Historia Kościoła w datach - I wiek

Roland Fröhlich

Historia Kościoła w datach

Wybrane zagadnienia

Wydawnictwo Jedność 2006
ISBN: 83-7442-027-8
Redakcja i informacje dotyczące Kościoła w Polsce — Ryszard Skrzyniarz

Wiek I

Z Jerozolimy do Rzymu

A. Kościół a społeczeństwo i państwo

Ogłoszenie przez Jezusa nastania Królestwa Bożego przez działającą w Nim moc Ojca oraz Jego autorytatywny stosunek do wiary mojżeszowej dzielą słuchaczy. Po Jego śmierci, nieustraszonemu zachowaniu się Jego uczniów zawdzięczać należy, że „rzecz Jezusa” mimo wszystkich przeciwdziałań nadal istnieje. Już w drugiej połowie I wieku rzymska władza postrzegała chrześcijan jako samoistną grupę, różniącą się od Żydów. Poprzez niezłomność w uznawaniu jedynie Chrystusa jako Kyriosa, jako Najwyższego Pana, popadają oni w konflikt z cesarzem.

■ Między 7 a 4 r. p.n.e. — Narodziny Jezusa w Betlejem (Judea) za rządów cesarza Augusta. Jego miastem rodzinnym jest Nazaret (Galilea).

Od 63 r. p.n.e. Palestyna znajduje się pod rządami rzymskimi. Rodzi się nadzieja na przyjście „Mesjasza” wysłanego przez Boga, na króla, który uwolni swój naród i „przywróci królestwo Izraela” (Dz 1,6).

W 525 r. rzymski mnich Dionizy Mały (Exiguus) po raz pierwszy obliczył lata historii obierając za punkt wyjścia narodziny Jezusa; w trakcie liczenia popełnił błędy.

■ Ok. 30 r. — Ukrzyżowanie Jezusa przez prokuratora Poncjusza Piłata za rządów cesarza Tyberiusza.

■ Ok. 33 r. — Ukamienowanie św. Szczepana przez rozgniewanych żydowskich współobywateli, którym święty zarzucił zamordowanie Mesjasza. Św. Szczepan uważany jest za pierwszego chrześcijańskiego męczennika.

■ Ok. 42. r. — Stracenie św. Jakuba Starszego przez Heroda Agrypę.

■ Ok. 50 r. — Według Swetoniusza (zm. ok. 150 r.) cesarz Klaudiusz wypędził z Rzymu „Żydów, którzy bezustannie wichrzyli, podżegani przez Chrestosa” (Klaudiusz 25,4).

■ 64 r. — Pożar Rzymu. Kiedy na cesarza Nerona padła podejrzenie o podpalenie Rzymu w celu realizacji nowych projektów budowlanych, ten o podpalenie oskarżył wówczas — jak wymienia to Tacyt w swoich Rocznikach (XV,44) — chrześcijan. Wielu z nich zginęło na arenie. Do ofiar pierwszych prześladowań chrześcijan należeli też św. Piotr i św. Paweł.

■ 66—67 — Powstanie Żydów przeciwko Rzymianom, zakończone zdobyciem Jerozolimy przez Tytusa (syna cesarza Wespazjana) i zniszczeniem świątyni (70 r.). Wielu Żydów i chrześcijan zostało deportowanych przyczyniając się w ten sposób do rozprzestrzeniania wiary.

Podczas walk żydowsko-rzymskich zniszczeniu ulega także Qumran, będący centrum działalności esseńczyków. Ta żydowska sekta, która okres swojej świetności przeżywała na przełomie II i I w. p.n.e., odizolowała się w celu głębszego studiowania Prawa i osiedliła się w pobliżu Morza Martwego. Członkowie tej sekty odrzucili jerozolimski kult świątyni, przysięgę i niewolnictwo, a od pełnoprawnych członków oczekiwali bezżenności.

Z Qumran blisko związani byli także ebionici (ubodzy), będący grupą żydowskich chrześcijan z Jerozolimy, która ok. 66 r. przeniosła się do Pelli (wschodnia Jordania) i po zniszczeniu Jerozolimy przeistoczyła się w sektę. Ebionici żądali studiowania prawa mojżeszowego, postrzegania św. Pawła jako apostaty i odrzucali Jezusa jako Syna Bożego, uznając Go jedynie za proroka.

