Dialog między kulturą, nauką i wiarą

Jan Paweł II

GŁOŚCIE EWANGELIĘ WE WSZYSTKICH ŚRODOWISKACH SPOŁECZNYCH

Spotkanie z Konferencją Episkopatu Chorwacji. 4 października 1998 - Split

4 października po Mszy św. w Splicie Jan Paweł II spotkał się w siedzibie arcybiskupa z członkami Konferencji Episkopatu Chorwacji i przekazał im tekst swojego przesłania poświęconego najważniejszym zadaniom duszpasterskim Kościoła w tym kraju.

Czcigodni Bracia w biskupstwie!

1. Z radością spotykam się z wami po wczorajszej beatyfikacji w Marija Bistrica Alojzego Stepinaca, gorliwego i odważnego pasterza tej ziemi. Serdecznie witam każdego z was i dziękuję wam za nieustraszone świadectwo, jakie wytrwale składaliście wobec Kościoła powszechnego i całego świata, zwłaszcza w latach niedawnej, tragicznej wojny, która dotknęła wasz region.

Za waszym pośrednictwem pragnę serdecznie i z miłością pozdrowić kapłanów i diakonów, którzy dzielą z wami codzienny trud apostolski. Chcę też wyrazić równie głębokie i szczere uznanie dla ewangelicznego świadectwa, jakie składają codziennie osoby konsekrowane oraz ci, którzy poświęcili życie służbie Bogu i braciom.

Nadal pełnijcie z odwagą swoją posługę na rzecz tej części Ludu Bożego, którego zostaliście ustanowieni kapłanami, pasterzami i nauczycielami, w komunii z Następcą Piotra. Zachęcam was, byście wytrwale naśladowali przykład tych, którzy śladem Dobrego Pasterza oddali własne życie za owczarnię Chrystusa i budowali jedność Kościoła, tak jak bł. Alojzy Stepinac.

2. Nasz Odkupiciel pragnął gorąco jedności wszystkich wierzących. Jest ona istotnym elementem wszelkiej działalności apostolskiej i podstawą każdej ewangelizacji. Niech Bóg pozwoli wam, «abyście wzorem Chrystusa te same uczucia żywili do siebie i zgodnie jednymi ustami» (Rz 15, 5-6) oddawali Mu chwałę, budując Jego Królestwo w waszym narodzie. Kościół w Chorwacji musi umocnić jedność między różnymi siłami, które go współtworzą, aby osiągnąć cele, jakie stają dziś przed nim w warunkach wolności i demokracji.

Wyrażam poparcie dla wszelkich inicjatyw, które mają rozwijać szczerą współpracę między różnymi środowiskami Kościoła, zachęcam też wszystkich, aby umacniali w sobie duchową gotowość do komunii i do posłuszeństwa pasterzom. Takie usposobienie przyniesie korzyść całej chrześcijańskiej wspólnocie. Umiejętność współdziałania, nie naruszającego słusznych uprawnień żadnej ze stron, z pewnością przyniesie obfite owoce wiary, nadziei i miłości, a zarazem stanie się dla wszystkich wspaniałym świadectwem jedności w Chrystusie.

Czcigodni bracia w biskupstwie, «Kościół składa się z ludu zjednoczonego ze swym biskupem, z owczarni, która jest wierna swemu pasterzowi» (św. Cyprian, Epist. 66, 8: CSEL 3, 2, 733). Dlatego pragnę wyrazić poparcie dla waszego codziennego wysiłku umacniania kościelnej komunii na wszystkich płaszczyznach i dla waszych starań, aby duchowni i wierni świeccy trwali w nauce apostolskiej i w braterskiej miłości, w łamaniu chleba i na modlitwie (por. Dz 2, 42). Trwajcie zawsze we wzajemnej jedności, w komunii z Biskupem Rzymu i z innymi członkami Kolegium Biskupów, zwłaszcza z biskupami Bośni i Hercegowiny.

3. Główne zadanie, jakie stoi przed waszymi Kościołami w obecnym momencie dziejowym, to nowe głoszenie Ewangelii Chrystusa we wszystkich środowiskach społecznych. Dzieło to wymaga mobilizacji wszystkich żywych sił Kościoła: biskupów, kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich.

