienia Eucharystii celebruje się w Wieczerniku? Czy może są w Jerozolimie celebracje nieznane w Polsce? Co pozostało po świętych miejscach, które wspominamy w tych dniach? Te i inne pytania towarzyszą nam w okresie, gdy słyszymy w kościołach i kaplicach o Jerozolimie, Górze Oliwnej czy Getsemani. Przejdźmy więc razem drogą Wielkiego Tygodnia, od Niedzieli Palmowej do Niedzieli Zmartwychwstania.

Na początku drogi trzeba nam wiedzieć, że w Bazylice Grobu Bożego są nie tylko katolicy, ale też prawosławni różnych rytów (m.in. Grecy, Armeńczycy i Koptowie). Choć Wielkanoc przypada często w odmiennych datach, to w Bazylice każde z wyznań ma wyznaczone godziny celebracji ustalone ponad 200 lat temu (tzw. Status quo). Dlatego godziny celebracji są od tego zależne. Głównym zaś celebracjom przewodniczy patriarcha Jerozolimy lub jego delegat. Franciszkanie zaś - będąc kustoszami miejsc świętych - troszczą się o oprawę liturgiczną.

Niedziela Palmowa

O 5.00 rano otwierają się na oścież drzwi Bazyliki Grobu Bożego, która szybko wypełnia się ludźmi. O 6.30 rozpoczyna się procesja z palmami wokół Grobu Bożego. Po trzecim okrążeniu przewodniczący liturgii wchodzi do Grobu Pana Jezusa z palmą, aby podkreślić, że przeżycia Wielkiego Tygodnia prowadzą do radości Zmartwychwstania. Następnie ma miejsce Msza św. przy ołtarzu kaplicy św. Marii Magdaleny, czyli w miejscu, gdzie według tradycji spotkała ona Jezusa Chrystusa po Zmartwychwstaniu.

Po południu jest jeszcze jedna procesja z palmami. Tym razem wychodzi się z Betfage, czyli miejsca, z którego Pan Jezus wyszedł, aby - pokonując Górę Oliwną - wejść do Jerozolimy. Na wzór opisu ewangelicznego wierni niosą gałązki drzewa oliwkowego lub różnego rodzaju palmy. W procesji uczestniczy kilka tysięcy osób i jest to jedna z najliczniejszych celebracji katolickich w Ziemi Świętej.

Wielka Środa

W przeddzień Triduum Paschalnego, o 7.00, w Bazylice w Getsemani celebrowana jest Msza św., podczas której śpiewa się Pasję. W tym dniu już od pierwszych wieków chrześcijaństwa wspomina się następujące wydarzenia: płacz Pana Jezusa nad Jerozolimą (Łk 13,31-35), namaszczenie Pana Jezusa przed pogrzebem (Mt 26,1-16), zdradę Judasza przez  zaakceptowanie 30 srebrników za wydanie Pana Jezusa. W Wielką Środę w kaplicy przylegającej do Bazyliki Grobu Bożego jest kontemplowana tajemnica biczowania i cierpienia Pana Jezusa, o czym przypomina starożytna kolumna.

Wielki Czwartek

Już o 7.00 jest Msza św. Wieczerzy Pańskiej, a po niej procesja z Najświętszym Sakramentem. Następnie rozpoczyna się adoracja Pana Jezusa obecnego w Eucharystii, która trwa cały dzień i całą noc. Po południu w procesji nawiedzany jest Wieczernik, jednak nie ma tam Mszy św., ponieważ nie należy on do miejsca kultu chrześcijańskiego, choć są o to starania. Warto wiedzieć, że obok wieczernika jest tzw. mały wieczernik (po włosku cenacolino). Tam właśnie są sprawowane Msze św., w których szczególnie licznie uczestniczą wierni w Wielki Czwartek.

Wielki Piątek

O 8.00 otwierają się drzwi Bazyliki Grobu Bożego, ale tylko dla uczestników Liturgii Męki Pańskiej. Po wejściu drzwi zostają zamknięte, zaś sama liturgia jest sprawowana w miejscu ukrzyżowania Pana Jezusa - na Kalwarii. Po niej są wystawione relikwie Krzyża Świętego. Około południa wyrusza Droga Krzyżowa ulicami Jerozolimy. Wieczorem zaś w Bazylice Grobu Pańskiego ma miejsce tzw. procesja pogrzebu Pana Jezusa.

Wielka Sobota

W związku z potrzebą podzielenia godzin celebracji między różne wyznania chrześcijańskie, katolicka Wigilia Paschalna jest sprawowana rano, już o 7.30. Rozpoczyna się tradycyjnie od zapalenia ognia przed Bazyliką Grobu Pańskiego. Główna celebracja jest szczególnie wymowna w Jerozolimie, ponieważ ma ona miejsce dosłownie przed Grobem Pańskim, z którego Chrystus zmartwychwstał. W ciągu dnia Bazylika pozostaje otwarta, jest więc możliwość przyjścia na modlitwę w jednym z najświętszych miejsc na ziemi. Po północy zaś ma miejsce Liturgia godzin, również przed miejscem zmartwychwstania Pana Jezusa.

Na marginesie można wspomnieć, że w Jerozolimie nie ma zwyczaju święcenia pokarmów. Jednak w Domach Polskich prowadzonych przez ss. elżbietanki pokarmy są święcone, podobnie jak w innych miejscach, gdzie żyją Polacy.

Niedziela Zmartwychwstania

Choć w tradycji jerozolimskiej nie ma uroczystego śniadania, ale obiad, to jednak w Domach Polskich kultywuje się ten zwyczaj. Po nim można pójść na pontyfikalną Mszę św. w miejscu zmartwychwstania Pana Jezusa, której zazwyczaj przewodniczy Patriarcha Jerozolimy. Po Eucharystii jest procesja wokół pustego grobu. Następnie świętowanie przenosi się do domów rodzinnych i zakonnych.

Wielki Poniedziałek

W tym dniu niektórzy wyruszają rano z pielgrzymką do Emaus (Qubeibeh), gdzie franciszkański kustosz Kustodii Ziemi Świętej przewodniczy Eucharystii. Wtedy też ma miejsce błogosławieństwo chleba - na pamiątkę błogosławieństwa, po którym apostołowie rozpoznali Pana Jezusa. Po obiedzie zaś jest uroczysta procesja eucharystyczna w Emaus.

Wielki Tydzień w Jerozolimie jest o tyle szczególny i wyjątkowy, że liturgię sprawuje się w miejscach, gdzie dokonały się wydarzenia, jakie przeżywamy. Przez to tajemnice wiary stają się jeszcze bardziej bliskie zarówno uczestnikom liturgii, jak i tym, którzy w tych dniach łączą się duchowo z ojczyzną Jezusa Zmartwychwstałego.

ks. Paweł Rytel-Andrianik
Echo 13/2013

opr. ab/ab

Copyright © by Echo Katolickie