■ 81—96 — Cesarz Domicjan po raz pierwszy używa w odniesieniu do siebie tytułu Dominus et Deus (Pan i Bóg) oraz ustanawia powszechną, obowiązkową przysięgę „na geniusz cesarza”. Liczni rzymianie, będący prawdopodobnie chrześcijanami, zostają oskarżeni o „ateizm” lub „odchylenie w kierunku zwyczajów żydowskich” i straceni. Jedną z ofiar jest były konsul Tytus Flawiusz Klemens (jego żona Domitylla została wygnana). Podczas rządów cesarza Domicjana św. Jan został zesłany na wyspę Patmos.

■ Ok. 93 r. — Żydowski historyk Józef Flawiusz, opisując historię Izraela, wymienia św. Jakuba Młodszego, będącego „bratem Jezusa, zwanego Chrystusem” (Starożytność żydowska XX, 9,1). W innym fragmencie — możliwe, iż zmienionym ręką chrześcijańską (tamże, XVIII, 3,3) — opisuje on, iż Jezus uczynił rzeczy niezwykłe, został skazany przez Piłata na śmierć na krzyżu, ukazał się swoim uczniom trzeciego dnia po śmierci i „do dzisiaj trwają chrześcijanie, nazwani wedle Jego imienia”.

B. Życie wewnątrzkościelne

Wyznawcy Chrystusa oczekują Jego rychłego ponownego przyjścia, jako sędziego Sądu Ostatecznego. Zgodnie z Jego przesłaniem, w swoich domach celebrują ucztę eucharystyczną, opiekują się biednymi i szanują autorytet Apostołów. Decydujące znaczenie miało rosnące przekonanie, iż podczas Sądu Ostatecznego Bóg ma na celu nie tylko ratowanie Izraela, lecz zbawienie wszystkich narodów; zbawienie, które nie jest związane z przestrzeganiem prawa mojżeszowego, lecz może zostać udzielone wszystkim, którzy uznają Jezusa jako Syna Bożego i zostaną ochrzczeni. Pod koniec stulecia oczekiwanie rychłego nadejścia Sądu Ostatecznego stopniowo ustępuje przekonaniu, iż najpierw na całym znanym obszarze ziemi musi zostać ogłoszona Ewangelia.

■ Ok. 34 r.— Nawrócenie i chrzest Szawła, który przyjmuje imię Paweł.

■ Ok. 45—47 r. — Pierwsza podróż misyjna św. Pawła na Cypr i do Azji Mniejszej. Święty próbuje przekonać swoich żydowskich współwyznawców, iż to właśnie Jezus jest obiecanym i zmartwychwstałym Mesjaszem. Jednocześnie spotyka się ze wzrastającym zainteresowaniem osobą i przesłaniem Jezusa ze strony nie-Żydów („Greków” lub „pogan”).

Podczas swojej drugiej (ok. 50—52) i trzeciej (53—58) wyprawy misyjnej św. Paweł rozszerza teren swego działania na obszary Macedonii i Grecji.

■ Ok. 48 r. — Zebrani w Jerozolimie Apostołowie (wśród nich św. Piotr) omawiają wśród swoich wspólnot sporną kwestię przedłożoną przez św. Pawła. Dochodzą oni do wniosku, iż poganie, którzy przyjęli chrzest, nie muszą przejmować prawa żydowskiego (zawierającego ok. 600 przepisów). W ten sposób ta młoda grupa wyznaniowa, oddzielając się od pewnej kultury, tworzy grunt dla wspólnoty, która może objąć różne narody.

■ Ok. 57 r. — W Rzymie istnieje już wspólnota chrześcijańska. Przygotowując swój przyjazd do stolicy św. Paweł pisze List do Rzymian, w którym wyjaśnia przede wszystkim swoje rozumienie „usprawiedliwienia przez wiarę” (list ten stanie się później podstawą teologii Marcina Lutra).

■ Ok. 70—90 — Okres powstania czterech Ewangelii. Pierwszą ewangelią jest Ewangelia św. Marka (powstała na krótko przed 70 r.), a ostatnią Ewangelia św. Jana. Św. Mateusz i św. Łukasz znali już Ewangelię św. Marka.

■ Ok. 96 r. — Św. Klemens Rzymski, trzeci następca św. Piotra na tronie biskupim w Rzymie, napisał List do kościoła w Koryncie (tzw. 1. List Klemensa), wskazując w nim na męczeńską śmierć św. Piotra i św. Pawła.

opr. mg/mg