Przebieg spotkań i sposób wykonywania notatek i doniesień

pod redakcją Ryszarda Terleckiego i ks. Jana Szczepaniaka

KOŚCIÓŁ KATOLICKI W CZASACH KOMUNISTYCZNEJ DYKTATURY

MIĘDZY BOHATERSTWEM A AGENTURĄ.
STUDIA I MATERIAŁY. TOM II

Ks. Jan Szczepaniak

4. Przebieg spotkań i sposób wykonywania notatek i doniesień

Zdecydowana większość spotkań miała miejsce w mieszkaniach konspiracyjnych „Słońce” i „Mariola” (od 20 IX 1968 r.). W kilku zaledwie przypadkach spotkania odbyły się w samochodzie lub na wolnym powietrzu. Było to podyktowane ważnymi okolicznościami operacyjnymi. We wrześniu 1964 roku mjr Z. Faryna spotkał się z TW „Rosa” na ul. Stradomskiej. Przechodząc obok oficera prowadzącego, ks. J. Szczotkowski, bez słowa, przekazał mu złożone w kostkę sprawozdanie z uroczystości z okazji 600-lecia zatwierdzenia przez Papieża założenia uniwersytetu w Krakowie³⁹. Tekst własnoręcznie sporządzony przez TW „Rosa” zawierał obszerne streszczenia referatów wygłoszonych przez prof. Adama Vetulaniego i bp. prof. Piotra Kałwę⁴⁰. W styczniu 1966 roku Z. Faryna i ks. J. Szczotkowski spotkali się w samochodzie. Od TW „Rosa” ubecja chciała znać komentarze kurialistów ze spotkania Zbigniewa Skolickiego i Leona Króla z bp. Janem Pietraszką i ks. Stefanem Marszowskim⁴¹. Na początku maja 1966 roku w podobnej scenerii odbyły się aż trzy spotkania. Tym razem ks. J. Szczotkowski składał relacje z przygotowań od obchodów millenium chrztu Polski oraz sprawozdanie z ich przebiegu⁴². W grudniu 1967 roku przekazał w samochodzie relację z uroczystości ku czci św. Jana Kantego z udziałem biskupów polskich⁴³. We wrześniu 1968 roku na wyraźne polecenie ubecji spotkał się z W. Ciupińskim w samochodzie, by przyjąć zadanie dotyczące obserwacji ks. Józefa Rozwadowskiego — kierownika wydziału katechetycznego w kurii krakowskiej, z powodu nieustannie pojawiających się opinii, że zostanie mianowany biskupem łódzkim⁴⁴. 6 kwietnia 1970 roku spotkał się z ubekiem na rogu ul. św. Agnieszki i Dietla, by zrelacjonować uroczystości konsekracyjne bp. Stanisława Smoleńskiego i bp. Albina Małysiaka⁴⁵.

Poza tymi spotkaniami odbyły się jeszcze dwa spotkania w samochodzie (16 VIII 1967 r.⁴⁶, 21 VI 1968 r.⁴⁷) i dwa na wolnym powietrzu (30 VII 1968 r.⁴⁸, 29 I 1971 r.⁴⁹). We wszystkich tych przypadkach spotkania poprzedzało korespondencyjne nawiązanie kontaktu, po zerwaniu regularnych kontaktów z powodu urlopu lub choroby.

Czterokrotnie przekazywał informacje telefonicznie (7 IX 1967 r.⁵⁰, 10 VI 1968 r.⁵¹, 30 X 1968 r.⁵², 21 XI 1968 r. ⁵³). I w tych przypadkach chodziło o kluczowe dla esbecji informacje, których przekazanie nie mogło być odłożone do czasu kolejnego planowanego spotkania. Ksiądz J. Szczotkowski na wyraźne życzenie pracowników bezpieczeństwa⁵⁴ poinformował ich o: możliwości spotkania się abp. K. Woj- tyły z prezydentem Francji Ch. de Gaulle'em⁵⁵, przebiegu uroczystości ogłoszenia w kurii nominacji biskupiej ks. J. Rozwadowskiego⁵⁶ oraz składzie krakowskiej delegacji udającej się na konsekrację ordynariusza łódzkiego do Częstochowy⁵⁷. Z własnej inicjatywy przekazał informację o wyjeździe 10 czerwca 1968 roku ks. Stanisława Dziwisza do Warszawy z dokumentacją dotyczącą starań o pozwolenie na centralną procesję Bożego Ciała w Krakowie oraz o działaniach kard. K. Wojtyły podjętych w tej sprawie, po otrzymaniu odmowy ze strony władz⁵⁸.

