Państwo-Kościół po słowacku

Arcybiskup nominat Henryk Józef Nowacki został 8 lutego nowym nuncjuszem apostolskim na Słowacji. Urząd nuncjusza przejmuje po odchodzącym na emeryturę arcybiskupie Luigim Dossenie, Włochu, który od 2 marca 1994 r. był pierwszym nuncjuszem w niezależnej Słowacji.

Najważniejszym wydarzeniem z kadencji ustępującego nuncjusza było podpisanie Umowy Podstawowej (konkordatu) między Stolicą Świętą a Słowacką Republiką 24 listopada 2000 r. Dla wszystkich zaskoczeniem była błyskawiczna ratyfikacja (w ciągu 6 dni) Umowy przez słowacki parlament. Dla porównania — w Polsce sejmowa dyskusja nad ratyfikacją konkordatu trwała cztery lata. Umowa Podstawowa zobowiązuje rząd Słowackiej Republiki do podpisania czterech kolejnych umów ze Stolicą Świętą, dotyczących: finansowania Kościoła, sposobu utrzymania katolickich szkół, wojskowych kapelanów oraz prawnego zabezpieczenia wolności postępowania zgodnie z własnym sumieniem.

Nie są to problemy łatwe. Niedawno minister kultury — Milan Kňazko zaproponował trzy projekty finansowania Kościołów (na Słowacji działa 15 Kościołów lub związków religijnych). Jeden z nich zakłada, że państwo, jak do tej pory, będzie finansować duchowieństwo, wypłacać pensje, ale też decydować, ilu duchownych może posługiwać w danym Kościele lub związku religijnym. Bp Franciszek Tondra, przewodniczący Konferencji Biskupów Słowacji, zdecydowanie zaprotestował wobec takiej możliwości.

Niewesoła jest również przyszłość szkół katolickich na Słowacji. Na razie państwo finansuje je w stu procentach, ale minister szkolnictwa opracował projekt zmian, zmierzających do tego, by katolickie szkolnictwo było finansowane tylko w połowie. W październiku ubiegłego roku w Rużomberku powstał pierwszy Uniwersytet Katolicki na Słowacji, który od początku boryka się z dużymi problemami finansowymi.

Sytuacja panująca w wojsku domaga się natychmiastowego unormowania. Obecnie tylko trzech księży, oddelegowanych przez biskupa, któremu podlegają, pełni funkcje kapelanów wojskowych w słowackiej armii. Duszpasterstwo wśród żołnierzy prowadzą... księża--poborowi. Na Słowacji studia w Wyższym Seminarium Duchownym są traktowane tak samo, jak nauka na każdej wyższej uczelni, stąd wszyscy neoprezbiterzy, jako absolwenci szkół wyższych, jeśli zdrowie im na to pozwala, są zobowiązani do odbycia rocznej służby wojskowej. Kilka pierwszych miesięcy spędzają w szkole podoficerskiej, a przez resztę służby w konkretnej jednostce pełnią funkcję kapelana.

Parlament Słowacji powołał komisję, która do 30 września ma przygotować propozycje odpowiednich umów.

opr. mg/mg