Instytucje katechetyczne we Francji

Katecheza stanowi jedną z fundamentalnych misji każdego biskupa diecezjalnego. Dla właściwego wypełnienia tej misji biskupi powołują do istnienia różnego rodzaju instytucje nauczania katechetycznego. Posiadają one różne nazwy i zasady funkcjonowania. Oficjalnie do powoływania instytucji katechetycznych ordynariusze zostali zobligowani przez Stolicę Apostolską w 1935 roku. Ostatnie Dyrektoria Katechetyczne z 1971 i 1997 roku potwierdzają zapis pierwotny i zachęcają do dalszych, wzmożonych wysiłków w celu rozwijania tej działalności dla lepszego funkcjonowania katechezy. Każdy kraj posiada własną strukturę instytucjonalną, wypracowaną w zależności od potrzeb miejscowych. Warto im się przyglądać, bo być może niektóre z nich udałoby się zaadaptować w naszym kraju, w którym przecież od chwili powrotu katechezy do szkół ciągle poszukuje się nowych form i metod pracy katechetycznej. W tym względzie służebną rolę pełnią instytucje katechetyczne. Bogato rozwiniętą strukturę katechetyczną posiada Francja. Struktura ta rozwinięta jest na płaszczyźnie diecezjalnej i narodowej.

1. Diecezjalne instytucje katechetyczne

Każda diecezja w obrębie Kurii Diecezjalnej posiada własne instytucje katechetyczne, które określa się różnymi nazwami. Są to: Diecezjalny Wydział Katechetyczny (Service Diocesain de Catechese - SDC) lub Diecezjalna Dyrekcja Nauczania Religijnego (Direction Diocesaine de l'Enseigment Religieux - DER) lub Diecezjalny Wydział Pastoralno- Katechetyczny (Service Diosesain de Pastorale Catechetique - SDPC).

We Francji istnieje 95 Wydziałów Katechetycznych, które funkcjonują pod przewodnictwem dyrektora i ekipy katechetycznej. W skład pracowników Wydziału wchodzą duchowni i osoby świeckie. W latach 1195-1996, w 48 diecezjach odpowiedzialnymi za katechezę byli księża diecezjalni, w 14 księża zakonni i aż w 32 osoby świeckie (30 kobiet i 2 mężczyzn). ^[ 1 ]

Pracownicy Wydziału otrzymują od swojego biskupa misje do:

• organizowania i animacji katechezy w diecezji
  
• prowadzenia formacji katechetów w diecezji
  
• wypełniania postanowień diecezjalnych
  
• współpracy z innymi sektorami kurialnymi, a szczególnie z Wydziałem Duszpasterskim.
  

Pracownicy Wydziału Katechetycznego realizują swoje obowiązki organizując spotkania z odpowiedzialnymi za katechezę w parafiach, szkołach katolickich, kapelaniach szkolnych.

Dyrektorzy Wydziałów Katechetycznych, czasami ze wszystkimi swoimi współpracownikami, biorą udział w spotkaniu regionalnym. Francja podzielona jest na 9 regionów. W ramach regionu odbywają się spotkania formacyjne dla odpowiedzialnych za katechezę w diecezji. Spotkania te odbywają się raz na kwartał i trwają w zależności od potrzeby 2 lub 3 dni. Posiadają one charakter nie tylko informacyjny, ale także formacyjny. Są okazją do skonfrontowania i poszukiwania różnych sposobów pracy katechetycznej, wzajemnej pomocy w prowadzeniu formacji katechetów. Podczas spotkań regionalnych przeprowadza się refleksję nad dokumentami katechetycznymi i rozwojem katechezy w regionie, która często posiada własną specyficzną formę. W spotkaniu regionalnym bierze udział jeden z biskupów regionu. ^[ 2 ]

2. Krajowe instytucje katechetyczne

We Francji wyjątkowo rozbudowana jest struktura instytucjonalna na płaszczyźnie krajowej. Można tu wyróżnić kilka instytucji katechetycznych. Najważniejsza jest Komisja Episkopatu do Spraw Nauczania Katechetycznego (La Commision Episcopale de l'Enseigment Religieux - CEER). W skład tej instytucji wchodzi 9 biskupów, po jednym z każdego regionu oraz dyrektor Centrum Katechetycznego, który w tej strukturze pełni rolę sekretarza. Komisja będąca głównym organem katechetycznym nadaje charakter i orientację katechezie francuskiej, oczywiście po uprzedniej konsultacji z Konferencją Episkopatu Francuskiego.

