Duchowość aniołów a stowarzyszenie "Opus Sanctorum Angelorum"

2 października 2010 r. Kongregacja Nauki Wiary wystosowała do przewodniczących konferencji biskupów list dotyczący stowarzyszenia Opus Angelorum (Dzieło Aniołów). Został on opublikowany w codziennym wydaniu «L'Osservatore Romano» 5 listopada 2010 r., na s. 5. W liście tym Kongregacja informuje o zatwierdzeniu Statutu Opus Sanctorum Angelorum przez Kongregację ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego oraz o zatwierdzeniu przez Kongregację Nauki Wiary «formuły poświęcenia się świętym aniołom w Opus Angelorum». W związku z tym należy krótko wyjaśnić, co jest istotą duchowości Dzieła Świętych Aniołów. Dzieło to w obecnym kształcie jest «publicznym stowarzyszeniem Kościoła, będącym w zgodzie z jego tradycyjnym nauczaniem i wskazaniami najwyższej władzy. Szerzy ono wśród wiernych nabożeństwo do świętych aniołów, wzywa do modlitwy za kapłanów, krzewi miłość do Chrystusa i Jego męki oraz więź z Nim» (List Kongregacji Nauki Wiary).

Jaka jest zatem duchowość stowarzyszenia? Jaką przeszło drogę, zanim osiągnęło obecny status, o którym mówi Kongregacja Nauki Wiary? Opus Sanctorum Angelorum powstało w Innsbrucku w Austrii w 1949 r. Ruch ten zapoczątkowała pani Gabriela Bitterlich, żona i matka trojga dzieci. Od 1949 r. była coraz mocniej przeświadczona, że Pan Jezus chce, aby wierni Kościoła większą czcią otaczali świętych aniołów, wzywali ich oraz korzystali z ich potężnej pomocy. Jednak jako prawdziwa chrześcijanka zawsze deklarowała, że we wszystkim będzie posłuszna władzom Kościoła. Wtedy władzę tę reprezentował biskup Innsbrucku, dr Paulus Rusz, z którym pani Bitterlich utrzymywała stały kontakt. Począwszy od r. 1961 Dzieło Aniołów rozpowszechniło się we wszystkich krajach świata. W związku z tym najwyższe władze Kościoła od r. 1977 prowadziły badania nad szczególnym nauczaniem i praktykami Opus Angelorum.

Wraz z zatwierdzeniem ruchu Kościół uznał zasadniczą słuszność intuicji założycielki pani Bitterlich, stwierdził jednak również, że w obszernych pismach pani Bitterlich znalazły się nauki, a zwłaszcza «teorie dotyczące świata aniołów, ich imion własnych, ich grup i funkcji», które «są obce Pismu Świętemu i Tradycji», z tego względu nie mogą być podstawą duchowości i działalności stowarzyszeń zaaprobowanych przez Kościół» (por. dekret Litteris diei Kongregacji Nauki Wiary z dnia 6 czerwca 1992 r.). Dochowując posłuszeństwa Kościołowi Opus Angelorum zaprzestało szerzenia tych nauk oraz związanych z nimi praktyk i dlatego jest dzisiaj ruchem kościelnym, powołanym do tego, by zgodnie ze swoim szczególnym charyzmatem współpracować w ewangelicznej i zbawczej misji Kościoła.

Podstawą duchowości Opus Angelorum jest więc Słowo Boże, zawarte w Piśmie Świętym i żywej Tradycji Kościoła, autentycznie wyjaśnione przez nauczycielski urząd Kościoła. Streszczenie nauki urzędu nauczycielskiego na temat świata aniołów zawiera Katechizm Kościoła Katolickiego (por. KKK, ss. 328-336, 350-352).

Czytamy tam przede wszystkim, że «Istnienie istot duchowych, niecielesnych, które Pismo Święte nazywa zazwyczaj aniołami, jest prawdą wiary» (KKK, 328). «W całym swoim bycie aniołowie są sługami i wysłannikami Boga. Ponieważ zawsze kontemplują 'oblicze Ojca... który jest w niebie' (Mt 18, 10), są 'wykonawcami Jego rozkazów, by słuchać głosu Jego słowa' (Ps 103, 20)» (KKK, 329). Są one «stworzeniami osobowymi i nieśmiertelnymi» (KKK, 330).

