Słabość i moc

Joël Pralong

Słabość i moc

Rok wydania: 2011
ISBN: 978-83-7502-225-4
Format: 116 x 190 mm
Ilość stron: 368
Rodzaj okładki: miękka

Święta Teresa od Dzieciątka Jezus potrafiła w taki sposób ożywić doktrynę św. Pawła, że stała się ona przystępna i zrozumiała dla współczesnego człowieka. Autor dostrzegł w duchowości obojga świętych, których dzieli dwadzieścia wieków historii, tak wiele podobieństw, że zestawił je w kluczu tematycznym, pisząc m.in. o wierze, łasce zbawienia, wolności i modlitwie u św. Pawła i św. Teresy.

"Książka żywa, zdolna sprawić, byśmy dali się pochwycić Chrystusowi, trzymając za jedną rękę Pawła, a za drugą Teresę z Lisieux, byśmy dali się kształtować miłosierdziu otwartego Serca Jezusa. To książka do czytania stereofonicznego, gdzie głos kobiecy dodaje harmonii męskiemu nauczaniu Apostoła, książka, która pragnie zwrócić nas ku celowi chrześcijańskiego życia, ku temu Bogu Ojcu o macierzyńskim sercu, ku potężnemu Panu o wnętrzu pełnym czułości" – napisał we Wstępie François-Xavier Amherdt, profesor teologii pastoralnej z Fryburga.

Fragment książki:

ROZDZIAŁ 3
ŚW. PAWEŁ I ŚW. TERESA: DWOJE PRZYJACIÓŁ BOGA

WYLANIE ŁASKI

KIM STALIBY SIĘ oboje bez opieki Bożej łaski?

Gorliwy Szaweł z Tarsu, prześladowca Kościoła, bez zarzutu, bez skazy, niepotrzebujący nikogo, ponieważ zbyt pewny siebie, tą pewnością, która skrywa nieustanny i nieujawniony lęk przed tym, by jego religia, dzieło jego rąk, dzieło, które czci, nie zostało zakwestionowane.

I mała Teresa, nadwrażliwa, uczuciowa i choleryczna, tak skupiona na sobie, że ma to oznaki poważnej patologii. Na dodatek niewolnica skrupułów.

Dwie bardzo różne osobowości, narażone jednak na to samo niebezpieczeństwo: spojrzenie zwrócone jedynie ku sobie, które staje się niszczące dla innych (gwałtowność Szawła) i dla nich samych (lęki Teresy).

Wylanie łaski w obu tych egzystencjach wywoła diametralną przemianę: zwrócenie spojrzenia na Chrystusa, oddanie się w ręce Boga, dążenie ku Chrystusowi bez spoglądania wstecz, zgodę na wrzucenie w ogień „dzieła swoich rąk”, na utratę „zysków” (zob. Flp 3, 7), jak u Pawła, i nie zatrzymywanie się na własnych niedoskonałościach u Teresy. Oboje idą w ślad za Abrahamem, ojcem wierzących – każdy jest wezwany do złożenia w ofierze na górze swojego „Izaaka”.

DWA PODOBNE NAWRÓCENIA

PORÓWNAJMY NAWRÓCENIE PAWŁA z opisem nawrócenia Teresy:

Gdy zbliżał się już w swojej podróży do Damaszku, olśniła go nagle światłość z nieba. A gdy upadł na ziemię, usłyszał głos, który mówił: „Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześladujesz?”. „Kto jesteś, Panie?” – powiedział. A On: „Ja jestem Jezus, którego ty prześladujesz. Wstań i wejdź do miasta, tam ci powiedzą, co masz czynić”. [...] Szaweł podniósł się z ziemi, a kiedy otworzył oczy, nic nie widział [Dz 9, 3-6.8].

Dobry Bóg musiał użyć małego cudu, abym mogła w jednej chwili dojrzeć. I cud ten uczynił w niezapomnianą noc Bożego Narodzenia. Tej promiennej nocy, jaśniejącej szczęściem Przenajświętszej Trójcy, Jezus, wdzięczne małe Dziecię, ledwie od godziny na świecie, przemienił noc mojej duszy w potoki światła [...] Tej nocy, w której stał się słabym i cierpiącym z miłości do mnie, uczynił mnie silną i dzielną, przyodział mnie w zbroję. I począwszy od tej błogosławionej nocy nie przegrałam żadnego starcia, przeciwnie, kroczyłam od zwycięstwa do zwycięstwa, rozpoczynając – rzec można – „bieg olbrzyma”  ¹ [Rkp. A, 44v].

