Eucharystia jako "sacrificium laudis"

1. «Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie Tobie, Boże, Ojcze wszechmogący, w jedności Ducha Świętego wszelka cześć i chwała przez wszystkie wieki wieków». Ta proklamacja chwały trynitarnej kończy modlitwę Kanonu każdej liturgii eucharystycznej. Eucharystia jest bowiem doskonałą «ofiarą czci», najwyższą formą uwielbienia wznoszącego się z ziemi do nieba; uczestnicząc w tym «źródle i zarazem szczycie całego życia chrześcijańskiego, (synowie Boży) składają Bogu boską Żertwę ofiarną, a wraz z Nią samych siebie» (por. Lumen gentium, 11). W Nowym Testamencie List do Hebrajczyków poucza nas, że liturgia chrześcijańska ofiarowana jest przez «arcykapłana: świętego, niewinnego, nieskalanego, oddzielonego od grzeszników, wywyższonego ponad niebiosa», który złożył jedyną ofiarę raz na zawsze, «ofiarując samego siebie» (Hbr 7, 26-27). «Przez niego więc — czytamy w Liście — składajmy Bogu ofiarę czci ustawicznie» (Hbr 13, 15). Pragniemy dziś omówić pokrótce temat ofiary i temat czci: dwa tematy związane z Eucharystią — sacrificium laudis.

2. W Eucharystii przede wszystkim uobecnia się ofiara Chrystusa. Jezus jest rzeczywiście obecny pod postaciami chleba i wina, jak sam nas o tym zapewnia: «to jest Ciało moje. (...) to jest moja Krew» (Mt 26, 26-28). Jednakże Chrystus obecny w Eucharystii jest już Chrystusem uwielbionym, który ofiarował samego siebie na krzyżu w Wielki Piątek. To właśnie podkreślają słowa wypowiedziane przez Niego nad kielichem z winem: «to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana» (Mt 26, 28; por. Mk 14, 24; Łk 22, 20). Rozważając te słowa na tle ich kontekstu biblijnego, możemy dostrzec dwie znamienne aluzje. Pierwszą z nich stanowią słowa «Krew wylana», które zgodnie z językiem biblijnym (por. Rdz 9, 6) są synonimem gwałtownej śmierci. Druga to uściślenie «za wielu», odnoszące się do tych, za których została przelana Krew. Wzmianka ta zwraca naszą uwagę na tekst o zasadniczym znaczeniu dla chrześcijańskiego odczytania Pisma Świętego — na czwartą pieśń Izajasza: Sługa Pański, «siebie na śmierć ofiarując», «poniósł grzechy wielu» (Iz 53, 12; por. Hbr 9, 28; 1 P 2, 24).

3. Ten sam wymiar ofiarniczy i odkupieńczy Eucharystii wyrażają słowa Jezusa wypowiedziane nad chlebem podczas Ostatniej Wieczerzy, jak przekazuje tradycja zapisana przez św. Łukasza i św. Pawła: «To jest Ciało moje, które za was będzie wydane» (Łk 22, 19; por. 1 Kor 11, 24). Również w tym przypadku mamy nawiązanie do ofiarniczego daru Sługi Pańskiego, zgodnie ze wspomnianym już fragmentem z Izajasza (53, 12): «Siebie na śmierć ofiarował (...). On poniósł grzechy wielu, i oręduje za przestępcami». «Eucharystia jest nade wszystko świętą ofiarą: ofiarą Odkupienia i tym samym ofiarą Nowego Przymierza, jak wierzymy i jak wyraźnie wyznają Kościoły Wschodnie: Ofiara dzisiejsza — twierdzi od wieków Kościół grecki (podczas Synodu Konstantynopolitańskiego przeciw Soterykowi 1156-1157) — jest tą samą ofiarą, którą kiedyś złożyło Jednorodzone Słowo Wcielone, i przez Nie jest składana (tak dziś jak i kiedyś) będąc tą samą i jedyną ofiarą» (List apostolski Dominicae Coenae, 9: «L'Osservatore Romano», wyd. polskie, n. 3/1980, s. 11).

