Z działalności charytatywnej Jana Pawła II w 1997 r.

1 720 000 dla ofiar klęsk żywiołowych oraz na programy postępu cywilizacyjnego i rozwoju religijnego, 1 313 000 dla społeczności indiańskich, metyskich, afroamerykańskich i ubogich chłopów w Ameryce Łacińskiej, 1 800 000 na walkę z suszą i pustynnieniem w Sahelu: oto kilka przykładów konkretnych gestów miłości, przez które Ojciec Święty — działając za pośrednictwem Papieskiej Rady «Cor Unum» — wzywa Kościół powszechny i Kościoły partykularne do solidarności z ubogimi i zepchniętymi na margines, wyrażającej się przez konkretne inicjatywy, podejmowane w perspektywie Wielkiego Jubileuszu Roku 2000. Mówi o tym także papieskie orędzie na Wielki Post 1998, ogłoszone 17 lutego.

Działalność Papieskiej Rady «Cor Unum» w 1997 r. została zainicjowana przez jej sesję plenarną, która w dniach 16-19 kwietnia zgromadziła w Rzymie członków i konsultorów dykasterii. Obrady otworzył przewodniczący abp Paul Josef Cordes, wygłaszając referat na temat «Chrześcijańskie miłosierdzie jako znak». Mówiąc o obecności Kościoła w życiu społecznym oraz o różnorakich jej aspektach politycznych i humanitarnych, abp Cordes podkreślił, że miłosierdzie jest zakorzenione w wierze, którą trzeba nieustannie umacniać i ożywiać, czerpiąc ze źródeł Ewangelii, aby stawała się konkretnym i przekonującym świadectwem miłości Boga i bliźniego, na wzór Jezusa i w jedności z nim. «Miłosierdzie — stwierdził przewodniczący ’Cor Unum’ — jest aspektem ad extra głoszenia Ewangelii. Cuda Jezusa, który karmi rzesze, uzdrawia i wskrzesza, mają być potwierdzeniem Bożego orędzia, iż zbawienie jest w Jezusie Chrystusie, który walczy z mocą grzechu i zwycięża go». To orędzie jest przeznaczone zwłaszcza dla tych, którzy w Kościele działają na rzecz bliźnich ubogich duchowo i materialnie. 18 kwietnia Ojciec Święty przyjął na specjalnej audiencji uczestników zgromadzenia plenarnego i wygłosił do nich przemówienie. Poruszył w nim różne aspekty działalności dykasterii, podkreślając rolę cnoty miłości w relacjach ze sprawiedliwością i solidarnością, w kontekście inicjatyw charytatywnych, jakie zostaną podjęte w r. 1999, w przeddzień Wielkiego Jubileuszu.

Orędzie Ojca Świętego na Wielki Post

Już we wrześniu Rada «Cor Unum» przekazała orędzie Ojca Świętego na Wielki Post wszystkim Konferencjom Episkopatów, a za ich pośrednictwem biskupom diecezjalnym i instytucjom odpowiedzialnym za organizację Kampanii Wielkopostnych. To naglące wezwanie Papieża, byśmy zmierzali ku Wielkiemu Jubileuszowi Roku 2000 razem z ubogimi i odrzuconymi, zostało oficjalnie przedstawione przez przewodniczącego Rady «Cor Unum» podczas konferencji prasowej 17 lutego.

Programy charytatywne na rok 1999

Ojciec Święty, poruszając w przemówieniu do uczestników zgromadzenia plenarnego «Cor Unum» kwestię programów chrześcijańskiej solidarności na r. 1999, stwierdził: «Kontemplacja Trójcy Świętej skłania człowieka do życia w miłości i do czynnego okazywania miłosierdzia. (...) Modlitwa rozszerza serce i budzi wrażliwość na ludzi; dzielenie się dobrami umacnia więzi braterstwa i tym samym pozwala nam uświadomić sobie, że jesteśmy dziećmi jednego Ojca. Możemy naprawdę kochać, jeżeli czerpiemy ze źródła miłości». Te słowa przywodzą na myśl to, co sam Ojciec Święty napisał w liście apostolskim Tertio millennio adveniente, gdzie mówiąc o ostatnim roku przygotowań do Wielkiego Jubileuszu, wezwał do «uwypuklenia teologalnej cnoty miłości» (por. n. 50), aby stała się konkretnym znakiem «wielkiego aktu uwielbienia Ojca», który ma stanowić ideowe centrum celebracji, refleksji i działania Kościoła w 1999 r.