W przypadku obu nawróceń mamy to samo doświadczenie światła. U Szawła wywołuje ono najpierw oślepienie trwające do chwili, gdy otrzymuje on chrzest w Duchu (zob. Dz 9, 17-19). Świetliste doświadczenie przypomina doświadczenie Przemienienia (zob. Łk 9, 28-36), które wywarło wielki wpływ na apostołów, pozwalając im wcześniej doświadczyć mocy zmartwychwstania Chrystusa.

Teresa czuje się niespodziewanie silna mocą Chrystusa, gotowa do walki. Paweł, odwracając się od Prawa i bezpieczeństwa, którego szukał wyłącznie w sobie samym, przedstawia się teraz Koryntianom jako „słaby i pełen lęku” (zob. 1 Kor 2, 3), aby objawił się w nim Chrystus, „moc i mądrość Boga” (zob. 1 Kor 1, 24), by słuchacze jego nauki nie budowali wiary na mądrości ludzkiej, ale na mocy Bożej. Paweł, który przez lata trwonił swoje siły na to, by czuć się usprawiedliwionym przez Prawo, czuje się w jednej chwili usprawiedliwiony przez wiarę w Chrystusa. Podobnie jest z Teresą, na próżno szukającą usprawiedliwienia we własnych wysiłkach:

Dzieło, z którym zmagałam się nadaremnie przez dziesięć lat, Jezus wykonał w jednej chwili, zadowalając się moją dobrą wolą, której nigdy mi nie zabrakło. Podobnie jak Apostołowie, mogłam powiedzieć do Niego: „Panie, łowiłam całą noc, ale bez skutku” ². Wtedy Jezus, okazując mi jeszcze więcej miłosierdzia niż swoim uczniom, osobiście wziął sieć, zarzucił ją i wyciągnął pełną ryb... Uczynił ze mnie rybaka dusz [Rkp. A, 45v].

I jak echo słyszymy św. Pawła, mówiącego do uczniów:

Kimże jest Apollos? Albo kim jest Paweł? Sługami, przez których uwierzyliście według tego, co każdemu dał Pan. Ja siałem, Apollos podlewał, lecz Bóg dał wzrost. Otóż nic nie znaczy ten, który sieje, ani ten, który podlewa, tylko Ten, który daje wzrost – Bóg [1 Kor 3, 5-7].

Oboje stają się świadkami bezinteresowności i olśniewającego miłosierdzia Boga.

NAUKA TERESY I PAWŁA

PRZYPOMNIJMY WIĘC O TYM poznaniu tajemnicy Boga, która odsłania się stopniowo w sercu obojga. Nauka Pawła znajduje swoje źródło w samym Jezusie, to On go powołał i kształtuje do apostolskiej misji bezpośrednio w jego wnętrzu:

Oświadczam więc wam, bracia, że głoszona przeze mnie Ewangelia, nie jest wymysłem ludzkim. Nie otrzymałem jej bowiem, ani nie nauczyłem się od jakiegoś człowieka, lecz objawił mi ją Jezus Chrystus. [...] Gdy jednak spodobało się Temu, który wybrał mnie jeszcze w łonie matki mojej i powołał łaską swoją, aby objawić Syna swego we mnie, bym Ewangelię o Nim głosił poganom, natychmiast, nie radząc się ciała i krwi [...] skierowałem się do Arabii, a później znowu wróciłem do Damaszku [Ga 1, 11-12.15-17].

W Pierwszym Liście do Koryntian apostoł mówi o mądrości Bożej, przekazanej wprost do serca chrześcijan przez Ducha (zob. 1 Kor 2, 6-15), a nawet stwierdza: „My właśnie znamy zamysł Chrystusowy” (1 Kor 2, 16).

Jako dawny prześladowca Kościoła był w pełni świadomy, że nie mogąc oprzeć się na żadnej osobistej zasłudze, został powołany do apostolstwa wyłącznie z Bożego zamiaru. Punktem wyjścia jego misji jest jedynie Boża łaska i miłość. Efezjanom przedstawia się on jako najmniejszy ze wszystkich świętych, który otrzymał łaskę głoszenia poganom niezgłębionego bogactwa Chrystusa (zob. Ef 3, 8).