Jezus Chrystus stanowi nie tylko centrum życia człowieka, ale również centrum świata aniołów. «Chrystus stanowi centrum świata anielskiego. Aniołowie należą do Niego... Należą do Niego, ponieważ zostali stworzeni przez Niego i dla Niego: 'Bo w Nim zostało wszystko stworzone' (...). W jeszcze większym stopniu należą do Niego, ponieważ uczynił ich posłańcami swojego zamysłu zbawienia» (KKK, 331). «Aniołowie są obecni od chwili stworzenia i w ciągu całej historii zbawienia, zwiastując z daleka i z bliska to zbawienie oraz służąc wypełnieniu zamysłu Bożego» (KKK, 332). Dlatego służba ta odnosi się do Słowa Wcielonego i jego Ciała na ziemi, czyli Kościoła. «Życie Słowa Wcielonego, od Wcielenia do Wniebowstąpienia, jest otoczone adoracją i służbą aniołów. Aniołowie strzegą Jezusa w dzieciństwie, służą Mu na pustyni, umacniają Go w agonii i mogliby ocalić Go z ręki nieprzyjaciół, jak kiedyś Izraela. Aniołowie także 'ewangelizują' (Łk 2, 10), głosząc Dobrą Nowinę Wcielenia i Zmartwychwstania Chrystusa. Będą obecni w czasie powrotu Chrystusa, który zapowiadają, służąc Mu podczas sądu» (KKK, 333).

«W taki sam sposób całe życie Kościoła korzysta z tajemniczej i potężnej pomocy aniołów» (KKK, 334). «W liturgii Kościół łączy się z aniołami, by uwielbiać trzykroć świętego Boga; przywołuje ich obecność oraz czci szczególnie pamięć niektórych aniołów (św. Michała, św. Gabriela, św. Rafała, Aniołów Stróżów» (KKK, 335).

«Życie ludzkie od dzieciństwa aż do zgonu jest otoczone opieką i wstawiennictwem aniołów. 'Każdy wierny ma u swego boku anioła jako opiekuna i stróża, by prowadził go do życia' (św. Bazyli, Eun. 3.1). Już na ziemi życie chrześcijańskie uczestniczy — przez wiarę — w błogosławionej wspólnocie aniołów i ludzi, zjednoczonych w Bogu» (KKK, 336). Słusznie zatem «Kościół czci aniołów, którzy pomagają mu w jego ziemskiej pielgrzymce i opiekują się wszystkimi ludźmi» (KKK, 352).

Cechą szczególną stowarzyszenia Opus Angelorum jest to, że w pełni rozwinięty kult, jakim jego członkowie otaczają świętych aniołów, przejawia się i konkretyzuje w «poświęceniu się świętym aniołom», podobnie jak w historii Kościoła wyraził się kult Najświętszego Serca Jezusa i Niepokalanego Serca Maryi (poświęcenie Sercu Jezusowemu i Sercu Jego Matki).

Do stowarzyszenia Opus Angelorum przystąpić można przez złożenie aktu poświęcenia się Aniołowi Stróżowi. Składają go ci członkowie, którzy pragną bardziej pogłębić duchowość tego ruchu. To poświęcenie oznacza przymierze wiernego ze świętymi aniołami, jako świadomy akt uznania i poważnego potraktowania ich posłannictwa oraz ich roli w ekonomii zbawienia. Tak jak wiele innych duchowości posługuje się określonymi wyrażeniami, takimi jak na przykład Totus Tuus papieża Jana Pawła II, podobnie duchowość poświęcenia się świętym aniołom w Opus Angelorum można wyrazić za pomocą słów: «cum sanctis angelis», tzn. «ze świętymi aniołami» lub «we wspólnocie ze świętymi aniołami».

Rzeczywiście w wierze i boskiej miłości możliwe jest «wspólne życie» wiernych ze świętymi aniołami jako prawdziwymi przyjaciółmi (por. św. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, II-II. q. 25, a. 10; q. 23, a. 1, ad 1.), możliwa jest również dzięki temu głęboka duchowa współpraca z nimi w realizowaniu Bożych planów zbawienia względem wszystkich stworzeń (por. Ef 1, 9-10; Kol 1, 15-20; J 12, 32; Ap 10, 7; 19, 6-9), ponieważ ze swej strony gwarantują oni współdziałanie we wszystkich naszych dobrych uczynkach (patrz KKK 350: «Ad omnia bona nostra cooperantur angeli — aniołowie współdziałają we wszystkim, co dla nas dobre» (św. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, I, 114, 3, ad 3).