Kontynuując podjęte już w listopadzie 1995 r. prace nad przygotowaniem konkretnych inicjatyw solidarności na r. 1999, Rada «Cor Unum» przedstawiła uczestnikom XXII zgromadzenia plenarnego dykasterii program pod nazwą «100 projektów Ojca Świętego». Jak wówczas zapowiedziano, będzie to seria mikroprojektów — koszt każdego z nich będzie się mieścił w granicach 5 000- -20 000 — wybranych po konsultacjach z biskupami diecezjalnymi w krajach rozwijających się. O pomoc w ich realizacji Rada zwróci się do diecezji w krajach gospodarczo rozwiniętych oraz do katolickich organizacji pomocy humanitarnej. W lipcu rozpoczęto praktyczną realizację programu. Dokonawszy wyboru diecezji, które mogłyby ewentualnie z niego skorzystać, poprosiliśmy lokalnych ordynariuszów, aby przedstawili po dwa projekty o charakterze dzieł miłosierdzia duchowego i materialnego. Spośród ok. 200 nadesłanych projektów Rada wybrała 160. Są wśród nich także projekty przedłożone przez niektórych biskupów — członków Rady «Cor Unum». Do udziału w realizacji przedsięwzięcia zostały też zaproszone organizacje reprezentowane w łonie dykasterii oraz katolickie agencje pomocy humanitarnej. Wiele z nich odpowiedziało pozytywnie, przyjmując propozycję sfinansowania własnych projektów, realizowanych w imieniu Ojca Świętego.

Jednocześnie zostały nawiązane kontakty mające umożliwić realizację programu «Panis caritatis», przewidywaną na lata 1998-2000. Podstawą tego programu jest propozycja jednego z przedsiębiorstw piekarniczych, które zamierza wprowadzić na rynek chleb o bardzo symbolicznym kształcie — krążka otoczonego dwunastoma cząstkami. Jest to zwykły chleb, przeznaczony do codziennego spożywania w rodzinach. Rada «Cor Unum» wyraziła poparcie dla tego programu, podkreślając wagę dzielenia się dobrami materialnymi, solidarności, nawrócenia i wzajemnego przebaczenia, na które wskazuje sama forma chleba łamanego i wspólnie spożywanego. Przedsiębiorstwo zobowiązało się przeznaczyć część zysków z jego sprzedaży na dzieła charytatywne Ojca Świętego, który na zakończenie audiencji udzielonej 18 kwietnia uczestnikom plenarnego zgromadzenia dykasterii zechciał pobłogosławić «prototyp» chleba. Ta inicjatywa zostanie podjęta najpierw we Włoszech, a następnie również w innych krajach.

Do dykasterii docierają też informacje o inicjatywach podejmowanych przez Kościoły lokalne na szczeblu krajowym i diecezjalnym oraz przez różne organizacje działające w dziedzinie socjalno-charytatywnej w perspektywie r. 1999.

«Cor Unum» — instytucja charytatywna Papieża

W następstwie klęsk żywiołowych, jakie nawiedziły różne kraje, Ojciec Święty polecił — na wniosek Rady — przekazać dary pieniężne na rzecz ofiar, aby okazać swą troskę o poszkodowanych oraz zachęcić do działania lokalne katolickie organizacje pomocy. Przekazano też pewne sumy na realizację programów służących postępowi cywilizacyjnemu w różnych krajach, zwłaszcza na rzecz dzieci, młodzieży i kobiet. Oto krótkie zestawienie przekazanych darów (sumy podane są w dolarach amerykańskich):

Styczeń 1997 r.