W ciągu ostatnich dziesięcioleci wasza ojczyzna, podobnie jak inne regiony Europy Wschodniej, zaznała tragedii spowodowanej przez ateistyczny materializm. Dzisiaj, w nowym klimacie demokracji, trzeba podjąć z energią nową ewangelizację, aby ustrzec człowieka, rodzinę i społeczeństwo przed pułapką konsumpcjonizmu i hedonizmu. Trzeba głosić i dawać świadectwo wartościom, dzięki którym życie staje się autentyczne i pełne radości, gdyż zaspokajają one ludzkie serca i napełniają je nadzieją na przyszłe dziedzictwo, jakie Bóg przygotował swoim dzieciom. Kościół w Chorwacji winien zatem odkryć na nowo swoje korzenie religijne i kulturowe, aby spokojnie i z ufnością przekroczyć próg bliskiego już nowego tysiąclecia.

Dodatkowym impulsem do nowej ewangelizacji w dzisiejszych warunkach będzie także dialog ekumeniczny z innymi Kościołami i Wspólnotami chrześcijańskimi. Zgodnie z nauczaniem Soboru Watykańskiego II starajcie się nieustannie rozwijać ten dialog, w nadziei, że pewnego dnia będziemy mogli wspólnie dawać światu świadectwo o Chrystusie. Pamiętajcie także o dialogu międzyreligijnym, który ma usuwać niepotrzebne nieporozumienia, kształtować postawy wzajemnego szacunku i ułatwiać współpracę w służbie człowieka.

Temu wszystkiemu musi towarzyszyć gorąca modlitwa oraz aktywne i świadome uczestnictwo — w wymiarze indywidualnym, rodzinnym i wspólnotowym — w życiu sakramentalnym Kościoła, zwłaszcza w Eucharystii.

W obecnym okresie wielkich przemian i przekształceń Chorwacja potrzebuje ludzi żywej wiary, którzy umieją dawać świadectwo o miłości Boga do człowieka i gotowi są oddać swoje siły w służbę Ewangelii. Wasz naród potrzebuje apostołów, którzy pójdą między ludzi, aby nieść im Dobrą Nowinę; potrzebuje rozmodlonych serc, które będą nieustannie śpiewać chwałę Trójcy Świętej i zanosić błagania do Boga, «który pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do poznania prawdy» (1 Tm 2, 4).

Wasz naród potrzebuje wreszcie ludzi świeckich dających ewangeliczne świadectwo w świecie kultury i polityki. Mają oni przenikać te środowiska duchem Chrystusa, co przyniesie korzyści całemu społeczeństwu.

4. Aby można było należycie zaspokoić te potrzeby, należy zwrócić szczególną uwagę na formację kapłanów, osób konsekrowanych i wszystkich pracujących w winnicy Pańskiej, a także zadbać o rozwój duszpasterstwa powołań.

Od kapłanów oczekuje się, że będą autentycznymi, konsekwentnymi i radosnymi świadkami Chrystusa i Jego Ewangelii, w zgodzie ze zobowiązaniami podjętymi w chwili święceń kapłańskich. Apostolski zapał i działalność duszpasterską trzeba umacniać i wspomagać modlitwą i skupieniem, tak aby każdy mógł przede wszystkim żyć tym, co głosi słowami i codziennie celebruje w świętych misteriach i w Liturgii Godzin. W tym kontekście dar z siebie, jakim jest celibat, winien się stać dla każdego kapłana świadectwem bezwarunkowego posłuszeństwa zamysłowi Ojca — zamysłowi realizowanemu przez czynną miłość i w nieustannej komunii z Chrystusem Dobrym Pasterzem. Kapłan powinien też wzbogacać swoją duchowość dzięki różnym formom kultu i pobożnym praktykom, takim jak regularna spowiedź, medytacja, adoracja eucharystyczna, Droga Krzyżowa, modlitwa różańcowa.

Biskupi mają również wspomagać konsekrowanych mężczyzn i kobiety, którzy bez reszty oddali się Panu, zachęcając ich, aby z wszystkich sił starali się żyć charyzmatem swojego zgromadzenia oraz by działali zawsze w komunii z Kościołem partykularnym i powszechnym.

5. Należy także znaleźć odpowiednie sposoby działania, aby dopomóc ludziom naszych czasów w zrozumieniu i przyjęciu wspaniałego zamysłu Boga wobec człowieka. Dzisiejszy człowiek musi bowiem poznać i przyjąć na własność godność darowaną mu bezinteresownie przez Boga, który stworzył go na swój obraz i podobieństwo (por. Rdz 1, 26-27) i odkupił krwią Chrystusa (por. Ap 5, 9).

