Św. Izydor z Sewilli

"Herezja pochodzi od greckiego słowa oznaczającego 'wybór'. (...) Ale nie wolno nam wierzyć w cokolwiek, co tylko zechcemy uznać za stosowne, ani też wybierać tego, co ktoś inny uznał za godne wierzenia. Naszymi autorytetami są Apostołowie Boży, którzy (...) nie wybierali tego, w co chcą wierzyć, ale wiernie przekazywali naukę Chrystusa. Tak więc nawet gdyby anioł z nieba nauczał czegoś innego, jest godzien wyklęcia"
(Św. Izydor)

Św. Izydor urodził się w szlachetnej rodzinie hiszpańsko-rzymskiej, z której pochodzili także św. Leander, Fulgencjusz i Florentina. Ich ojcem był Severian, Rzymianin z Kartageny, blisko powiązany z królami Wizygockimi. Choć Izydor ostatecznie stał się jednym z najwybitniejszych erudytów swych czasów, jako chłopiec nie cierpiał nauki - być może dlatego, że uczył go jego starszy brat, św. Leander, który jako nauczyciel był bardzo surowy!

Izydor wspierał prawdopodobnie swego brata, Leandra, w zarządzaniu diecezją, a w 601 został jego następcą na arcybiskupiej stolicy Sewilii. Podczas swego długiego biskupstwa Izydor umacniał Kościół w Hiszpanii, zwołując synody, tworząc szkoły i domy zakonne oraz nawracając Wizygotów z arianizmu. Przewodniczył synodowi w Sewilii w 619 r. oraz w Toledo w 633, gdzie ze względu na jego wyjątkowe zasługi - jako najwybitniejszego nauczyciela wiary w Hiszpanii - udzielono mu pierwszeństwa przed arcybiskupem Toledo.

Będąc świadomym wielkiej wartości wykształcenia, Izydor starał się sprawić, by w każdej diecezji hiszpańskiej powstawała szkoła przykatedralna - kilka wieków zanim podobny dekret wydał dla Francji Karol Wielki. Uważał, że należy nauczać prawa i medycyny, hebrajskiego i greki, a także klasyki. Szkoły te przypominały nieco dzisiejsze seminaria duchowne.

Przez całe wieki Izydor znany był jako "nauczyciel wieków średnich", dzięki stworzonej przez siebie 20-tomowej księdze Etymologii czyli Początków, będącej encyklopedią zawierającą całokształt wiedzy dostępnej w VII w. w Europie. Jego Chronica Maiora omawiała dzieje świata od stworzenia aż do czasów autora, czerpiąc materiał z innych dzieł historyków kościelnych oraz własnej znajomości historii Hiszpanii. Kolejnym dziełem Izydora było uzupełnienie biografii wybitnych osób stworzonej przez św. Hieronima, do której dodał postacie wybitnych Hiszpanów. Bardzo cennym materiałem dla współczesnych historyków jest jego historia Gotów i Wandalów. Jest także autorem nowych reguł dla klasztorów, a także dzieł na tematy astronomiczne, geograficzne i teologiczne.

Choć nie był myślicielem oryginalnym, ani szczególnie krytycznym, to jednak jego dzieła wywierały ogromny wpływ na myśl wieków średnich, czego świadectwem jest ogromna liczba manuskryptów zawierających jego pisma. Dante wspomina jego postać w Raju (X, 130), w towarzystwie Bedy Czcigodnego oraz Ryszarda od św. Wiktora. W rzeczy samej, Beda na łożu śmierci pracował nad tłumaczeniem dzieła Izydora "O cudach natury" (De natura rerum).

Izydor pragnął nawrócić hiszpańskich Gotów, dotkniętych herezją arianizmu. W tym celu przeredagował księgi liturgiczne (znane jako ryt mozarabski, zainicjowany przez św. Leandra) i nigdy nie ustawał w nauczaniu i głoszeniu Słowa Bożego wobec tkwiących w błędnych przekonaniach, przez całe 35 lat swego biskupstwa.

Święty posiadał serce szeroko otwarte na biednych. Pod koniec jego życia trudno było się dostać do jego domu w Sewilii z powodu tłumu żebraków i ludzi pokrzywdzonych przez los, stale przebywających w jego murach.

Gdy Izydor zdał sobie sprawę z bliskości własnej śmierci, poprosił o przybycie dwóch biskupów. Udali się razem do kościoła i jeden z nich okrył Izydora worem, drugi zaś posypał mu głowę popiołem. Odziany w ubiór pokutny, podniósł dłonie w górę i modlił się o przebaczenie grzechów. Otrzymał następnie wiatyk, poprosił o modlitwę wszystkich zgromadzonych, wybaczając tym, którzy zawinili coś przeciwko niemu, wezwał zgromadzonych do miłosierdzia, swe ziemskie dobra przekazał ubogim, a następnie oddał ducha Bogu.

W wyobrażeniach plastycznych Izydor przedstawiany jest jako stary biskup, u stóp którego znajduje się książę. Czasem można go zobaczyć z piórem i księgą (zwłaszcza jego Etymologiami), z ulem lub pszczołami (co symbolizuje talent oratorski) lub też w towarzystwie braci i siostry (Leander, Fulgencjusz i Florentina).

opr. i tłum. mg/mg