Psalm 47 - Pan, Król wszechświata

1. «Pan najwyższy i straszliwy jest wielkim Królem nad całą ziemią». Różne wersje tej wstępnej aklamacji powtarzają się w Psalmie 47 [46], którego przed chwilą wysłuchaliśmy. Jest on hymnem na cześć Pana, władcy wszechświata i dziejów: «Bóg jest Królem całej ziemi (...). Bóg króluje nad narodami» (ww. 8-9). Ten hymn na cześć Pana, Króla świata i ludzkości, podobnie jak inne tego rodzaju teksty występujące w Psałterzu (por. Ps 93; 96-99), przenika atmosfera celebracji liturgicznej. Autor wprowadza nas duchowo w środek pieśni uwielbienia Izraela, wznoszącej się do nieba ze świątyni, miejsca, w którym nieskończony i odwieczny Bóg objawia się i spotyka ze swoim ludem.

2. Przyjrzyjmy się zasadniczym częściom tej radosnej pieśni chwały, podobnym do dwóch fal zbliżających się do nadmorskich brzegów. Każda z nich inaczej ujmuje relację między Izraelem i narodami. W pierwszej części Psalmu jest to relacja dominacji: «On nam poddaje narody i ludy rzuca pod nasze stopy» (w. 4); w drugiej części natomiast powstają między nimi więzi: «Połączyli się władcy narodów z ludem Boga Abrahama» (w. 10). Widać więc znaczny postęp.

W pierwszej części (por. ww. 2-6) czytamy: «Wszystkie narody, klaskajcie w dłonie, radosnym głosem wykrzykujcie Bogu!» (w. 2). Te pełne wesela oklaski otrzymuje majestatyczna postać najwyższego Pana, któremu przypisuje się trzy wzniosłe tytuły: «najwyższy, straszliwy i wielki» (w. 3). Wysławiają one Boską transcendencję, absolutny prymat w istnieniu oraz wszechmoc. Również zmartwychwstały Chrystus będzie głosił: «Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi» (Mt 28, 18).

3. W powszechnym panowaniu Boga nad wszystkimi narodami ziemi (por. w. 4) modlący się człowiek dostrzega Jego szczególną obecność w Izraelu, w narodzie Bożego wybrania, «który [On] miłuje», najcenniejszym i drogim Panu dziedzictwie. Izrael czuje zatem, że jest przedmiotem szczególnej miłości Bożej, która znalazła wyraz w jego zwycięstwie odniesionym nad wrogimi narodami. Gdy Arka Przymierza towarzyszyła wojskom Izraela, jej obecność zapewniała im pomoc Bożą podczas walki; po zwycięstwie Arka wracała na górę Syjon (por. Ps 68 [67], 19), a wszyscy powtarzali: «Bóg wstępuje wśród radosnych okrzyków, Pan wstępuje przy dźwięku trąby» (Ps 47 [46], 6).

4. Druga część Psalmu (por. ww. 7-10) przynosi kolejną falę uwielbienia i pieśni radości: «Śpiewajcie psalmy Bogu, śpiewajcie; śpiewajcie Królowi naszemu, śpiewajcie! (...) hymn zaśpiewajcie» (ww. 7-8). Również i teraz wysławiany jest Pan zasiadający na tronie w pełni swej władzy królewskiej (por. w. 9). Ten królewski tron nazywany jest «świętym», ponieważ jest nieosiągalny dla ograniczonego i grzesznego człowieka. Jednakże tronem niebieskim jest również Arka Przymierza, znajdująca się w najbardziej świętym miejscu świątyni syjońskiej. W ten sposób daleki i transcendentny, święty i nieskończony Bóg staje się bliski swym stworzeniom, dostosowując się do przestrzeni i czasu (por. 1 Krl 8, 27. 30).

5. Psalm kończy stwierdzenie, które zaskakuje swym uniwersalnym otwarciem: «Połączyli się władcy narodów z ludem Boga Abrahama» (w. 10). Pada imię Abrahama, patriarchy, od którego wywodzi się nie tylko Izrael, ale i inne narody. Narodowi wybranemu, który jest jego potomstwem, powierzona została misja doprowadzenia do Pana wszystkich narodów i kultur, ponieważ On jest Bogiem całej ludzkości. Zgromadzą się one ze wschodu i z zachodu na Syjonie, by spotkać Króla pokoju i miłości, jedności i braterstwa (por. Mt 8, 11). Jak oczekiwał prorok Izajasz, zwaśnione narody zostaną wezwane, by porzuciły broń i żyły razem pod jednym Bożym panowaniem, pod rządami opartymi na sprawiedliwości i pokoju (Iz 2, 2-5). Oczy wszystkich zwrócą się ku nowemu Jeruzalem, gdzie Pan «wstępuje», by odsłonić się w chwale swego Bóstwa. Będzie tam «wielki tłum, którego nie mógł nikt policzyć, z każdego narodu i wszystkich pokoleń, ludów i języków (...) głosem donośnym tak wołają: 'Zbawienie w Bogu naszym, Zasiadającym na tronie, i w Baranku'» (Ap 7, 9-10).

6. Autor Listu do Efezjan widzi urzeczywistnienie tego proroctwa w tajemnicy Chrystusa Odkupiciela. Zwracając się do chrześcijan nie wywodzących się z judaizmu, mówi bowiem: «Dlatego pamiętajcie, że niegdyś wy — poganie co do ciała, (...) byliście poza Chrystusem, obcy względem społeczności Izraela i bez udziału w przymierzach obietnicy, nie mający nadziei ani Boga na tym świecie. Ale teraz w Chrystusie Jezusie wy, którzy niegdyś byliście daleko, staliście się bliscy przez krew Chrystusa. On bowiem jest naszym pokojem. On, który obie części [ludzkości] uczynił jednością, bo zburzył rozdzielający je mur — wrogość» (Ef 2, 11-14).

W Chrystusie więc królewska władza Boga, którą opiewa omawiany przez nas Psalm, urzeczywistniła się na ziemi i obejmuje wszystkie narody. Anonimowa homilia z VIII w. komentuje tę tajemnicę w taki oto sposób: «Aż do przyjścia Mesjasza, nadziei narodów, ludy pogańskie nie oddawały czci Bogu i nie wiedziały, kim On jest. I dopóki Mesjasz ich nie odkupił, Bóg nie królował nad narodami. Teraz natomiast Bóg dzięki swemu Słowu i swemu Duchowi króluje nad nimi, ponieważ ocalił je od fałszu i uczynił swymi przyjaciółmi» (Nieznany autor palestyński, homilia arabsko-chrześcijańska z VIII w., Rzym 1994, s. 100.

Wspomnienie o. Matteo Ricciego SJ

Serdecznie pozdrawiam kierownictwo Instytutu Włosko-Chińskiego, który wspólnie z innymi instytucjami przygotowuje się do obchodów 400. rocznicy przybycia do Pekinu o. Matteo Ricciego. W październiku odbędą się dwa międzynarodowe kongresy — pierwszy w Pekinie, a drugi w Rzymie — z udziałem uczonych chińskich, amerykańskich oraz europejskich; mają one na celu przypomnienie postaci i dzieł apostolskich tego wielkiego misjonarza jezuity.

Z dużym zainteresowaniem śledzę te ważne inicjatywy i życzę, aby się w pełni powiodły, gdyż postać Matteo Ricciego stanowi cenny wzorzec dla tych, którzy głoszą Ewangelię w rozmaitych środowiskach kulturowych i religijnych.

(Słowo papieskie do Polaków zamieściliśmy w «Kronice», n. 11-12/2001, s. 57).

opr. mg/mg