Nowe święta i komunia pod dwiema postaciami

18 marca 2002 r. kard. Jorge Arturo Medina Estevez, prefekt Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, wręczył Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II trzecie wydanie wzorcowe (nazywane też typicznym) łacińskiego Mszału Rzymskiego. 22 marca br. wydanie to zostało przedstawione w watykańskim Biurze Prasowym dziennikarzom akredytowanym przy Stolicy Apostolskiej. Wydanie wzorcowe (editio typica) każdej księgi liturgicznej przygotowane jest przez Kongregację zajmującą się liturgią. Pierwsze wydanie wzorcowe wspomnianego Mszału w języku łacińskim ukazało się w 1970 r. — 400 lat po wydaniu tzw. Mszału Trydenckiego, a drugie pięć lat później — w 1975 r. Prace nad trzecim wydaniem trwały dziesięć lat.

Najnowsze wydanie Missale Romanum stanowi podstawę do przygotowania wydań w językach narodowych. Zadaniem Konferencji Episkopatów poszczególnych krajów będzie rewizja używanych dotychczas przekładów i dostosowanie ich do obowiązującego obecnie tekstu łacińskiego. Szczegóły dotyczące prac nad przekładami tekstów liturgicznych zawiera opublikowana przed rokiem instrukcja, nosząca łaciński tytuł: Liturgiam authenticam, zaaprobowana przez Jana Pawła II.

W łacińskich wydaniach wzorcowych Mszału znajdują się następujące części: dekrety ogłaszające je, ogólne wprowadzenie, stanowiące opis liturgii i zawierające wskazówki natury teologicznej, liturgicznej, duszpasterskiej i duchowej, kalendarz liturgiczny Kościoła powszechnego, formularze mszalne na poszczególne okresy roku liturgicznego, porządek Mszy św., formularze mszalne o świętych, formularze wspólne o świętych, formularze Mszy św. obrzędowych, wotywnych, w różnych potrzebach i Mszy żałobnych.

Trzecie wydanie wzorcowe Mszału Rzymskiego charakteryzuje szereg zmian we wspomnianych częściach. Zwróćmy uwagę na niektóre, dotyczące treści „Ogólnego wprowadzenia do Mszału”. Między innymi wyakcentowano znaczenie milczenia nie tylko w liturgii, ale i przed nią: „Chwalebnym jest, aby już przed celebracją zachowywane było milczenie w kościele i w zakrystii oraz w miejscach przylegających, tak by wszyscy mogli się odpowiednio i pobożnie przygotować do udziału w świętych misteriach”. Podkreślono, że Liturgię Słowa należy tak sprawować, aby sprzyjała medytacji. Dlatego stanowczo trzeba unikać pośpiechu, który utrudnia skupienie. Zalecone są także — dostosowane do możliwości zgromadzenia — krótkie chwile milczenia, w których wierni pod wpływem Ducha Świętego przyjmują sercem Boże słowo i przygotowują się do odpowiedzi na nie przez modlitwę. Zaznaczono, że na czas proklamacji Ewangelii wszyscy winni się zwrócić ku ambonie, na znak czci dla słowa Dobrej Nowiny. W czasie uroczystych celebracji biskup, według uznania, udziela ludowi błogosławieństwa księgą Ewangelii.

Jedną z ważniejszych zmian jest rozszerzenie możliwości udzielania Komunii Świętej pod dwiema postaciami. Kard. Medina Estevez wyjaśnił, że za zgodą ordynariusza każdy kapłan, „jako pasterz określonej wspólnoty, będzie mógł ocenić celowość udzielania Komunii pod dwiema postaciami, za wyjątkiem przypadków, w których jest to niewskazane”.

W kalendarzu liturgicznym umieszczono wspomnienia świętych, wprowadzonych do kalendarza Kościoła powszechnego od ostatniego wydania Mszału, a więc m.in. wspomnienie św. Wojciecha (23 kwietnia), św. Ludwika Marii Grignon de Montfort (28 kwietnia), św. Piotra Juliana Eymarda (2 sierpnia), św. Maksymiliana Marii Kolbego (14 sierpnia) i św. Piotra Klawera (9 września). Do kalendarza liturgicznego obecnego Mszału wpisano także 11 nowych wspomnień, wśród nich m.in. wspomnienia: Najświętszego Imienia Jezus (3 stycznia), św. Józefiny Bakhity, dziewicy (8 lutego), Najświętszej Maryi Panny z Fatimy (13 maja), św. Rity z Cascia, zakonnicy (22 maja), św. Apolinarego, biskupa i męczennika (20 lipca), św. Teresy Benedykty od Krzyża, dziewicy i męczennicy (9 sierpnia), Najświętszego Imienia Maryi (12 września) i św. Katarzyny Aleksandryjskiej, dziewicy i męczennicy (25 listopada).

W części zawierającej formularze na poszczególne okresy roku liturgicznego nowością jest to, że każdy formularz mszalny Wielkiego Postu został ubogacony modlitwą nad ludem, stanowiącą część błogosławieństwa końcowego. Urozmaicono także formularze mszalne okresu wielkanocnego, do których wprowadzono własne oracje na każdy dzień, zaczerpnięte z dawnych sakramentarzy.

W części zatytułowanej „Ordo Missae” (czyli „Obrzędy Mszy św.”) umieszczono nową prefację o męczennikach. Wszystkie prefacje opatrzono nutami (dotąd nuty posiadały tylko dwie z nich). Sekretarz Kongregacji abp Francesco Tamburrino zaznaczył, że w tekście Mszału — a nie w aneksie do niego — znalazła się wielka liczba muzycznych gregoriańskich tekstów, dlatego można powiedzieć, że sprzyja to udziałowi w liturgii przez śpiew.

Do formularzy Mszy św. wotywnych dodano nowe — ku czci Najświętszej Maryi Panny oraz Mszę św. wotywną o Miłosierdziu Bożym. W dziale Mszy w różnych potrzebach włączono dwa formularze pochodzące z Mszału przedsoborowego, a mianowicie Mszę o odpuszczenie grzechów i Mszę o uproszenie cnoty czystości.

Mszał Rzymski jest najważniejszą z ksiąg liturgicznych, odnowionych przez Sobór Watykański II. Celem publikacji nowego wydania tej księgi jest troska o godny i piękny przebieg celebracji. Kościół w Polsce czeka trud przygotowania przekładu nowych tekstów zaprezentowanego w Watykanie nowego wydania typicznego Mszału i rewizja jego starego przekładu.

opr. mg/mg