4. Eucharystia jako ofiara Nowego Przymierza stanowi rozwinięcie i dopełnienie Przymierza zawartego na Synaju, kiedy Mojżesz połową krwi ofiary całopalnej skropił ołtarz, symbol Boga, a drugą połową zgromadzenie synów Izraela (por. Wj 24, 5-8). Ta «krew przymierza» łączyła głęboko Boga i człowieka więzią solidarności. Dzięki Eucharystii osiągamy pełną wewnętrzną więź, spotkanie Boga z człowiekiem osiąga swój szczyt. Wypełnia się wówczas «nowe przymierze» zapowiedziane przez Jeremiasza (por. 31, 31-34): przymierze w duchu i sercu, które wysławia List do Hebrajczyków, biorąc właśnie za punkt wyjścia wyrocznię proroka i wiążąc go z jedyną i ostateczną ofiarą Chrystusa (por. Hbr 10, 14-17),

5. Możemy teraz wyjaśnić następną prawdę: Eucharystia jest ofiarą uwielbienia. Nastawiona zasadniczo na pełną komunię między Bogiem i człowiekiem, «eucharystyczna ofiara jest źródłem i szczytem całego kultu Kościoła i całego życia chrześcijańskiego. W tej ofierze dziękczynienia, przebłagania, prośby i uwielbienia wierni uczestniczą pełniej, kiedy nie tylko ofiarują Ojcu całym sercem, w jedności z kapłanem, świętą ofiarę, a w niej samych siebie, lecz otrzymują również tę samą ofiarę w sakramencie» (Święta Kongregacja Rytów, Eucharisticum Mysterium, 3 e).

Jak mówi samo greckie słowo, Eucharystia jest «dziękczynieniem»; Syn Boży łączy się w niej z odkupioną ludzkością w hymnie wdzięczności i chwały. Przypomnijmy, że hebrajskie słowo todah, tłumaczone jako «cześć», oznacza również «dziękczynienie». Ofiara czci była ofiarą dziękczynienia (por. Ps 50 [49], 14. 23). Podczas Ostatniej Wieczerzy Jezus, ustanawiając Eucharystię, oddał chwałę Ojcu (por. Mt 26, 26-27 i teksty paralelne); stąd bierze się nazwa tego sakramentu.

6. «W Ofierze eucharystycznej całe stworzenie umiłowane przez Boga zostaje przedstawione Ojcu przez śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa» (KKK, 1359). Jednocząc się z ofiarą Chrystusa, w Eucharystii Kościół wyraża cześć całego stworzenia. W odpowiedzi na to każdy wierny powinien ofiarować swe życie, swoje «ciało» — jak mówi św. Paweł — na «ofiarę żywą, świętą, Bogu przyjemną» (Rz 12, 1), w pełnej komunii z Chrystusem. W ten sposób jedno wspólne życie jednoczy Boga z człowiekiem, ukrzyżowanego i zmartwychwstałego dla wszystkich Chrystusa z uczniem powołanym, by oddać się Mu całkowicie.

Tę głęboką komunię miłości opiewa francuski poeta Paul Claudel, który wkłada w usta Chrystusa następujące słowa: «Przyjdź do Mnie tam, gdzie Ja jestem, w tobie samym, / a dam ci klucze życia. / Tam, gdzie Ja jestem, tam od wieków / tkwi sekret twych początków... / (...) Gdzież są twe ręce, jeżeli nie są moimi? / Gdzież są twe stopy, jeśli nie zostały przybite do tego samego krzyża? / Umarłem i zmartwychwstałem raz na zawsze! Jesteśmy bardzo blisko siebie / (...). Jak odłączyć cię ode mnie, / byś nie rozdarł mi serca?» (La Messe la-bas).

Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:

Wszystkim życzę, ażeby ta pielgrzymka przyniosła jak najobfitsze owoce Wielkiego Jubileuszu Bożego Odkupienia. Szczęść Boże wszystkim pielgrzymom i pozdrowienia dla wszystkich rodaków w kraju i na świecie. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

opr. mg/mg