Analiza struktury katechetycznej we Francji
Katecheza stanowi jedną z fundamentalnych misji każdego biskupa diecezjalnego. Dla właściwego wypełnienia tej misji biskupi powołują do istnienia różnego rodzaju instytucje nauczania katechetycznego. Posiadają one różne nazwy i zasady funkcjonowania. Oficjalnie do powoływania instytucji katechetycznych ordynariusze zostali zobligowani przez Stolicę Apostolską w 1935 roku. Ostatnie Dyrektoria Katechetyczne z 1971 i 1997 roku potwierdzają zapis pierwotny i zachęcają do dalszych, wzmożonych wysiłków w celu rozwijania tej działalności dla lepszego funkcjonowania katechezy. Każdy kraj posiada własną strukturę instytucjonalną, wypracowaną w zależności od potrzeb miejscowych. Warto im się przyglądać, bo być może niektóre z nich udałoby się zaadaptować w naszym kraju, w którym przecież od chwili powrotu katechezy do szkół ciągle poszukuje się nowych form i metod pracy katechetycznej. W tym względzie służebną rolę pełnią instytucje katechetyczne. Bogato rozwiniętą strukturę katechetyczną posiada Francja. Struktura ta rozwinięta jest na płaszczyźnie diecezjalnej i narodowej.
Każda diecezja w obrębie Kurii Diecezjalnej posiada własne instytucje katechetyczne, które określa się różnymi nazwami. Są to: Diecezjalny Wydział Katechetyczny (Service Diocesain de Catechese - SDC) lub Diecezjalna Dyrekcja Nauczania Religijnego (Direction Diocesaine de l'Enseigment Religieux - DER) lub Diecezjalny Wydział Pastoralno- Katechetyczny (Service Diosesain de Pastorale Catechetique - SDPC).
We Francji istnieje 95 Wydziałów Katechetycznych, które funkcjonują pod przewodnictwem dyrektora i ekipy katechetycznej. W skład pracowników Wydziału wchodzą duchowni i osoby świeckie. W latach 1195-1996, w 48 diecezjach odpowiedzialnymi za katechezę byli księża diecezjalni, w 14 księża zakonni i aż w 32 osoby świeckie (30 kobiet i 2 mężczyzn). [ 1 ]
Pracownicy Wydziału otrzymują od swojego biskupa misje do:
Pracownicy Wydziału Katechetycznego realizują swoje obowiązki organizując spotkania z odpowiedzialnymi za katechezę w parafiach, szkołach katolickich, kapelaniach szkolnych.
Dyrektorzy Wydziałów Katechetycznych, czasami ze wszystkimi swoimi współpracownikami, biorą udział w spotkaniu regionalnym. Francja podzielona jest na 9 regionów. W ramach regionu odbywają się spotkania formacyjne dla odpowiedzialnych za katechezę w diecezji. Spotkania te odbywają się raz na kwartał i trwają w zależności od potrzeby 2 lub 3 dni. Posiadają one charakter nie tylko informacyjny, ale także formacyjny. Są okazją do skonfrontowania i poszukiwania różnych sposobów pracy katechetycznej, wzajemnej pomocy w prowadzeniu formacji katechetów. Podczas spotkań regionalnych przeprowadza się refleksję nad dokumentami katechetycznymi i rozwojem katechezy w regionie, która często posiada własną specyficzną formę. W spotkaniu regionalnym bierze udział jeden z biskupów regionu. [ 2 ]
We Francji wyjątkowo rozbudowana jest struktura instytucjonalna na płaszczyźnie krajowej. Można tu wyróżnić kilka instytucji katechetycznych. Najważniejsza jest Komisja Episkopatu do Spraw Nauczania Katechetycznego (La Commision Episcopale de l'Enseigment Religieux - CEER). W skład tej instytucji wchodzi 9 biskupów, po jednym z każdego regionu oraz dyrektor Centrum Katechetycznego, który w tej strukturze pełni rolę sekretarza. Komisja będąca głównym organem katechetycznym nadaje charakter i orientację katechezie francuskiej, oczywiście po uprzedniej konsultacji z Konferencją Episkopatu Francuskiego.
