Mądrość ziemska i mądrość zstępująca z góry

Drodzy bracia i siostry!

Dziś punktem wyjścia naszej cotygodniowej refleksji niedzielnej będzie fragment Listu św. Jakuba, który czytamy w liturgii (3, 16-4, 3), a w szczególności niezwykle piękne i aktualne wyrażenie, za pomocą którego apostoł opisuje prawdziwą mądrość, przeciwstawiając ją fałszywej. Ta ostatnia jest «ziemska, zmysłowa i szatańska», a rozpoznajemy ją po tym, że jest przyczyną zazdrości, sporów, bezładu i wszelkiego występku (por. 3, 16), «mądrość zaś [zstępująca] z góry jest przede wszystkim czysta, dalej — skłonna do zgody, ustępliwa, posłuszna, pełna miłosierdzia i dobrych owoców, wolna od względów ludzkich i obłudy» (3, 17). Jest to zestawienie siedmiu zalet, zgodnie ze zwyczajem biblijnym, które uwydatnia doskonałość autentycznej mądrości i jej pozytywne skutki. Jako pierwszą i podstawową zaletę, niejako wprowadzającą pozostałe, św. Jakub wymienia «czystość», czyli świętość, przejrzyste odbicie — jeśli można tak powiedzieć — Boga w ludzkiej duszy. I tak jak Bóg, od którego pochodzi, mądrość nie potrzebuje narzucać się siłą, ponieważ jest w niej niezwyciężona moc prawdy i miłości, która sama trafia do przekonania. Jest w niej zatem pokój, łagodność i ustępliwość; nie jest stronnicza, a tym mniej kłamliwa; jest pobłażliwa i wielkoduszna, rozpoznaje się ją po owocach dobra, jakie rodzi w obfitości.

Czemu zatem nie pokontemplować od czasu do czasu piękna tej mądrości? Czemu nie zaczerpnąć z nieskażonego źródła Bożej miłości owej mądrości serca, która nas oczyszcza z naleciałości kłamstwa i egoizmu? Odnosi się to do wszystkich, a w szczególności do tych, którzy mają krzewić i budować pokój we wspólnotach religijnych i świeckich, w stosunkach społecznych i politycznych oraz w relacjach międzynarodowych. W naszych czasach, być może również ze względu na pewne mechanizmy typowe dla społeczeństwa masowego, nierzadko zauważa się brak szacunku dla prawdy i danego słowa, a także rozpowszechnioną tendencję do agresji, nienawiści i zemsty. «Owoc zaś sprawiedliwości — pisze św. Jakub — sieją w pokoju ci, którzy zaprowadzają pokój» (Jk 3, 18). Jednak żeby «zaprowadzać» pokój, trzeba «być» człowiekiem pokoju, ucząc się «mądrości zstępującej z góry», by przyswoić sobie jej zalety i wywoływać takie jak ona efekty. Gdyby każdy w swoim środowisku zdołał odrzucić kłamstwo i przemoc w intencjach, słowach i czynach, usilnie się starając podchodzić do innych z szacunkiem, zrozumieniem i poważaniem, być może nie rozwiązałby wszystkich problemów życia codziennego, ale mógłby stawiać im czoło z większą pogodą i skutecznością.

Drodzy przyjaciele, raz jeszcze Pismo Święte natchnęło nas do refleksji nad moralnymi aspektami ludzkiej egzystencji, przy czym punktem wyjścia była rzeczywistość uprzednia w stosunku do moralności, czyli prawdziwa mądrość. Prośmy Boga z ufnością o mądrość serca, za wstawiennictwem Tej, która przyjęła w swoim łonie i zrodziła Wcieloną Mądrość, Jezusa Chrystusa naszego Pana. Maryjo, Stolico Mądrości, módl się za nami!

Zamach w Afganistanie

Ze względu na liczne konflikty panujące na świecie prawie codziennie docierają do nas tragiczne wiadomości o ofiarach zarówno wśród żołnierzy, jak i ludności cywilnej. Do tych wydarzeń nigdy nie wolno nam się przyzwyczaić, budzą one głęboką dezaprobatę i niepokój w społeczeństwach, którym leży na sercu dobro pokoju i obywatelskiego współżycia. W tych dniach wielkim bólem napełniła mnie wiadomość o bardzo groźnym zamachu na włoskich żołnierzy w Afganistanie. Łączę się w modlitwie z cierpiącymi rodzinami oraz wspólnotami społecznymi i wojskowymi, jednocześnie obejmując współczującą myślą inne kontyngenty międzynarodowe, które w ostatnim okresie również poniosły straty w ludziach, a których działalność ma na celu szerzenie pokoju i wspieranie rozwoju instytucji, tak bardzo potrzebnych we współżyciu międzyludzkim; wszystkich zapewniam o pamięci przed Panem, ze szczególnym uwzględnieniem drogiej ludności cywilnej, i zachęcam do modlitwy za wszystkich do Boga. Pragnę również ponowić wezwanie do umacniania międzynarodowej solidarności, by przeciwstawiać się logice przemocy i śmierci, sprzyjać sprawiedliwości, pojednaniu, pokojowi oraz wspierać rozwój narodów na gruncie miłości i wzajemnego zrozumienia, jak napisałem ostatnio w Encyklice Caritas in veritate (n. 72).

Podróż do Czech

Od najbliższej soboty 26 września do poniedziałku 28, jeśli Bóg pozwoli, będę przebywał z wizytą apostolską w Republice Czeskiej. Zatrzymam się w stolicy kraju Pradze, ale odwiedzę także Brno na Morawach i Stary Bolesławiec, miejsce męczeństwa św. Wacława, głównego patrona kraju. Historycznie i geograficznie Republika Czeska znajduje się w sercu Europy i po dramatach ubiegłego wieku potrzebuje — tak jak cały kontynent — odnaleźć powody do wiary i nadziei. Podążając śladami mojego umiłowanego poprzednika Jana Pawła ii, który odwiedził ten kraj trzy razy, ja również złożę hołd heroicznym świadkom Ewangelii, z czasów dawnych i niedawnych, i będę wzywał wszystkich, by szli naprzód w miłości i prawdzie. Już teraz dziękuję wszystkim, którzy podczas podróży będą mi towarzyszyli modlitwą o to, by Pan jej pobłogosławił i uczynił ją skuteczną.

po polsku:

Bracia i siostry, drodzy Polacy, serdecznie was pozdrawiam. Dzisiaj w Polsce jest obchodzony Dzień Środków Społecznego Przekazu. Z tej okazji szczególne słowa uznania i wdzięczności kieruję do redakcji katolickich w polskich mediach publicznych, które świętują dwudziestolecie istnienia. Życzę wszystkim pracownikom mediów, by krzewili kulturę poszanowania, dialogu i przyjaźni. Niech jej fundamentem będzie Chrystus i Jego Ewangelia. Życzę wam dobrej niedzieli i z serca błogosławię.

opr. mg/mg