W cieniu 11 września

Wszystko wskazuje, że rok 2002 również upłynie na świecie głównie pod znakiem globalnej wojny z terroryzmem, jaką USA wytoczyły po wrześniowym ataku na Nowy Jork i Pentagon. Pozostanie ona w centrum uwagi, aż Biały Dom ogłosi końcowe zwycięstwo. Zmienić to mógłby chyba tylko kataklizm gospodarczy na miarę Wielkiego Kryzysu.

Afganistan przez wiele jeszcze miesięcy będzie przyciągał uwagę świata, acz coraz słabiej, mimo ciągłych lokalnych walk, kolejnych przesileń i stałego zaangażowania USA, UE i ONZ. Gdy tylko sytuacja pozwoli na wycofanie głównych sił amerykańskich z Azji Środkowej, USA będą mogły wystąpić zdecydowanie przeciw kolejnym krajom oskarżanym o sprzyjanie terroryzmowi lub stwarzanie zagrożenia. Po lekcji afgańskiej w większości przypadków — może poza jednym Irakiem — powinno się obejść bez walnej rozprawy zbrojnej. Z większą czy mniejszą ochotą różne lokalne rządy już teraz robią wszystko, by uniknąć amerykańskiej interwencji. Zbyt duże jest prawdopodobieństwo, że USA zechcą ponownie potwierdzić skuteczność świeżo wypróbowanej w Afganistanie strategii.

Tymczasem nasz kontynent w 2002 r. będzie żył przygotowaniami do rychłego radykalnego powiększenia Unii Europejskiej. Negocjacje z krajami-kandydatami wejdą w decydującą fazę. Sporne kwestie i sprzeczne interesy ujawnią się z całą siłą. Z drugiej strony, po wprowadzeniu euro potężna europejska „machina zjednoczeniowa”, od dyplomacji po propagandę, zacznie pracować na pełnych obrotach na rzecz rozszerzenia.

Spośród wszelkich kwestii międzynarodowych nas, Polaków, z oczywistych względów najbardziej pochłonie właśnie rozszerzanie UE. Powiększenie NATO o kraje ościenne może nam się wydać zwykłą formalnością wobec przyzwolenia Rosji. Wtedy jednak wróci zapewne sprawa przystąpienia Ukrainy. Co znowu nie spodoba się Moskwie. Ochłodzeniu jej stosunków z Zachodem w drugiej połowie 2002 będzie też sprzyjać budowa obrony przeciwrakietowej USA, regionalne spory, m.in. na temat Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej, oraz gospodarcze upośledzenie Rosji. Jeśli dojdzie do nowych zadrażnień, kwestia polityki wschodniej RP nabierze nowej aktualności.

opr. mg/mg