Komisji Episkopatu do Spraw Nauczania Katechetycznego podlega bezpośrednio Krajowa Komisja Nauczania Katechetycznego (La Commision Nationale de l'Enseigment Religieux - CONER), która składa się z następujących przedstawicieli:

• przewodniczący Komisji (funkcję tę pełni biskup, który przewodniczy także CEER),
  
• dziewięć delegacji regionalnych,
  
• dyrektor Krajowego Centrum Nauczania Religijnego - CNER (Centrum Katechetyczne),
  
• dyrektor Instytutu Pastoralno-Katechetycznego - ISPC,
  
• delegat instytutów i centrów formacyjnych,
  
• dyrektor Krajowego Wydziału Katechumenatu.
  

Najogólniej można powiedzieć, iż podstawowym zadaniem komisji jest niesienie pomocy katechezie dzisiaj, odpowiadanie na jej potrzeby oraz przygotowanie planów na przyszłość.

W ramach CONER istnieje sześć podkomisji, które zajmują się poszczególnymi sektorami katechezy i metodami pracy. Jest to podkomisja:

• dzieci w wieku przedszkolnym,
  
• dzieci w wieku szkolnym,
  
• młodzieży,
  
• dorosłych,
  
• katechezy specjalnej (dla osób upośledzonych i niepełnosprawnych),
  
• środków audiowizualnych.
  

Raz do roku organizowane jest wspólne spotkanie dwóch wspomnianych komisji, czyli Komisji Episkopatu Nauczania Religijnego i Krajowej Komisji Nauczania Religijnego.

Trzecią strukturą o zasięgu krajowym jest Krajowe Centrum Nauczania Religijnego (Le Centre Nationale de l'Enseigment Religieux - CNER). ^[ 3 ] Centrum to pełni funkcję sekretariatu Konferencji Episkopatu. Dyrektor Centrum jest mianowany przez Konferencję Episkopatu Francji.

Krajowe centrum Nauczania Religijnego, pracując w ścisłym porozumieniu z Komisją Episkopatu do Spraw nauczania Religijnego i z Krajową Komisją Nauczania Religijnego, wypełnia następujące zadania:

• jest koordynatorem katechezy w całej Francji,
  
• przekazuje informacje katechetyczne,
  
• promuje środki dydaktyczne,
  
• wspiera ekipy diecezjalne i regionalne,
  
• pomaga poszczególnym diecezjom w doborze materiałów katechetycznych,
  
• promuje formację katechetów i animatorów katechezy,
  
• animuje życie pastoralno-katechetyczne dzieci, młodzieży i dorosłych oraz osób niepełnosprawnych,
  
• współpracuje z licznymi czasopismami o charakterze religijnym,
  
• wydaje czasopisma katechetyczne,
  
• współpracuje z instytucjami katechetycznymi innych krajów, szczególnie europejskich, które posiadają własne Centra Katechetyczne.
  

W ścisłym związku z przedstawionymi instytucjami katechetycznymi pozostają dwie inne instytucje: Krajowy Wydział Katechumenatu (Service National du catechumenat) oraz Krajowe Stowarzyszenie Katechetyczne do Środków Audiowizualnych (Association Catechetique pour l'Audiowisuel - ANCAV). Podstawowym zadaniem pierwszej z nich jest pomoc w przygotowaniu dorosłych do przyjęcia sakramentów inicjacji chrześcijańskich. ^[ 4 ] Głównym celem drugiej instytucji jest promowanie środków audiowizualnych w katechezie. ^[ 5 ] Stowarzyszenie spełnia to zadanie przez:

• prowadzenie formacji wśród katechetów i ekip katechetycznych na temat nowych środków komunikacji,
  
• produkcje i montaż kaset wideo, obrazów,
  
• informacje przez swoje czasopismo "Auvemages".
  

Celem wszystkich struktur instytucjonalnych jest pomoc w wypełnianiu podstawowego zadania Kościoła, jakim jest nauczanie realizowane przez katechezę.

opr. ab/ab