Kronika podróży do Grecji

KRONIKA PODRÓŻY DO GRECJI

Wizyta w Grecji — pierwszy etap 93. zagranicznej pielgrzymki Jana Pawła II — była jej najtrudniejszym wyzwaniem. Autokefaliczny Kościół prawosławny tego kraju gromadzi 97% mieszkańców; katolików narodowości greckiej jest zaledwie 51 tys., co stanowi 0,5% ogółu obywateli, ponadto przebywa w kraju ok. 150 tys. katolickich imigrantów, w tym 60-80 tys. Polaków. Greckie prawosławie odgrywało ważną rolę kulturową, kiedy Grecja przez wiele stuleci znajdowała się pod panowaniem muzułmańskiej Turcji. To wszystko sprawia, że przynależność do Kościoła prawosławnego uchodzi za nieodłączny element greckiej tożsamości narodowej. Z kolei chrześcijaństwo zachodnie obarczane jest odpowiedzialnością za to, że przez wyprawy krzyżowe przyczyniło się do upadku cesarstwa bizantyjskiego i pośrednio ułatwiło Turcji podbój Grecji. W tej sytuacji, ukształtowanej przez zadawnione urazy i żywą ciągle nieufność, wizyta papieska miała być krokiem umożliwiającym nawiązanie ekumenicznego dialogu.

Piątek 4 maja

Jan Paweł II przybył do Aten 4 maja krótko po godz. 11. W podróży towarzyszyli mu m.in. Sekretarz Stanu kard. Angelo Sodano, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego kard. Francis Arinze i przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kard. Walter Kasper. Papież — pierwszy w dziejach Następca Piotra odwiedzający Grecję — ucałował i pobłogosławił grecką ziemię, podaną mu w koszu przez dwoje dzieci. Z lotniska, gdzie oczekiwał go jeden z greckich ministrów, nuncjusz apostolski abp Paul Tabet i katolicki arcybiskup Aten Nikolas Foskolos, udał się samochodem do pałacu prezydenckiego. Podczas oficjalnej ceremonii powitalnej Papież i prezydent Grecji Konstantinos Stephanopoulos wygłosili przemówienia i wymienili dary. Ojciec Święty odbył też prywatną rozmowę z prezydentem, premierem i przewodniczącym parlamentu.

Po spotkaniu z prezydentem Jan Paweł II złożył wizytę kurtuazyjną zwierzchnikowi Kościoła prawosławnego, Arcybiskupowi Aten i całej Grecji Christodoulosowi. Przybywając do jego rezydencji, zatrzymał się na chwilę modlitwy przed ikoną Maryi z Dzieciątkiem. Odbył prywatną rozmowę z Arcybiskupem Christodoulosem, po czym nastąpiła wzajemna prezentacja współpracowników i wymiana darów. W swoim przemówieniu Arcybiskup Christodoulos zwrócił uwagę na problemy stanowiące jego zdaniem przeszkodę na drodze do ekumenicznego zbliżenia między greckim Kościołem prawosławnym a Kościołem katolickim. Również Ojciec Święty wygłosił przemówienie, a na koniec obydwaj zwierzchnicy Kościołów podpisali Wspólną Deklarację.

W Nuncjaturze Apostolskiej Jan Paweł II spotkał się następnie na uroczystym obiedzie z greckimi biskupami katolickimi. Przewodniczący Konferencji Episkopatu Grecji abp Nikolas Foskolos i Ojciec Święty wygłosili przemówienia.

Po południu Papież nawiedził katolicką katedrę pod wezwaniem św. Dionizego Areopagity. Powitały go dzieci ze szkół katolickich, obecni byli księża, zakonnicy i zakonnice pracujące w Grecji. Abp Foskolos wspomniał w przemówieniu wizytę, jaką w czasie Soboru Watykańskiego II złożył w katedrze ówczesny biskup Karol Wojtyła. Na pamiątkę spotkania Ojciec Święty ofiarował katedrze ozdobny kielich mszalny.

Doniosłym momentem tego dnia była papieska pielgrzymka na Areopag — skaliste wzgórze nieopodal Akropolu, gdzie w starożytności odbywały się posiedzenia ateńskiego trybunału i gdzie św. Paweł wygłosił swoją słynną mowę, zapisaną w 17. rozdziale Dziejów Apostolskich. Jan Paweł II udał się tam samochodem ok. godz. 18.30. Powitał go Arcybiskup Christodoulos i wspólnie obydwaj zwierzchnicy Kościołów oddali cześć ikonie św. Pawła. Odczytano po angielsku i po grecku urywek z Dziejów Apostolskich (17, 22-34) oraz w tych samych językach tekst Wspólnej Deklaracji, podpisanej wcześniej tego dnia. W spotkaniu, oprócz osobistości kościelnych towarzyszących Ojcu Świętemu i Arcybiskupowi Christodoulosowi uczestniczyli m.in. prezydent Grecji Konstantinos Stephanopoulos, przedstawiciele władz państwowych i korpusu dyplomatycznego oraz kilkuset wiernych.

Powróciwszy do Nuncjatury, Papież przyjął jeszcze kurtuazyjną rewizytę Arcybiskupa Christodoulosa i czterech dostojników Kościoła prawosławnego. Po rozmowie prywatnej na prośbę Jana Pawła II odmówiono wspólnie «Ojcze nasz» po grecku. Ten moment ekumenicznej modlitwy zakończył pierwszy dzień papieskiej wizyty w Atenach.

Sobota 5 maja

Ok. godz. 8 Ojciec Święty udał się z Nuncjatury do ateńskiego Pałacu Sportu w ośrodku olimpijskim. Odprawił tam Mszę św. w obrządku łacińskim wraz z katolickimi biskupami Grecji, z towarzyszącymi mu kardynałami i biskupami oraz 40 kapłanami. Liturgię sprawowano w języku łacińskim, greckim i francuskim. Uczestniczyło w Eucharystii 18 tys. wiernych ze stołecznych parafii i z innych miast, w tym wielu Polaków i Filipińczyków, a także katolicy obrządku bizantyjskiego i ormiańskiego oraz chrześcijanie innych wyznań. Na początku liturgii powitał Papieża abp Foskolos, zaś Jan Paweł II wygłosił homilię w języku francuskim.

Bezpośrednio z Pałacu Sportu Papież udał się samochodem na lotnisko i po ceremonii pożegnalnej z udziałem greckiego wiceministra spraw zagranicznych odleciał do Damaszku.

opr. mg/mg