Jubileusz w Przemyślu

Od 18 do 20 sierpnia archidiecezja przemysko-warszawska obrządku greckokatolickiego obchodziła Wielki Jubileusz Roku 2000. W uroczystościach wzięło udział kilkudziesięciu biskupów greckokatolickich z Polski i Ukrainy. Na jubileuszową liturgię w przemyskim soborze przybyli też reprezentanci Kościoła rzymskokatolickiego z nuncjuszem apostolskim abp. Józefem Kowalczykiem, Prymasem Polski Józefem Glempem i abp. Józefem Michalikiem na czele.

Trzydniowe obchody były kolejnym wyrazem zarówno duchowego, jak i organizacyjnego umacniania się tego katolickiego wschodniego obrządku w naszym kraju. Ich program był tak ułożony, że nawet gość z zewnątrz mógł podziwiać piękno bizantyjskiej liturgii, cerkiewny śpiew i przywiązanie ukraińskiego ludu do swego Kościoła i do Stolicy Apostolskiej. Mógł też przekonać się, że Cerkiew greckokatolicka w Polsce jest nośnikiem wspaniałej kultury, która w istotny sposób może nas ubogacić. Oprócz dwóch pontyfikalnych Mszy św., podczas świętowania Jubileuszu odmówiono i odśpiewano: Nieszpory, Akatyst do Bogurodzicy, na wieczorze pieśni religijnej zaprezentowano dorobek przemyskich chórów, a Teatr Ukraiński wystawił montaż pt. „Przemyśl — echa stuleci”.

Jubileuszowe obchody odbywały się nie tylko w soborze metropolitalnym św. Jana Chrzciciela, ale także w odrestaurowanej kaplicy w gmachu dawnego seminarium duchownego, w cerkwi ojców bazylianów na Zasaniu i w „Domu Ukraińskim”. Rangę uroczystości uwypuklił w czasie niedzielnej Liturgii ich gospodarz — zwierzchnik polskich grekokatolików — metropolita warszawsko-przemyski arcybiskup Jan Martyniak, gorąco dziękując Episkopatowi Polski i biskupom ukraińskim za poparcie w stabilizowaniu sytuacji swego Kościoła w Rzeczypospolitej.

A istotnie miał za co dziękować. Jego Cerkiew stała się nie tylko samodzielną metropolią, ale uzyskała zagwarantowaną przez Konkordat pełnię praw jako odrębny obrządek. Znacznie wzmocniła też swoje struktury. W 1989 r., kiedy po raz pierwszy od aresztowania bp. Józefa Kocyłowskiego Cerkiew grekokatolicka w Polsce otrzymała własnego biskupa, miała tylko 84 parafie i 43 księży. Obecnie ustanowiona w 1996 r. metropolia przemysko-warszawska, będąca prawnym następcą Kościoła grekokatolickiego w II Rzeczypospolitej, obejmuje cały teren państwa polskiego. W jej skład wchodzą archidiecezja przemysko-warszawska ze stolicą w Przemyślu (której ordynariuszem jest abp Jan Martyniak) oraz diecezja wrocławsko-gdańska z siedzibą we Wrocławiu (kieruje nią bp Włodzimierz Juszczak).

Linią rozgraniczającą terytoria obu diecezji na obszarze Rzeczypospolitej jest Wisła. Archidiecezja przemysko-warszawska zajmuje teren 157 tys. km kwadratowych położony na wschód od tej rzeki. Liczy 70 tys. wiernych należących do 82 parafii, podzielonych na cztery dekanaty: przemyski, krakowsko-krynicki, olsztyński i elbląski, które obsługuje 39 księży. Kształceniem kapłanów dla archidiecezji zajmuje się Wyższe Seminarium Duchowne w Lublinie. W minionym roku akademickim studiowało w nim 12 kleryków z archidiecezji. Archidiecezja dysponuje własną Caritas z siedzibą w Pieniężnie. Działają w niej Komisja Konserwatorska do spraw Ochrony Zabytków i Rozwoju Sztuki Cerkiewnej, a także Komisja do spraw Młodzieży i Komisja Katechetyczna. Funkcjonują Archidiecezjalna Biblioteka im. Biskupa Konstantego Czechowicza oraz Wydawnictwo Archidiecezjalne.

Kurii Archidiecezjalnej w Przemyślu udało się również uregulować sprawy majątkowe i odzyskać większość obiektów należących do Kościoła grekokatolickiego przed jego likwidacją w tym mieście. Potwierdzone zostało jej prawo własności do byłego pałacu biskupiego, zajmowanego jeszcze przez muzeum. Obecnie prowadzony jest intensywny remont budynku dawnego seminarium duchownego w Przemyślu. W odnowionej już części znalazły miejsce wszystkie urzędy kurialne. Obecnie prowadzone są przygotowania do budowy dzwonnicy przy archikatedralnym soborze św. Jana Chrzciciela, w który został przekształcony przekazany grekokatolikom pojezuicki kościół Najświętszego Serca Jezusowego. W efekcie gruntownych prac remontowo-konserwatorskich, zakończonych w ubiegłym roku, jego wnętrze zostało już zaadaptowane do potrzeb wschodniej liturgii.

Jarosławsko-przemyskie uroczystości jubileuszowe były zwieńczeniem duchowych przygotowań realizowanych od dawna w archidiecezji na szczeblu parafialnym i dekanalnym. W każdym z nich nacisk położono na udział młodzieży, by to ona czuła się ich głównym adresatem. Z myślą o niej zorganizowano też obóz religijny w Komańczy, którego uczestnicy rozważali tajemnicę Wcielenia Chrystusa. W maju staraniem Kurii Archidiecezji odbyła się w Przemyślu, korespondująca z Jubileuszem, konferencja naukowa pt. „Miejsce i rola Kościoła grekokatolickiego w Kościele powszechnym”. W jej trakcie rozważano m.in. zagadnienie czy stanowi on most czy przeszkodę w dialogu ekumenicznym oraz w procesie obalania murów między Wschodem a Zachodem. 23 września br. zostanie poświęcona cerkiew pw. św. Jerzego w Morągu, która będzie jubileuszowym darem archidiecezji przemysko-warszawskiej.

opr. mg/mg