Waldensi

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Waldensi

Członkowie ruchu odnowy, który początkami sięga dwunastego stulecia, a ostatecznie się wyłonił jako Kościół z kalwińskim wyznaniem wiary. W roku 1174 bogaty kupiec z Lyonu, [Piotr] Valdes (zm. przed 1219), usłyszawszy zaproszenie Chrystusa skierowane do bogatego młodzieńca (Mt 19, 21), rozdał własny majątek ubogim i zaczął głosić Ewangelię w południowej Francji. On sam i jego zwolennicy wywoływali nieustanne napięcia, ponieważ często atakowali zaangażowanie Kościoła w sprawy ziemskie. Kiedy na Soborze Laterańskim III (1179) nie udało się ich skierować na właściwą drogę, synod w Weronie (1184) obłożył ich klątwą. Fakt, że odrzucali oni posługiwanie się jakąkolwiek przemocą, odmawiali składania przysięgi (DH 913) i głosili kazania bez oficjalnego zatwierdzenia ze strony Kościoła (zob. DH 809) sprawił, że zażegnanie rozłamu stało się niemożliwe. W roku 1207 Innocenty III zorganizował krucjatę przeciw albigensom, która dotknęła także placówki waldensów w południowej Francji. Wielu waldensów wyemigrowało wtedy do Hiszpanii, Niemiec, Czech, Polski, Sabaudii i Piemontu. Od waldensów, którzy w roku 1207 powrócili na łono Kościoła katolickiego, domagano się wyznania wiary w prawdy przez nich podważane (zob. DH 790-797; ND 403, 640, 1301, 1411, 1504, 1703, 1802). Waldensi włoscy zetknęli się z reformacją protestancką na synodzie w Chanforans (1532) i przyjęli kalwińskie wyznanie wiary. Po masakrze waldensów w roku 1655, którą opłakuje John Milton w sonecie Na ostatnią rzeź w Piemoncie, nieliczne ich wspólnoty górskie otrzymały zgodę na swobodne praktykowanie własnej religii. Po roku 1848 uzyskali oni rzeczywistą wolność polityczną i religijną. W roku 1922 waldensi otwarli szkołę teologiczną w Rzymie bardzo blisko Watykanu. Jest ich we Włoszech około 30 000 i stanowią tam najliczniejszą grupę protestancką. Zob. husyci, kalwinizm, protestanci, reformacja.

opr. mg/mg