Czym jest Global Compact?

Czym jest Global Compact?

Jako pierwszy ideę Global Compact przedstawił Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych Kofi Anan na Światowym Forum Ekonomicznym 31 stycznia 1999 roku. Wezwał on liderów światowego businessu do wsparcia budowy społecznego i ekonomicznego filaru, niezbędnych dla podtrzymania zrównoważonego wzrostu światowej ekonomii.

Propozycja ta spotkała się z pozytywnym przyjęciem. Przeprowadzona została seria wstępnych spotkań zorganizowanych przez ONZ z reprezentantami świata businessu, jak również z międzynarodowymi organizacjami pracodawców i społecznymi. Realizacja inicjatywy Global Compact jest prowadzona przez Biuro Wykonawcze Sekretarza Generalnego, z udziałem Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, Międzynarodowej Organizacji Pracy, Programu Narodów Zjednoczonych na rzecz Ochrony Środowiska, a ostatnio również, Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju i Funduszu NZ dla Międzynarodowego Partnerstwa. Faza operacyjna Global Compact została zainicjowana uroczyście, jako wysokiej rangi wydarzenie 26 lipca 2000 roku w głównej siedzibie Narodów Zjednoczonych. Spotkanie, któremu przewodniczył Sekretarz Generalny, przyciągnęło przedstawicieli zarządów 50 największych korporacji oraz liderów organizacji pracodawców, praw człowieka, ochrony środowiska i rozwoju.

Global Compact, oparty na zasadzie dobrowolnego uczestnictwa, wymagający kilku formalności i pozbawiony biurokratycznych struktur, stanowi unikalne forum dialogu i nauki. Pomimo iż, obecnie wszedł w fazę organizacyjną, w dalszym ciągu istnieje konieczność precyzyjnego zdefiniowania pojęcia Global Compact, określenia aktorów i ich ról, określenia sposobu dalszej realizacji, oczekiwanych celów, oraz zapewnienia właściwej oceny wyników.

Koncepcja

Global Compact nie jest instrumentem regulacyjnym, czy prawnie wiążącym kodeksem postępowania, ale platformą wartości stworzoną dla promocji wiedzy na temat społecznej odpowiedzialności. Wykorzystuje siłę przejrzystości i dialogu dla zidentyfikowania i rozpowszechnienia najlepszych praktyk opartych na uniwersalnych zasadach.

Idea Global Compact wyraża się w dziewięciu podstawowych zasadach, wynikających z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, karty podstawowych zasad prawa MOP o prawie do pracy oraz ustaleń Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro. Przyłączając się do programu Global Compact firmy zobowiązują się do przestrzegania powyższych zasad. W ten oto sposób Compact promuje dobre praktyki wśród przystępujących korporacji.

Dlaczego przedsiębiorcy powinni uczestniczyć w powyższej inicjatywie? Ponieważ rynek uległ globalizacji, powinna jej również ulec idea i praktyka społecznej odpowiedzialności.

Global Copact nie został pomyślany jako substytut działań rządów, ale jako możliwość dana firmom dla zademonstrowania pozycji lidera w ich dobrze pojętym interesie. Nie zastępuje również innych dobrowolnych inicjatyw. Wręcz przeciwnie, Compact dostarcza szerokiej płaszczyzny dla takich inicjatyw, co zachęca do zbliżenia się wokół zasad, które są unikalne w swojej uniwersalności i podstawach .

Aktorzy i ich role

Global Compact angażuje wszystkich aktorów społecznych: rządy, które definiują zasady, na których opiera się powyższa inicjatywa; przedsiębiorstwa, których działalność wymaga informacji; pracodawców, w których rękach spoczywa proces realizacji konkretnej produkcji; organizacje społeczne reprezentujące szerszy krąg interesariuszy; oraz Narody Zjednoczone, jedyne prawdziwe światowe forum globalne. Włączenie w Compact firm i innych organizacji wymaga przesłania przez ich dyrektorów zarządzających listu na ręce Stekretarza

Generalnego NZ.

List ten powinien zawierać jasną deklarację poparcia Compactu i przestrzegania jego dziewięciu głównych zasad, jak również wyraz chęci uczestnictwa w podejmowanych w jego ramach działaniach.

Wszyscy uczestnicy mają udzielać wsparcia

Oczekuje się, iż wszyscy uczestnicy staną się rzecznikami idei Global Compact i jego dziewięciu zasad. Rzecznictwo to może być realizowane na wiele sposobów, włączajac raporty roczne, listy informacyjne, jak również przy wykorzystaniu innych środków publicznej komunikacji.