W swojej pracy duszpasterskiej wyznaczcie specjalne miejsce rodzinie, «domowemu kościołowi», ponieważ «przyszłość świata i Kościoła idzie przez rodzinę» (Familiaris consortio, 75). Rodzina będzie w stanie stawić czoło wyzwaniom i zagrożeniom współczesnego świata w takiej mierze, w jakiej zdoła otworzyć się na Boga, przeżywając i urzeczywistniając «tajemnicę jedności i płodnej miłości pomiędzy Chrystusem i Kościołem» (Lumen gentium, 11). Rodzina, w której «rodzice przy pomocy słowa i przykładu będą dla swoich dzieci pierwszymi zwiastunami wiary» (tamże), będzie skutecznie pełniła swoją misję we współczesnym świecie, stając się środowiskiem wiary i miłości, na wzór Świętej Rodziny z Nazaretu.

Nasi współcześni muszą mieć jasne pojęcie o naturze i powołaniu rodziny. Winniście zatem ukazywać im niestrudzenie chrześcijańską wizję małżeństwa i rodziny. W świetle słowa Bożego starajcie się wyjaśniać, jakie są ich zadania w dzisiejszych okolicznościach. Jako biskupi winniście się troszczyć wraz ze swymi kapłanami, wspomaganymi przez specjalistów odpowiednio do tego przygotowanych, o rozwój szerokiego i kompetentnego duszpasterstwa rodzin, w którym należne miejsce musi zajmować obrona życia, zgodnie z nauczaniem Kościoła (por. Familiaris consortio, 36). Zadbajcie o to, aby duszpasterze i ich współpracownicy otrzymali stosowną formację, która pozwoli im spełnić oczekiwania narzeczonych i małżonków. Wspomagajcie rodziny, które zmagają się z trudnościami, są zagrożone jako wspólnoty miłości, życia i wiary, przeżywają problemy natury społecznej i ekonomicznej lub są dotknięte cierpieniem.

Nie wolno też zapominać o duszpasterstwie młodych pokoleń. Do nich należy przyszłość, a młodzi ludzie właściwie uformowani będą umieli tworzyć dobre rodziny, zaś dobre rodziny będą potrafiły dobrze wychowywać swoje dzieci.

Duszpasterstwo rodzin, zwracające szczególną uwagę na młodych, jawi się zatem jako program budowy przyszłości Kościoła i społeczeństwa. Umacnianie godności człowieka i rodziny oraz prawa do życia, dzisiaj szczególnie zagrożonego, a jednocześnie obrona najsłabszych grup społecznych — oto czemu powinniście poświęcić szczególną uwagę w waszych pracach apostolskich, aby niejako «tchnąć duszę» we współczesną Chorwację.

W obliczu szerzącej się «kultury śmierci», której przejawem jest przede wszystkim praktyka aborcji i coraz powszechniejsze poparcie dla eutanazji, trzeba głosić nową «kulturę życia». Potrzebne są tutaj inicjatywy duszpasterskie, które pomogą ludziom naszych czasów odkryć głęboki sens życia, nie tylko życia młodego i zdrowego, ale także życia naznaczonego chorobą. Słowo Boże przynosi prawdziwą i ostateczną odpowiedź na wszelkie pytania z tym związane.

Obrona życia jest częścią misji Kościoła. Istotnie, «Bóg, nieskończenie doskonały i szczęśliwy, zamysłem czystej dobroci i w sposób całkowicie wolny stworzył człowieka, by uczynić go uczestnikiem swego szczęśliwego życia. Dlatego w każdym czasie i w każdym miejscu jest On bliski człowiekowi» (Katechizm Kościoła Katolickiego, 1). Dzisiaj tak samo jak wczoraj nasi bracia i siostry muszą poznawać Chrystusa, Wysłannika Ojca, który zaszczepił w ludzkim sercu zalążek nowego i nieśmiertelnego życia, życia dzieci Bożych. W pracy duszpasterskiej w tej dziedzinie należy zwracać uwagę na ład, jaki Bóg wpisał w naturę człowieka i w całe stworzenie.

6. Czcigodni bracia w biskupstwie, życzę wam, aby Kościoły, którymi kierujecie, były zawsze prowadzone przez Ducha Świętego i działały pod Jego wpływem. Wraz z wami modlę się o opiekę Najświętszej Matki Bożej, Królowej Chorwacji, oraz o wstawiennictwo wszystkich świętych i błogosławionych waszej ziemi.

Do tych życzeń dołączam specjalne Apostolskie Błogosławieństwo, którego z serca udzielam każdemu z was, kapłanom, osobom konsekrowanym oraz wszystkim wiernym waszych diecezji.