• Wyspy Zielonego Przylądka: 10 000 dla krajowej Caritas na pomoc dla ofiar suszy.
• Uganda: 30 000 dla diecezji Gulu, Kabale i Kasese na pomoc dla uchodźców.
• Kongo (Zair): 10 000 dla diecezji Goma na odbudowę domów parafialnych.
• Indie: 10 000 dla krajowej Caritas na pomoc dla ofiar powodzi.
• Indie: 8 000 dla diecezji Visakhapatnam na pomoc dla ofiar powodzi.
• Honduras: 10 000 dla diecezji San Pedro Sula na pomoc dla ofiar powodzi.
• Nikaragua: 10 000 dla parafii San Pablo Apóstol w Managui na wykonanie najpilniejszych prac remontowych w szkole podstawowej, do której uczęszcza 2 000 dzieci.
• Kirgistan: 5 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na pomoc dla dzieci.
• Irak: 10 000 dla zakonnic ze szpitala San Raphael na sprzęt medyczny.

Marzec 1997 r.

• Burundi: 60 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na pomoc dla uchodźców.
• Burundi: 10 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na program pomocy młodzieży z okazji Światowego Dnia Młodzieży.
• Ruanda: 10 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na program pomocy młodzieży z okazji Światowego Dnia Młodzieży.
• Tanzania: 15 000 dla krajowej Caritas na pomoc dla uchodźców.
• Uganda: 15 000 dla krajowej Caritas na pomoc dla uchodźców i wysiedlonych.
• Kongo (Zair): 310 000 dla diecezji Bukavu, Butembo-Beni, Goma, Kindu, Kasongo, Uvira Bunia, Mahagi-Nioka, Isiro-Niangara, Doruma-Dungu, Buta, Wamba, Bondo, Kalemie-Kirungu i Kisangani na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb powstałych w wyniku zamieszek na terenie kraju.
• Kongo (Zair): 10 000 dla diecezji Goma na sfinansowanie Spotkania Młodzieży.
• Argentyna: 15 000 dla Córek Bożej Opatrzności na pomoc dla «dzieci ulicy» w Santa Fe.
• Peru: 15 000 dla krajowej Caritas na pomoc dla ofiar powodzi.
• Iran: 20 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na pomoc dla ofiar trzęsienia ziemi.
• Albania: 20 000 dla archidiecezji Durrës-Tirana na pomoc dla uchodźców.
• Włochy — Rzym: 8 000 na rzecz Centro di Orientamento Educativo — ośrodka pomagającego w zdobyciu wykształcenia uchodźcom z Ruandy i Konga.
• Republika Środkowej Afryki: 10 000 dla Caritas diecezji Bangui na opiekę nad porzuconymi dziećmi.
• Zambia: 15 000 dla Catholic Centre w Kitwe na formację duchową i zawodową młodzieży.

Maj 1997 r.

• Kolumbia: 5 000 na kształcenie zawodowe młodzieży i bezrobotnych w parafii św. Heleny w archidiecezji Medellín.
• Kolumbia: 5 000 dla Hogar de Caridad de San Pablo w Bucaramandze na opiekę nad dziećmi.
• Kolumbia: 10 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na pomoc dla uchodźców.
• Kostaryka: 12 000 dla archidiecezji San José na program poprawy warunków bytowych ubogich rodzin.
• Ekwador: 10 000 na program integralnej formacji w parafii św. Tomasza z Akwinu w archidiecezji Guayaquil.
• Liban: 10 000 dla Foyer de la Providence w Saidzie na program poprawy warunków bytowych.
• Kongo (Zair): 15 000 na lekarstwa dla szpitala w Kabindze.
• Iran: 10 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na pomoc dla ofiar trzęsienia ziemi.

Lipiec 1997 r.