Firmy informują o konkretnych krokach

Od uczestniczących firm oczekuje się umieszczenia na stronie internetowej Global Compact (www.unglobalcompact.org) przynajmniej raz w roku informacji o konkretnych krokach podejmowanych przez nie w ramach ich działalności, a zgodnych z dziewięcioma zasadami przyjętymi przez Global Compact, jak również dzielenia się wnioskami wynikającymi z uczestnictwa w przedsięwzięciu.

Celem zamieszczania tych informacji jest stworzenie forum wymiany doświadczeń. Informacje te mają również stanowić bazę strukturalnego dialogu, którego skutkiem będzie szersze i pełniejsze zrozumienie pojęcia dobrych praktyk.

Z upływem czasu, zamieszczanie powyższych informacji łącznie z dodatkowo zlecanymi przez Biuro Global Compact studiami przypadku, stworzy bazę wszechstronnego banku danych, dysponującego informacjami, jak wprowadzać zmiany wspierające dostosowanie do dziewięciu zasad i przezwyciężyć przeszkody wynikające z ich implementacji.
Bank danych ma posłużyć jako źródło informacji nie tylko dla firm uczestniczących w Global Compact, ale również dla mediów, społeczności akademickiej i innych zainteresowanych stron.

Uczestnicy zaproszeni do partnerstwa

Compact zaprasza uczestników do współpracy z Narodami Zjednoczonymi i ich agendami na zasadzie dobrowolności, rozróżniając przy tym dwa rodzaje partnerstwa:

Tematyczne; w ramach dialogu zorganizowanego pod auspicjami Compactu. Dialog ten będzie obejmował Narody Zjednoczone, urzędników państwowych, przedstawicieli świata businessu, organizacje pracodawców i społeczne, i zajmie się po pierwsze problematyką businessu w strefach konfliktu.

Dodatkowo, aby zasady Global Compact stały się integralną częścią praktyk w branży businessu, Compact zachęci firmy do podjęcia działań wymagających większej odpowiedzialności społecznej. Działania te powinny odzwierciedlać zasady Global Compact i cele Narodów Zjednoczonych, takie jak likwidacja ubóstwa, jak również przynosić korzyść krajom rozwijającym się. Projekty mogłyby być podejmowane w ramach partnerstwa z każdym partnerem Narodów Zjednoczonych, oraz w zależności od projektu, także z organizacjami pracodawców i społecznymi.

Organizacje pracodawców i społeczne wzmacniają społeczne korzenie

Aktywne zaangażowanie w Global Compact partnerów ze strony pracodawców i organizacji pozarządowych w proces kreowania i implementacji przedsięwzięć jest nieodzowne dla zakorzenienia Global Compact w społeczeństwie. Co więcej, dostarczane przez partnerów ekspertyzy pomogą maksymalizować korzyści wynikające z doświadczeń firm przekazywanych za pośrednictwem internetu, dialogu i partnerskich projektów. Pracodawcy, jako partner w przemyśle, mają do odegrania szczególną rolę.

Szacunek i wzajemne zrozumienie

Uczestnictwo w Global Compact jest oparte na wzajemnym szacunku i dialogu oraz pragnieniu osiągnięcia postępu w ramach wspólnej politycznej przestrzeni oferowanej przez Global Compact. Poza zasadami Compactu wszyscy uczestnicy mają prawo do przedstawiania własnego podejścia w pozostałych kwestiach.

Główne kompetencje NZ

Global Compact został ustanowiony jako instrument promocji odpowiedzialności społecznej. Jego założenia znajdują umocowanie w wartościach promowanych przez Narody Zjednoczone.

Siła zasad

Uniwersalność i legitymizacja dziewięciu zasad ma zdolność inspirowania wszystkich aktorów społecznych do pracy na rzecz zmian w lepszym kierunku. Ponieważ Compact oparł się na zasadach przestrzegania praw człowieka, standardów pracy oraz ochrony środowiska, dostarcza w ten sposób platformy dla definiowania znaczenia dobrych praktyk i społecznej odpowiedzialności.

Siła przekonywania

Siła przekonywania jaką posiadają Narody Zjednoczone, nie znajdująca porównania, dostarcza możliwości dialogu oraz pomaga zidentyfikować i przeprowadzać działania o dużym wpływie.

Przewodnictwo Sekretarza Narodów Zjednoczonych

Osobisty wkład i zaangażowanie Sekretarza Generalnego zapewnia jednocześnie autorytet i pragmatyczną naturę Global Compact.

