Trzecie słowo Dekalogu

Wezwanie do świętowania dni świętych jest wyrazem troski Stwórcy o duchowy wymiar naszej egzystencji. Dni świąteczne są bowiem szansą na odpoczynek od codziennych trudów, abyśmy mogli bardziej przylgnąć do Boga. Czym różni się świętowanie niedzieli i godne obchodzenie świąt od cotygodniowego weekendu albo bezczynności?

Trzecie przykazanie Boże: „Pamiętaj, abyś dzień święty święcił" wskazuje, że jednym ze sposobów okazywania Bogu miłości jest poszanowanie dni świętych, a zwłaszcza niedzieli. Nakłada ono na nas dwa obowiązki: uczestnictwa we Mszy św. oraz wypoczynku po całotygodniowej pracy.

Gdy dzień święty nie jest święty

Pan Janek od kilku dni był wyraźnie nieswój, ale nikt nie wiedział, z jakiego powodu. Dopiero swojemu szwagrowi zdecydował się wyznać prawdę. Okazało się, że wszystko z winy księdza, który nie chciał dać mu rozgrzeszenia: - Jak to w ogóle możliwe - żalił się z pretensją w głosie - że ja przychodzę po dłuższej przerwie do spowiedzi, a on mnie traktuje jakbym był zbrodniarzem? To tak postępuje kapłan?

Szwagier zapytał go, czy pamięta, co mu spowiednik powiedział. Wtedy pan Janek żachnął się: - A bo wszystko przez te niedzielne Msze. Ksiądz pytał, czy co niedziela chodzę do kościoła, więc mu wyjaśniłem, że owszem. Robię to dla świętego spokoju, żeby mi ślubna nie marudziła. Pod kościołem spotykam się ze znajomym - też ma żonę dewotkę - siadamy sobie nieopodal na ławeczce i miło gawędzimy. A ksiądz na to, że powinienem być na Mszy, wysłuchać kazania i modlić się z innymi. Powiedziałem mu, że ja nawet lubię co jakiś czas wejść do kościoła, byle to nie była niedziela albo jakieś święto, bo nie znoszę ścisku. Ale ksiądz nadal się upierał, coś tam tłumaczył, a w końcu zapytał, czy to się zmieni w moim życiu. Odpowiedziałem szczerze, że tego nie mogę mu obiecać i wtedy usłyszałem, że nie dostanę rozgrzeszenia. A ty, szwagier, mówiłeś kiedyś, że Pana Boga można chwalić wszędzie, więc jak to jest...?

Niedziela - mała Wielkanoc

W kalendarzu liturgicznym niedziela ma pierwszeństwo przed innymi świętami - wyjątkiem są najważniejsze uroczystości - i stanowi podstawę roku kościelnego. Centrum świętowania Dnia Pańskiego była zawsze dla chrześcijan Msza św., więc od uczestnictwa w niej nigdy nie może być ważniejszy wypoczynek. Katechizm mówi, że ci, którzy dobrowolnie opuszczają Eucharystię, popełniają grzech ciężki (2181).

W niedziele i święta zakładamy odświętne ubrania i spędzamy czas z rodziną oraz przyjaciółmi na wartościowych rozrywkach i wspólnym biesiadowaniu. Czy to wystarczy? Jan Paweł II w liście apostolskim z 1998 r. „Dies Domini" (O świętowaniu niedzieli) pytał: „czyż nie można uczynić z niedzieli dnia szczególnie poświęconego solidarności, wykorzystując wszelkie twórcze energie chrześcijańskiego miłosierdzia?". Natomiast Katechizm (2186) przypomina: „W pobożności chrześcijańskiej niedziela jest tradycyjnie poświęcona na dobre uczynki i pokorne posługi względem ludzi chorych, kalekich i starszych".

Niedziela upamiętnia odpoczynek Stwórcy po sześciodniowym dziele stworzenia. W pierwszym dniu tygodnia dokonało się także zmartwychwstanie Pana Jezusa, a później - Zesłanie Ducha Świętego. Jako cotygodniowa pamiątka Zmartwychwstania Pańskiego, nazywana jest niedziela nieustannie powtarzaną Paschą tygodnia, czyli „małą Wielkanocą". O ile jej polska nazwa akcentuje zaniechanie działania (niedziela), o tyle rosyjskie słowo „woskriesienije" (zmartwychwstanie) określa najgłębszy sens Dnia Pańskiego.

Ocalić sens świętowania

Obecnie w większości krajów dni świąteczne, również wszystkie niedziele, zagwarantowane są ustawowo jako wolne od pracy. Pomimo to słychać powszechne narzekanie, że „kiedyś to dopiero były święta". Może to jednak nasza wina, że nie potrafimy już tak świętować jak kiedyś. Niestety, dla wielu osób niedziela jest jedynie zakończeniem tygodnia albo dniem kończącym kolejnym weekend, czyli cotygodniowy czas odpoczynku.

Myliłby się jednak ten, kto sądziłby, że to przypadłość tylko naszych czasów. Już Jan Kochanowski pisał: „Święto niechaj świętem będzie: tak bywało przedtem wszędzie./ Święta przedtem ludzie czcili, a wszystko na czas zrobili/1 ziemia hojniej rodziła, bo pobożność Bogu miła./ Dziś bez ustanku pracujem i dniom świętym nie folgujem,/ Więc choć niby zarabiamy,/ ale przecież nic nie mamy..." („Dzień święty święcić").

Naruszeniem przykazania jest niekonieczna praca zarobkowa w dni świąteczne, bez względu na to, czy jej motywem jest pycha, chciwość czy zazdrość. Ale nie chodzi o hołdowanie leniuchowaniu czy o przesadny rygoryzm. Zamiast zastanawiać się, czy np. odchwaszczając w niedzielę grządki w ogródku nie łamię przykazania, powinniśmy raczej zadbać o zachowanie wewnętrznej wrażliwości, która pozwoli ocenić, czy to, co robimy w dniu świątecznym, można było wykonać innego dnia.

opr. mg/mg