• Demokratyczna Republika Konga: 15 000 dla Biura Rozwoju i Dzieł Socjalnych w Bukavu na opiekę nad dziećmi porzuconymi.
• Egipt: 15 000 dla Stowarzyszenia Górnego Egiptu na rzecz Oświaty i Rozwoju, na program pomocy żywnościowej dla 3 000 dzieci.
• Gwinea Równikowa: 10 000 dla arcybiskupa diecezji Malabo na pomoc dla bezdomnych.
• Kenia: 5 000 dla ośrodka opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi w Timbila.
• Uganda: 15 000 dla biskupa diecezji Moroto na pomoc dla głodujących.
• Argentyna: 5 000 dla biskupa diecezji Concepción na pomoc dla bezdomnych rodzin.
• Kolumbia: 10 000 dla archidiecezji Medellín na programy formacji i poprawy warunków bytowych.
• Salwador: 10 000 na programy pomocy dla kobiet i dzieci w diecezji San Marcos.
• Salwador: 10 000 dla Hogar Infantil w Zacatecoluca na pomoc dla ubogich dzieci.
• Gwatemala: 10 000 na program socjalno-charytatywny w parafii Najświętszej Maryi Panny i św. Franciszka Ksawerego w Zacapa.
• Tajlandia: 10 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na opłacenie powrotu uchodźców.
• Polska: 10 000 dla archidiecezji krakowskiej na pomoc dla ofiar powodzi.
• Czechy: 10 000 dla Nuncjatury Apostolskiej na pomoc dla ofiar powodzi.
• Tadżykistan: 10 000 dla Stowarzyszenia Wcielonego Słowa z okazji utworzenia misji sui iuris.
• Wenezuela: 15 000 dla przedstawicielstwa papieskiego na pomoc dla ofiar trzęsienia ziemi.
• Włochy — Rzym: 15 000 dla Międzynarodowego Centrum Kultury im. Jana XXIII, prowadzonego przez Stowarzyszenie Katolickich Studentów Zagranicznych we Włoszech, na utrzymanie studentów z Trzeciego Świata, zwłaszcza z Ruandy, Burundi i Demokratycznej Republiki Konga.

Październik 1997 r.

• Burundi: 10 000 dla krajowej Caritas na pomoc dla uchodźców.
• Kolumbia: 10 000 dla Sióstr Ubogich od św. Wincentego ŕ Paulo w Medellín na kształcenie ubogich dzieci.
• Demokratyczna Republika Konga: 10 000 na odbudowę diecezji Tshumbe po zamieszkach.
• Salwador: 10 000 na program formacji duchowej i zawodowej dzieci i młodzieży w parafii św. Jana Marii Vianneya w diecezji Santiago de María.
• Etiopia: 10 000 dla Etiopskiego Sekretariatu Katolickiego na pomoc dla ofiar suszy i głodu.
• Ghana: 10 000 dla diecezji Kumasi na pomoc dla ofiar powodzi.
• Gwinea Bissau: 5 000 na program integralnej formacji kobiet w diecezji Bissau.
• Brazylia: 20 000 na sfinansowanie kursów pielęgniarskich w diecezji Foz do Iguaçu.
• Madagaskar: 10 000 dla Sióstr Misjonarek Monfortańskich w Antsirabe na opiekę medyczną nad chorymi oraz posługę religijną w regionach wiejskich.
• Meksyk: 15 000 dla krajowej Caritas na pomoc dla ofiar huraganu «Pauline».
• Meksyk: 15 000 dla archidiecezji Acapulco na pomoc dla ofiar huraganu «Pauline».
• Antigua — Montserrat: 10 000 dla diecezji St John’s Basseterre na pomoc dla ofiar wybuchu wulkanu.
• Peru: 12 000 dla ośrodka młodzieżowego w diecezji Carabayllo.
• Peru: 15 000 dla diecezji Callao na program szkolenia w dziedzinie rolnictwa i wyżywienia.
• Polska: 8 000 dla Caritas diecezji opolskiej na pomoc dla ofiar powodzi.
• Rumunia: 10 000 dla Sióstr Ubogich od św. Wincentego ŕ Paulo w Krajowej na potrzeby domu starców i szkoły podstawowej dla dzieci z biednych rodzin.
• Włochy: 120 mln lirów (ok. 67 000 $) dla diecezji Asyż, Camerino, Foligno i Perugia na pomoc dla ofiar trzęsienia ziemi oraz 60 mln lirów (ok. 33 500$) dla instytucji kościelnych poszkodowanych przez trzęsienie ziemi.

Grudzień 1997 r.

