Książka zawierająca materiały z sympozjum na temat grzechu pierworodnego oraz teksty źródłowe Pelagiusza i św. Augustyna. Wstęp i spis treści
|
|
Niniejsza książka różni się dość znacznie od innych opublikowanych w niniejszej serii. Źródłowym tekstem wiodącym jest antypelagiańskie dziełko Augustyna, w którym ustosunkowuje się on do wypowiedzi Pelagiusza na temat łaski, grzechu pierwszych rodziców i znaczenia zbawienia. Poprzedzamy go fragmentem komentarza samego Pelagiusza do Listu św. Pawła do Rzymian, w którym o tych sprawach pisze. Cała kontrowersja, zwana pelagiańską, nie powstała jednak z niczego, gdyż nauka o grzechu pierworodnym nakreślona przez Pawła Apostoła była interpretowana na przeróżne sposoby od samych początków chrześcijaństwa. Postanowiliśmy więc poprzedzić tekst świętego Augustyna bardzo obszernym wprowadzeniem, na które składają się referaty wygłoszone na sympozjum patrystycznym w Krakowie, we wrześniu 1997 roku, poświęconym starożytnym interpretacjom grzechu Adama i Ewy. Pragniemy w ten sposób przedstawić jakby zarys historii przedaugustyńskiej doktryny na ten temat, aby wypowiedzi Pelagiusza i Augustyna mogły być bardziej zrozumiałe.
Mamy ponadto nadzieję, że książka stanie się użytecznym narzędziem poznawczym dla profesorów i studentów teologii dogmatycznej, którzy nie mogą pominąć w swych studiach kwestii grzechu pierworodnego, a którzy nie mieli do tej pory poręcznego kompendium historycznego na ten temat. Nie można zaś uprawiać teologii bez zobaczenia jej korzeni i pierwszych interpretacji, które wytyczyły dalszy jej bieg.
Wiele zawartych w zamieszczonych artykułach twierdzeń i hipotez może wydać się współczesnemu czytelnikowi dziwnymi. Nie możemy jednak zapominać o podstawowej - naszym zdaniem - trychotomii teologicznego myślenia. Pierwszym elementem jest wiara w prawdy objawione; drugim - sposób, w jaki ludzie je sobie wyobrażali, trzecim - język, jakim się posługiwali dla wyrażenia swych przekonań. Chcąc dotrzeć do objawionej Prawdy, musimy przebyć żmudną drogę poprzez język i wyobrażenia, ściśle związane z mentalnością i kulturą naszych Ojców w wierze, którzy nam prawdy wiary apostolskiej przekazali. Nie chodzi w tym - oczywiście - o to, byśmy mieli kanonizować ich język i wyobraźnię, byśmy mieli wierzyć w te same starożytne mity i ślubować wierność tym samym filozoficznym szkołom. Nie mamy jednak innego wyjścia, jak starać się je zrozumieć, by odkryć pod nimi Prawdę, a przynajmniej zbliżyć się do niej. Wtedy dopiero - chcąc nie chcąc - jakoś sobie ją potrafimy wyobrazić na własny użytek i będziemy mieli możliwość wyrażenia jej naszym językiem. Także ten nasz wkład w „rozwój dogmatu" będzie - rzecz jasna - względny i zaprawiony naszą mentalnością, czyli nie nadający się do kanonizacji po wsze czasy: przyszłe pokolenia będą dokonywały tej samej pracy od nowa. Tak to jednak jest z przekazem wiary, w którym ciągle boskie miesza się z ludzkim, i w którym ciągle jedno od drugiego trzeba oddzielać.
Serię redagują:
Adam Bandura, Arkadiusz Baron, Tytus Górski, Henryk Pietras i Edward Staniek
1. Orygenes, O zasadach, 1996
2. Święty Atanazy, Listy do Serapiona, 1996
3. Pamfil z Cezarei, Obrona Orygenesa, Rufin z Akwilei, O sfałszowaniu pism Orygenesa, 1996
4. Trójca Święta. Tertulian, Przeciw Prakseaszowi, Hipolit, Przeciw Noetosowi, 1997
5. Teodeoret z Cyru, Komentarz do Listu św. Pawła Apostoła do Rzymian, 1997
6. Orygenes, Korespondencja, 1997
7. Ireneusz z Lyonu, Wykłady nauki apostolskiej, 1997
8. Święty Hieronim, Komentarz do Księgi Jonasza, 1998
9. Teodoret z Cyru, Komentarz do I i II Listu do Koryntian, 1998
10. Orygenes, Komentarz do Ewangelii według Mateusza, 1998
11. Grzegorz Cudotwórca, Mowa na cześć Orygenesa, 1998
12. Grzech pierworodny. Augustyn, Proces Pelagiusza, 1999
13. Mariusz Wiktoryn, Dzieła egzegetyczne, 1999
14. Teodoret z Cyru, Komentarz do listów św. Pawła do Galatów, Efezjan, Filipian i Kolosan, 1999
15. Pelagiusz, Komentarz do Listu św. Pawła do Rzymian, 1999
16. Orygenes, Homilie o Księgach Izajasza i Ezechiela, 2000
17. Demonologia w nauce Ojców Kościoła. Hipolit, O antychryście, 2000
18. Św. Jan Chryzostom, Homilie na Ewangelię według św. Mateusza (część pierwsza: homilie 1-40), 2000
19. Ambrozjaster, Komentarz do Listu św. Pawła do Rzymian, 2000
20. Teodoret z Cyru, Komentarz do Listów Pawłowych do Tesaloniczan, Tymoteusza, Tytusa, Filemona i Hebrajczyków, 2001
21. Św. Grzegorz z Nyssy, Drobne pisma trynitarne, 2001
22. Klemens Aleksandryjski, Wypisy z Theodota, 2001
23. Św. Jan Chryzostom, Homilie na Ewangelię według św. Mateusza (część druga: homilie 41-90), 2001
24. Dokumenty Soborów Powszechnych, t. I, 2001
25. Orygenes, Komentarz do Ewangelii według św. Mateusza (część druga), 2002
26. Dokumenty Soborów Powszechnych tom II, 2002
27. Orygenes, Komentarz do Ewangelii według św. Jana, 2003
28. Ambrozjaster, Hieronim, Pelagiusz, Komentarze do Listu św. Pawła do Tytusa, 2003
opr. mg/mg