Czym jest Kościół?

Czy wiecie, czym jest Kościół? Od razu sto odpowiedzi ciśnie się na usta; ale My pytamy dalej: czy zrozumieliście dobrze znaczenie nie tylko tego słowa "Kościół", które mówi o zgromadzeniu, zebraniu, społeczności, ale i rzeczywistość, na którą to słowo wskazuje bo, w rzeczy samej, co to jest Kościół?

Kościół jest misterium - tajemnicą

Mówimy, że na pewno brak jakiejś ścisłej intuicji temu, kto od razu nie dostrzega trudności w daniu na to pytanie dokładnej odpowiedzi; a trudność ta rośnie jeszcze - zwróćmy na to uwagę - w miarę jak się Kościół poznaje lepiej, gdyż spostrzegamy, że nie jesteśmy w stanie wiedzieć wszystkiego, co dotyczy Kościoła; w jego rzeczywistości najgłębszej jest coś, co się rozumieniu naszemu wymyka; Kościół, ponieważ jest dziełem Boga, ponieważ ożywia go działanie Ducha Świętego, ponieważ nie jest on społecznością składającą się jedynie z ludzi, tego świata, ale i z dusz wiernych zmarłych oraz ze świętych w niebie, dlatego nasz Kościół jest misterium, tajemnicą.

Kościół jest Ciałem Chrystusa

Tak, Kościół jest misterium. Sobór to powtórzył. Ale wobec tego, czyż nie możemy sobie nigdy urobić jakiegoś pojęcia, już nic mówię jakiegoś bardzo dokładnego, ale przynajmniej takiego, które odpowiada prawdziwej, istotnej rzeczywistości Kościoła? Tak jest, możemy, a nawet jesteśmy do tego zobowiązani. Wiemy, że różnie, nazywa się Kościół, ale która nazwa najczęściej jest używana i jaka najbardziej przybliża się do prawdy? Wiecie to już na pewno, bo tyle w tych latach o tym mówiono, odkąd papież Pius XII w 1943 r. ogłosił doniosłą encyklikę, noszącą tytuł O Ciele mistycznym, a która stanowi niejako traktat o Kościele. Kościół jest to mistyczne Ciało Chrystusa. To święty Paweł dał taką definicję i nieraz używał jej w swoich listach: Ciało Chrystusa quod est Ecclesia, którym jest Kościół (Kol 1,24). O Chrystusie Panu mówił Paweł, że est caput corporis Ecclesić, jest głową ciała Kościoła (tamże, 18), i dodawał: multi unum corpus sumus in Christo, my, których jest wielu, jedno ciało stanowimy w Chrystusie" (Rz 12,5) itd. Zatrzymamy się na objaśnianiu tego słynnego a tak owocnego powiedzenia jedynie po to, aby postawić inne pytanie: co święty Paweł chciał powiedzieć przez to porównanie Kościoła do ciała, do istoty żywej, do organizmu mającego jako głowę Chrystusa?

Kościół jest jednoczeniem i wspólnotą

Gdy się zgłębia tę kwestię, dochodzi się do innego danego Kościołowi tytułu, istotnego i pełnego znaczenia; tytuł ten jest nam dobrze znany; zatrzymajmy się przy nim na chwilę: Kościół jest zjednoczeniem (por. Hamer). Co oznacza zjednoczenie w tym wypadku? Odsyłamy was do tego paragrafu w katechizmie, w którym jest mowa o świętych obcowaniu. Kościół oznacza obcowanie świętych, communio sanctorum. A to obcowanie świętych oznacza podwójne żywotne uczestnictwo: wszczepienie chrześcijan w życie Chrystusa, oraz krążenie tej samej miłości w całej tej wspólnocie wierzących - na tym świecie i w przyszłym. Zjednoczenie z Chrystusem i w Chrystusie, oraz zjednoczenie między chrześcijanami w Kościele (por. Piolanti: Il mistero della communione dei santi, s. 357 i nast).

Trudna to nauka? Tak, ale wspaniała nauka. Czy to nauka abstrakcyjna? To nauka pełna życia. Tak, jest; to nauka pełna życia, która powinna stać się żywotną wśród ludu chrześcijańskiego. Może brak nam jeszcze dokładnego rozumienia tego tak zasadniczego nauczania o Kościele; czyśmy w ogóle kiedyś na to zwrócili naszą uwagę? Jesteśmy rzeczywiście ludźmi żyjącymi w Chrystusie (dlatego uczestniczenie w tajemnicy eucharystycznej nazywamy Komunią); i jesteśmy rzeczywiście członkami tego samego duchowego i społecznego organizmu, który zwie się Kościołem. Być może brak nam pewnego wychowania, pewnej formacji, które wyrabia w nas nawyk myślenia i działania jako części, jako komórek, jako synów i braci tej samej społeczności kościelnej.

Jak daleko sięga nasza zdolność "kochania bliźnich, jak siebie samych"? Jaka jest nasza postawa, gdy chodzi o zgodę, o przebaczenie uraz, o wyrzeczenie się zazdrości, sporów, dyskryminacji, egoizmów narodowych, językowych, klasowych, rasowych, korzyści ekonomicznych? Bo przecież duch chrześcijański jest duchem zgody, jedności, pokoju, życzliwości, miłości. Kościół stanowi jedno ciało; Kościół jest komunią - zjednoczeniem!

Niech rozmyślanie na temat Kościoła pozwoli wam odkryć jego wewnętrzne wymaganie jedności, komunii, zjednoczenia; niechaj wam pozwoli wewnętrznie zasmakować w owej prawdzie dobrze znanego słowa psalmu: "Jak dobrze jest i radośnie mieszkać braciom społem" (Ps 132,1).

Źródło: Paweł VI - Trwajcie Mocni w wierze t.1 - wyd. Apostolstwa Młodych - Kraków 1970

opr. kk/mg