• Argentyna: 12 650 dla organizacji Equipos Solidarios del Sur na sfinansowanie młodzieżowego spółdzielczego programu rolnego w społeczności podmiejskiej San Jorge w pobliżu Posadas.
• Bolivia: 5 000 dla Sióstr Opatrzności w Chivimarca w archidiecezji Cochabamba na formację duchową oraz utrzymanie 140 chłopców i dziewcząt znajdujących się pod opieką zgromadzenia.
• Kolumbia: 10 000 dla archidiecezji Medellín na odbudowę pomieszczenia wielofunkcyjnego, służącego jako kaplica, sala spotkań i katechezy, pracownia szkolenia zawodowego młodzieży i kobiet w parafii Matki Zbawiciela w Itagüi.
• Ekwador: 10 000 dla klasztoru klauzurowego Małych Sióstr Najświętszego Serca Jezusa w Ibarra na zakup maszyny do wyrobu hostii oraz materiałów na szaty liturgiczne, a także na budowę niewielkiego pomieszczenia sklepowego.
• Peru: 5 000 dla diecezji Lurín na formację ubogich (dorosłych).
• Dominikana: 5 000 dla Centrum Ewangelizacji Matki Bożej z Góry Karmel w diecezji San Pedro de Macorís na pomoc żywnościową dla 850 ubogich dzieci znajdujących się pod opieką zgromadzenia.
• Kamerun: 5 000 dla przedstawicielstwa papieskiego na pomoc dla kapłanów i seminarzystów uchodźców.
• Gwinea Równikowa: 5 000 dla archidiecezji Malabo na ukończenie Ośrodka Duszpasterskiego.
• Kenia: 10 000 na pomoc dla ofiar powodzi w diecezjach Mombasa i Garissa.
• Republika Środkowej Afryki: 8 000 dla szkoły im. św. Teresy w Bangui na pomoc szkolną, żywnościową i medyczną dla 50 dzieci ruandyjskich, których rodzice pozbawieni są wszelkich środków utrzymania.
• Ruanda: 20 000 dla Ośrodka Cyprien et Daphrose Rugamba na pomoc dla 100 sierot i 70 «dzieci ulicy» znajdujących się pod opieką ośrodka.
• Somalia: 20 000 dla administracji apostolskiej Mogadiszu na pomoc dla ofiar powodzi, w ramach akcji koordynowanych przez Caritas irlandzką.
• Indie: 10 000 dla domu starców w diecezji Vijayawada.
• Indonezja: 20 000 dla przedstawicielstwa papieskiego na pomoc dla ofiar głodu i suszy.
• Wietnam: 300 000 na pomoc dla ludności 4 diecezji nawiedzonych przez huragan «Linda».
• Papua-Nowa Gwinea: 20 000 dla przedstawicielstwa papieskiego na pomoc dla ofiar suszy i mrozów.

W minionym roku łączna wartość darów przekazanych przez Ojca Świętego przekroczyła 3 mld lirów. Było to możliwe dzięki wielkoduszności zgromadzeń zakonnych oraz osób duchownych i świeckich z całego świata, okazywanej zwłaszcza w przypadku szczególnie poważnych klęsk żywiołowych.

W ramach Rady «Cor Unum» działa także Fundacja Jana Pawła II na rzecz Sahelu, założona przez Papieża 22 lutego 1984 r., oraz Fundacja «Populorum Progressio», działająca na rzecz społeczności indiańskich, metyskich, afroamerykańskich i ubogich chłopów w Ameryce Łacińskiej i na Antylach, powołana przez Jana Pawła II 13 lutego 1992 r.

Fundacja Jana Pawła II na rzecz Sahelu

Rada Administracyjna Fundacji podczas piętnastej sesji obradującej w Ziguinchor w Senegalu w dniach 11-16 lutego 1997 r. przyznała łączną sumę 3 330 mln lirów na sfinansowanie małych i dużych programów formacji personelu specjalistycznego do walki z suszą i pustynnieniem oraz animatorów społeczności, a także na realizację konkretnych prac w dziedzinie nawadniania i rolnictwa w 9 krajach Sahelu reprezentowanych w łonie Rady.

Poniższa tabela zawiera syntetyczny wykaz interwencji Fundacji w każdym z dziewięciu krajów członkowskich (przekazane sumy są wyrażone we frankach francuskich).