To duchowe współżycie i współpraca wiernych ze świętymi aniołami stanowi, zgodnie ze wspomnianym wcześniej Statutem, «istotę» Opus Angelorum. Wymaga to oczywiście od wiernych nie tylko wiary i miłości do świętych aniołów — przede wszystkim do własnego Anioła Stróża — lecz także umiejętnego stosowania kryteriów «rozeznania duchów». W tym miejscu stosowne jest wyjaśnienie, które można znaleźć w Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego: «Jak w wizji drabiny Jakubowej — gdy aniołowie Boży 'wchodzili w górę i schodzili na dół' (Rdz 28, 12) — są oni dynamicznymi i niestrudzonymi posłańcami, którzy scalają niebo z ziemią. Między Bogiem a ludzkością nie zalega milczenie, lecz ma miejsce ciągły dialog, nieprzerwana łączność. A ludzie, odbiorcy tych komunikatów, powinni uwrażliwiać to duchowe ucho, aby słuchać i zrozumieć anielską mowę, która podpowiada dobre słowa, właściwe uczucia, dzieła miłosierdzia, pełne miłości zachowania, budujące relacje» (s. 196 — komentarz do obrazu Jana van Eycka zamieszczonego na poprzedniej stronie).

Opus Angelorum buduje swoją duchowość na bezwarunkowej gotowości do służby Bogu z pomocą świętych aniołów. A jego celem jest odnowa życia duchowego w Kościele w czterech podstawowych «kierunkach» (wymiarach), którymi są: adoracja, rozważanie Słowa Bożego, zadośćuczynienie i posłannictwo (apostolat).

Pomoc świętych aniołów i zjednoczenie z nimi sprawiają, że człowiek może lepiej żyć wiarą, jak też skuteczniej i z większym przekonaniem świadczyć o Bogu. Święci aniołowie nieustannie oglądają oblicze Boga (por. Mt 18, 10), dzięki czemu w szczególny sposób mogą oświecać tych wiernych, którzy świadomie otwierają się na ich działanie. Aniołowie służą im pomocą, aby w świetle wiary mogli kontemplować Boże tajemnice, Boga samego i Jego dzieła (theologia i oikonomia; por. KKK, 236), aby mogli wzrastać w poznawaniu Boga, Jego miłości, żyć w Jego obecności oraz z czcią i miłością adorować Go, ku większej chwale Boga. Adoracja, zwłaszcza Eucharystyczna (Najświętszego Sakramentu), jest w Opus Angelorum na pierwszym miejscu.

Podobnie jak Pan Jezus przed męką został umocniony przez swojego niebieskiego Ojca za pośrednictwem anioła (por. Łk 22, 43), tak też członkowie Opus Angelorum wierzą w pomoc świętych aniołów w naśladowaniu Chrystusa z wynagradzającą miłością dla zbawienia i ratowania dusz, a szczególnie dusz kapłanów. Dlatego istnieje również w Opus Angelorum pobożna praktyka tzw. Passio Domini, polegająca na tym, że co tydzień w czwartek wieczorem i w piątek po południu członkowie Opus Angelorum duchowo łączą się ze Zbawicielem w tajemnicy Jego odkupieńczej męki. Ukrzyżowany i zmartwychwstały Chrystus jest rzeczywiście w centrum zarówno świata ludzi, jak i aniołów.

Wraz z aprobatą Opus Sanctorum Angelorum Kościół udzielił temu ruchowi swojego błogosławieństwa. Ruch ten wyróżnia szczególny kult świętych aniołów, jednak przede wszystkim skupia się on — zgodnie z istotą samych aniołów — na Bogu i Jego służbie, na Chrystusie Zbawicielu, na krzyżu i Eucharystii, aby służyć chwale Bożej, uświęcaniu i zbawianiu dusz. Żywa świadomość obecności świętych aniołów, Bożych posłanników i sług, oraz świadomość ogromnej i tajemniczej pomocy, z jaką nam spieszą, ma zachęcić wiernych do tego, by ufnie poświęcali się naczelnemu posłannictwu Kościoła, jakim jest zbawienie dusz na chwałę Bożą.

opr. mg/mg