Komisji Episkopatu do Spraw Nauczania Katechetycznego podlega bezpośrednio Krajowa Komisja Nauczania Katechetycznego (La Commision Nationale de l'Enseigment Religieux - CONER), która składa się z następujących przedstawicieli:
Najogólniej można powiedzieć, iż podstawowym zadaniem komisji jest niesienie pomocy katechezie dzisiaj, odpowiadanie na jej potrzeby oraz przygotowanie planów na przyszłość.
W ramach CONER istnieje sześć podkomisji, które zajmują się poszczególnymi sektorami katechezy i metodami pracy. Jest to podkomisja:
Raz do roku organizowane jest wspólne spotkanie dwóch wspomnianych komisji, czyli Komisji Episkopatu Nauczania Religijnego i Krajowej Komisji Nauczania Religijnego.
Trzecią strukturą o zasięgu krajowym jest Krajowe Centrum Nauczania Religijnego (Le Centre Nationale de l'Enseigment Religieux - CNER). [ 3 ] Centrum to pełni funkcję sekretariatu Konferencji Episkopatu. Dyrektor Centrum jest mianowany przez Konferencję Episkopatu Francji.
Krajowe centrum Nauczania Religijnego, pracując w ścisłym porozumieniu z Komisją Episkopatu do Spraw nauczania Religijnego i z Krajową Komisją Nauczania Religijnego, wypełnia następujące zadania:
W ścisłym związku z przedstawionymi instytucjami katechetycznymi pozostają dwie inne instytucje: Krajowy Wydział Katechumenatu (Service National du catechumenat) oraz Krajowe Stowarzyszenie Katechetyczne do Środków Audiowizualnych (Association Catechetique pour l'Audiowisuel - ANCAV). Podstawowym zadaniem pierwszej z nich jest pomoc w przygotowaniu dorosłych do przyjęcia sakramentów inicjacji chrześcijańskich. [ 4 ] Głównym celem drugiej instytucji jest promowanie środków audiowizualnych w katechezie. [ 5 ] Stowarzyszenie spełnia to zadanie przez:
Celem wszystkich struktur instytucjonalnych jest pomoc w wypełnianiu podstawowego zadania Kościoła, jakim jest nauczanie realizowane przez katechezę.
1 V. Bonnevie, La catechese, w: L'Eglise Catholique en France 1997, Paris 1997, s. 209.
2 H. Daccord, L'institution catechetique, w: L'Encyclopedie des catechetistes, red. A. M. Aitken, J. Joncheray, S. Lalanne, R. marle, Paris 1993, s. 282-284.
3 Założone w 1948 roku pod nazwą Krajowe Centrum Katechetyczne, następnie przemianowane na Krajowe Centrum Nauczania Religijnego, zob. V. Bonnevie, La catechese, art. cyt., s. 208.
4 Krajowy Wydział Katechumenatu we Francji istnieje od 1946 roku. O skuteczności działań świadczą liczby: w 1976 chrzest i bierzmowanie przyjęło 890 osób, na 3500 katechumenów, zaś w 1996 roku 11127, na ponad 20000 osób biorących udział w katechumenacie. Zob. G. Cordonnier, Le catechumenat des adultes, w: L'Eglise Catholique en France 1997, Paris 1997, s. 211-213.
5 Stowarzyszenie powstało w 1974 roku. Współpracuje z CONER i CNER. Zob. H. Daccord, L'institution catechetique, w: Thabor, L'Encyclopedie des catechistes, red. A. M. Aitken, J. Joncheray, S. Lalanne, R. Marle, art. cyt., s. 285-286.
opr. ab/ab