Zdolność partnerskiej współpracy

Jako inicjatywa Narodów Zjednoczonych i wspólne przedsięwzięcie agend NZ Compact posiada bezkonkurencyjny dostęp do globalnych, regionalnych i krajowych aktorów oraz ekspertyz, jak również środków pomocy dla realizacji celów i wizji tej organizacji.

Kryteria sukcesu

Powodzenie Global Compact opiera się przede wszystkim na sile oddziaływania, jaką będą miały konkretne działania podejmowane dla wsparcia celów Narodów Zjednoczonych. Opierając się na tym założeniu, powodzenie Global Compact może być zdefiniowane następująco:

Zastosować dziewięć zasad w działaniach firm

Do 2002 roku zrekrutować 100 największych międzynarodowych i 1,000 innych firm we wszystkich regionach świata, które to firmy zobowiążą się zastosować dziewięć zasad we własnej praktyce zarządzania.

Ustanowienia banku danych

Bank ma być oparty na informacjach firm opisujących kolejne kroki podejmowane na rzecz wcielania dziewięciu zasad. Celem stworzenia banku jest forum wymiany doświadczeń, przestawianie przypadków działań, które podejmować, a których należy unikać. W oparciu o te dane zostanie zorganizowana struktura dialogu mająca za zadanie osiągnięcie szerszego zrozumienia pojęcia dobrych praktyk.

Prowadzenie dialogu

Jedno największe forum dialogu będzie miało miejsce raz do roku. Każdy dialog musi mieć praktyczną wartość. Wynikiem każdego dialogu mają być wytyczne dla podejmowanych działań, które zainspirują przeprowadzenie zmian wśród uczestniczących partnerów.

Inicjowanie projektów partnerstwa

Compact powinien inicjować każdego roku znaczącą liczbę konkretnych projektów partnerstwa. Projekty te z kolei winny odzwierciedlać i promować zasady Compactu przynosząc jednocześnie szczególną korzyść krajom rozwijającym się.

Kierownictwo

Compact jest inicjatywą Sekretarz Generalnego NZ. Cała odpowiedzialność kierowania Compactem spoczywa więc na jego barkach. W celu podtrzymania inicjatywy i zapewnienia jakości kontroli została ustanowiona niewielka struktura wspierająca w postaci Biura Global Compactu, podlegająca bezpośrednio Sekretarzowi Generalnemu.

Compact będzie miał maksymalny oddźwięk tylko wówczas, gdy inni przyjmą jego cele i będą je realizować. Dlatego też pozostanie przedsięwzięciem innowacyjnym, otwartym i opartym na partnerskiej współpracy, w ramach którego kluczowe kryterium przynależności będzie stanowić chęć i zdolność realizacji wyznaczonych celów. Partnerzy będą koncentrować się nad zdobywaniem doświadczeń i udoskonalaniem efektów działań.

Biuro Global Compact nie akceptuje składek pochodzących z sektora prywatnego, przeznaczonych na jego funkcjonowanie. Będą również przestrzegane surowe reguły dotyczące logo NZ. Posługiwanie się logo NZ wymaga pisemnego upoważnienia Biura Prawnego NZ. Upoważnienie nadawane jest tylko wówczas, gdy używanie logo ma posłużyć realizacji specyficznych celów NZ. Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące tych kwestii można znaleźć na stronie internatowej pod adresem www.un.org/partner/business (zobacz paragraf 15, 16,17 oraz załącznik).

Otwarta architektura Global Compact jest elastyczna, co ma ułatwić wprowadzanie zmian. Istnieje jednak konieczność kierowania Compactem w celu kontroli zachodzących procesów.

Dla utrzymania takiej kontroli przewidziano dwa instrumenty. Pierwszy w postaci corocznych spotkań Sekretarza Generalnego i biur agend organizacji NZ z liderami sektora prywatnego, pracodawcami, organizacjami społecznymi dla dokonania przeglądu postępów i wytyczenia głównego kierunku działania.

Inne mechanizmy, jakimi miały by być grupy doradztwa, mogą zostać ustanowione w trakcie realizacji kluczowych przedsięwzięć. Będą one jednak ewoluować zgodnie z aktualnymi potrzebami i celami, a ich istnienie ma być ograniczone czasowo.

Biuro GC: 17 stycznia 2001
W celu uzyskania dalszych informacji prosimy o kontakt pod adresem:
globalcompact@un.org
lub w polskim biurze UNDP:
Karolina.Mzyk@undp.org

Biuletyn nr 3 kwiecień 2001

opr. MK/PO