Spotkania w mieszkaniu konspiracyjnym miały zwykle ten sam przebieg. W godzinach wieczornych ks. J. Szczotkowski w cywilnym ubraniu udawał się na miejsce spotkania. W mieszkaniu czekał już pracownik prowadzący. W trakcie spotkania częstował tajnego współpracownika papierosami, kawą, ciastkami i koniakiem. „Klimat wytworzony po wypiciu kilku kieliszków wyraźnie sprzyjał rozmowie” ⁵⁹. W zdecydowanej większości przypadków rozmowa była jawnie na-grywana. Zbigniew Faryna był zdania, że nagrywanie całego spotkania nie peszyło jego rozmówcy⁶⁰. Spotkania nigdy nie trwały dłużej niż dwie godziny.

³⁹ IPN Kr 009/4373, t. 1, k. 135-137, Doniesienie T.W. „Rosa” Nr VI/15/15, Kraków, 6 IX 1964 r.

⁴⁰ IPN Kr 009/4373, t. 1, k. 138-138v, [Sprawozdanie, Kraków, 5 IX 1964 r.].

⁴¹ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 16, Notatka służbowa Nr VIII/3/3 z odbytego spotkania z tajnym współpracownikiem „Jurek”, [Kraków, I 1966 r.].

⁴² IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 76-78, Notatka służbowa Nr VIII/12/12 z odbytego spotkania z tajnym współpracownikiem „Jurek”, [Kraków, V 1965 r.]; IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 80-82, Notatka służbowa Nr VIII/13/13 ze spotkania z tajnym współpracownikiem „Jurek”, Kraków, 7 V 1966 r.; IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 83-85, Notatka służbowa Nr VIII/14/14 z odbytego spotkania z t.w. „Jurek”, [Kraków, V 1966 r.].

⁴³ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 224-224v, Doniesienie tajnego współpracownika, Kraków, 21 XII 1967 r.

⁴⁴ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 256, Raport z odbytego spotkania w dniu 13 IX 1968 r. z t.w. „Jurek”, Kraków, 14 IX 1968 r.

⁴⁵ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 320-322, Notatka służbowa z odbytego spotkania z t.w. „Jurek”, Kraków, 6 IV 1970 r.

⁴⁶ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 191-192, Doniesienie tajnego współpracownika spisane ze słów, [Kraków, VIII 1967 r.].

⁴⁷ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 250-253, Doniesienie tajnego współpracownika odtworzone z minifonu, Kraków, 25 VI 1968 r.

⁴⁸ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 254-255, Notatka służbowa z odbytego spotkania z t.w. ps. „Jurek”, Kraków, 31 VII 1968 r.

⁴⁹ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 343-344v, Doniesienie tajnego współpracownika spisane ze słów, Kraków, 30 I 1971 r.

⁵⁰ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 200, Doniesienie tajnego współpracownika odebrane telefonicznie, Kraków, 8 IX 1967 r.

⁵¹ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 249-249v, Doniesienie przyjęte od t.w. drogą telefoniczną, Kraków, 11 VI 1968 r.

⁵² IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 269, Notatka służbowa, Kraków, 31 X 1968 r.

⁵³ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 277-277v, Notatka służbowa z przeprowadzonej rozmowy telefonicznej z t.w. „Jurek”, Kraków, 22 XI 1968 r.

⁵⁴ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 190, Doniesienie tajnego współpracownika (odtworzone z magneto- fonu), Kraków, 6 VI 1967 r.

⁵⁵ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 200, Doniesienie tajnego współpracownika odebrane telefonicznie, Kraków, 8 IX 1967 r.

⁵⁶ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 269, Notatka służbowa, Kraków, 31 X 1968 r.

⁵⁷ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 277-277v, Notatka służbowa z przeprowadzonej rozmowy telefonicz- nej z t.w. „Jurek”, Kraków, 22 XI 1968 r.

⁵⁸ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 249-249v, Doniesienie przyjęte od t.w. drogą telefoniczną, Kraków, 11 VI 1968 r.

⁵⁹ IPN Kr 009/4373, t. 2, k. 213, Doniesienie tajnego współpracownika spisane ze słów t.w. „Ju- rek”, Kraków, 2 XI 1967 r.

⁶⁰ IPN Kr 009/4373, t. 1, k. 30, Notatka służbowa Nr VI/3/3, Kraków, 12 II 1964 r.

opr. aw/aw