Finansowanie większości programów jest możliwe dzięki hojnemu wsparciu Komitetu ds. Pomocy Charytatywnej Krajom Trzeciego Świata przy Włoskiej Konferencji Episkopatu. Pozostałe są finansowane z zysków, jakie przynosi kapitał Fundacji: jest on złożony z kapitału zakładowego, ofiarowanego przez Niemiecką Konferencję Episkopatu (20 mln marek), powiększonego przez ofiary dobroczyńców oraz przez część odsetek, przeznaczaną na utrzymanie wartości kapitału. Pośród dobroczyńców — oprócz licznych zgromadzeń zakonnych oraz osób indywidualnych — warto wymienić Międzynarodową Radę Generalną Stowarzyszenia św. Wincentego ŕ Paulo, która corocznie przekazuje na rzecz Fundacji wielkoduszną ofiarę w wysokości od 6 do 15 mln lirów.

Fundacja «Populorum Progressio»

W dniach 22-24 lipca 1997 r. obradowała w Limie (Peru) Rada Administracyjna Fundacji «Populorum Progressio», działającej na rzecz społeczności indiańskich, metyskich, afroamerykańskich i ubogich chłopów w Ameryce Łacińskiej i na Antylach. Rada oceniła 212 programów i zatwierdziła 167 z nich na łączną sumę 1 313 550 . Programy te, przygotowane przy czynnym współudziale samych zainteresowanych społeczności, dotyczyły przede wszystkim gospodarki wodnej i rolnej, produkcji i sprzedaży ich produktów, ochrony zdrowia, kształcenia dzieci i dorosłych, formacji zawodowej młodzieży i dorosłych. Poniższa tabela zawiera wykaz sum przekazanych przez Fundację poszczególnym krajom.

Znaczna część programów została sfinansowana dzięki wkładowi Komitetu ds. Pomocy Charytatywnej Krajom Trzeciego Świata przy Włoskiej Konferencji Episkopatu oraz «The Papal Foundation», powstałej z inicjatywy biskupów Stanów Zjednoczonych, której celem jest wspieranie — przez systematyczną pomoc finansową przekazywaną na konkretne cele — działalności Kościoła w sferze humanitarnej w krajach rozwijających się, a także działalności ewangelizacyjnej. Na konto Fundacji «Populorum Progressio» napływają też sumy przekazywane przez niektóre Konferencje Episkopatów Ameryki Łacińskiej (w tym roku na przykład przez Episkopat Ekwadoru i Paragwaju) oraz przez zgromadzenia zakonne i wiernych indywuidualnych.

Podczas lipcowej sesji w Limie zatwierdzono jeszcze inne programy — oprócz uwzględnionych w powyższym wykazie — ale fundusze na ich realizację zostaną przekazane po uzupełnieniu niezbędnej dokumentacji.

* * *

Na zakończenie prac XXII Zgromadzenia Plenarnego «Cor Unum», przewodniczący dykasterii, nawiązując mi.in. do słów Papieża, skierowanych do uczestników obrad 18 kwietnia, powiedział: «Słowo i działanie są wzajemnie powiązane. Jak mówił wczoraj Jan Paweł II, ’działania budujące komunię są czasem bardziej wymowne niż wszelkie nauczanie, zaś czyny towarzyszące słowom są świadectwem szczególnie skutecznym’. Dlatego działalność charytatywna Kościoła ma samoistne znaczenie. Nie jest opcją, pozostawioną swobodnej decyzji jednostek, ale przykazaniem pozostawionym nam przez Chrystusa. Zyskuje jednak jeszcze większą wartość, gdy łączy się z głoszeniem Ewangelii i staje w ten sposób świadectwem o Chrystusie Odkupicielu. (...) Trzeba powiedzieć, że w przeszłości wielorakie dzieła charytatywne wyrastały w Kościele właśnie z korzeni wiary, z ’kontemplacji Trójcy’. Wszystko to jest dziś dla nas pouczeniem. Jednakże zadanie formacji nie dotyczy tylko nas, ale powinno być celem naszej działalności humanitarnej, tak aby służyła ona integralnemu postępowi cywilizacyjnemu i chrześcijańskiemu człowieka. Także tutaj nasze przepowiadanie wyraża się w słowach i w czynach». Ta myśl kierowała działalnością dykasterii w 1997 r.