Podobnie i Teresa:

Kiedy ogrodnikowi zależy, by jakiś owoc dojrzał wcześniej, to nie po to, by go zostawić na drzewie, lecz by móc podać na suto zastawiony stół. Z podobnym zamiarem Jezus obsypywał łaskami swój mały kwiat... On, który w czasie ziemskiego życia zawołał w uniesieniu: „Błogosławię Cię, Ojcze, że ukryłeś te rzeczy przed mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je maluczkim” [Łk 10, 21], chciał, by zajaśniało we mnie Jego miłosierdzie. A ponieważ byłam mała i słaba, pochylał się nade mną i w ukryciu pouczał o sprawach miłości. Ach, gdyby uczeni, którym życie schodzi na zdobywaniu wiedzy, przyszli mi stawiać pytania, to zdumieliby się zapewne na widok czternastoletniej dziewczynki, która zna tajniki doskonałości. Bo przy całej ich wiedzy nie są w stanie ich odkryć; aby je posiąść, potrzeba duchowego ubóstwa! [Mt 5, 3]. Jak mówi Św. Jan od Krzyża w swojej pieśni: „Przewodnika żadnego nie miałem, poza światłem, co jaśniało w mym sercu; swym blaskiem wiodło mnie pewniej aniżeli słońce południowe, a prowadziło mnie do miejsca, gdzie oczekiwał mnie Ten, który zna mnie całego doskonale” ³ [Rkp. A, 48v- -49r].

ODERWANIE SPOJRZENIA

NAWET JEŚLI DAWNIEJ Szaweł, wykorzystując to, co dawał mu judaizm (zob. Flp 3, 4-6), pokładał ufność w sobie samym i występował przeciwko uczniom Pana, teraz Paweł już tak nie postępuje. Świadomy od niedawna własnych słabości, nie skupia się na nich z poczuciem winy. Przeciwnie, jego wzrok spoczywa na Chrystusie wyzwolicielu:

Dzięki składam Temu, który mnie umocnił, Jezusowi Chrystusowi, naszemu Panu, że uznał mnie za godnego wiary, skoro przeznaczył do posługi sobie mnie, ongiś bluźniercę, prześladowcę i oszczercę. Dostąpiłem jednak miłosierdzia, ponieważ działałem z nieświadomością, w niewierze. A nad miarę obfita okazała się łaska naszego Pana, wraz z wiarą i miłością, która jest w Chrystusie Jezusie [1 Tm 1, 12-14].

Teresa idzie krok w krok za nim, o czym pisze w jednym ze swoich listów:

Dobry Bóg „z upodobaniem widzi, że miłuję moją małość i moje ubóstwo, widzi moją ślepą ufność w Jego miłosierdzie”. ⁴

NAUKA MIŁOŚCI

JEŚLI DLA PAWŁA prawdziwe poznanie zakłada wewnętrzne objawienie Ducha Świętego (zob. 1 Kor 2, 6-16), to Teresa zgłębia to objawienie tajemnicy na modlitwie i odnajduje w niej swoją „naukę miłości”:

On, Doktor doktorów, poucza w ciszy, bez słów... Nigdy Go nie słyszałam, lecz czuję, że jest we mnie, w każdej chwili; prowadzi mnie i podpowiada, co winnam powiedzieć lub uczynić. Dokładnie wtedy, kiedy tego potrzebuję, odkrywam światło, którego dotąd nie widziałam. Przychodzi ono zwykle nie w czasie modlitwy, lecz raczej pośród codziennych zajęć [Rkp. A, 83v].

I właśnie w sercu modlitwy znajduje swoje powołanie, żeby być „miłością w sercu Kościoła”, czytając Pierwszy List św. Pawła do Koryntian (1 Kor 13).

W sercu Kościoła, w niezwykłym spotkaniu z Miłością, łączą się oboje w jednym apostolskim porywie: ona w Karmelu, a on na drogach Azji.

Przypisy:

1 W Ps 18, 6 użyto tego określenia dla opisania wędrówki Słońca.

2 Łk 5, 4-10 – ustęp, który Teresa odnosi do siebie.

3 Św. Jan od Krzyża, Noc ciemna, strofy 3. i 4. (dosłowny przekład cytatu, który przytacza Teresa we wzmiankowanym tekście – przyp. tłum.).

4 Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, List 197, w: Listy, tłum. I. Koperka, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2004, s. 377.

opr. aś/aś