Biblia w kuturze świata

Spis treści i wstęp

Biblia w kuturze świata

ks. Tomasz Jelonek

Biblia w kuturze świata

ISBN: 978-83-60703-20-5

wyd.: Salwator 2007



Spis treści
CZĘŚĆ PIERWSZA
KSIĘGA BOŻA, KTÓRA NIE SPADŁA Z NIEBA
Pismo i jego fazy rozwojowe10
Zalążki pisma 14
Pismo obrazkowe 16
Pismo fonetyczne 16
Pismo klinowe 17
Pisma egipskie 20
Inne pisma 23
Alfabet24
Materiał pisarski27
Przybory piśmienne 30
Kształt księgi 30
Pisanie ksiąg biblijnych32
Biblia korzysta z osiągnięć kultury duchowej 68
Przymierze77
Księga religijna81
Pośród innych wyjątkowa95
Księga zwarta 96
Księga oryginalna 98
Księga niesprzeczna 99
Księga o wzniosłej nauce 99
Księga odpowiadająca aspiracjom człowieka 100
Jednak nie spadła z nieba101
Zakończenie105
CZĘŚĆ DRUGA
BIBLIA SPŁACA DŁUG KULTURZE —
INSPIRACJE BIBLIJNE111
Powody silnego oddziaływania 111
Świat apokryfów114
Inkulturacja134
Literatura153
Tłumaczenia 153
Opracowania wątków biblijnych 163
Inspiracje biblijne u polskich poetów i pisarzy 178
Sztuka181
Biblia pauperum181
„Armadio degli Argenti”188
Inspiracje biblijne w ołtarzu Wita Stwosza 197
Miniatury biblijne w krakowskim Lorecie 205
Cykl syna marnotrawnego w twórczości Murilla 221
Inspiracyjna rola Biblii w naukach przyrodniczych 227
Biblijny obraz świata 227
Rozwój poznania przyrodniczego w krzywym zwierciadle 231
Ogólne uwagi na temat rozwoju poznania przyrodniczego 233
Wiara chrześcijańska jako czynnik twórczy w rozwoju nauk przyrodniczych 237
Biblia uczy prawdziwej wolności 246
Błędne pojęcie wolności 246
Droga do wolności 248
Soteriologiczny i etyczny wymiar wyzwolenia 250
Podstawowe zniewolenie 250
Prawdziwe wyzwolenie 252
Biblia pomaga tworzyć cywilizację miłości 254
Podsumowanie257

W dalszym ciągu rozważań będziemy mogli głębiej wniknąć w całokształt zagadnień związanych z Biblią i tym samym lepiej ją rozumieć, stąd w tym miejscu poprzestaniemy na tej jej znajomości, jaka każdemu z nas nie jest z pewnością obca. Mimo bowiem częstych wysiłków, jakie podejmowano w przeszłości, a nawet podejmuje się nadal, można przypuścić, że bez względu na przyjmowany światopogląd każdy członek naszego społeczeństwa ma pojęcie o tej rzeczywistości, którą nazywamy Biblią. Kilka słów poświęcimy natomiast drugiemu pojęciu, które występuje w określeniu tematu naszych zainteresowań, czyli kulturze.

Kiedy pierwsza Księga w kanonie Starego Testamentu podejmuje refleksję teologiczną nad problemem, kim jest człowiek, wtedy stwierdza, że na samym początku Bóg przemówił do naszych prarodziców, zlecając im specjalne zadanie: „Czyńcie sobie ziemię poddaną” (por. Rdz 1, 28). Te słowa w bardzo istotny sposób charakteryzują człowieka i odróżniają go od innych bytów na ziemi. Człowiek to istota, która daną mu rzeczywistość przetwarza, przemienia, udoskonala, czyni sobie poddaną. Tak rodzi się ludzka kultura, coś, co jest charakterystyczne jedynie dla człowieka, ale co równocześnie świadczy o tym, że człowiek jest czymś więcej niż pozostałe byty, że jest on w jakiś sposób podobny do samego Boga, Stwórcy świata. Człowiek kontynuuje Boże dzieło stworzenia, sam tworząc dzieła na tej ziemi.

Słowo „kultura” pochodzi od łacińskiego czasownika colere, który pierwotnie oznaczał: uprawiać. Uprawa roli będąca fundamentalnym zajęciem człowieka osiadłego powinna mu zapewnić środki utrzymania. Ta podstawowa czynność człowieka stała się też wzorem innych czynności, a uprawianie nabrało również znaczenia przenośnego. Stąd wszelki wysiłek człowieka zmierzający do udoskonalenia zastanego stanu rzeczy — zarówno, fizyczny jak i umysłowy — można nazwać uprawianiem, a jego rezultat kulturą1. W pragmatyce współczesnych języków europejskich z reguły nie ma wyraźnego rozróżnienia pomiędzy kulturą a cywilizacją. Termin „cywilizacja” został wprowadzony jako neologizm w wieku osiemnastym. W języku polskim kulturę odnosimy raczej do sfery życia duchowego, czasem redukuje się ją jedynie do sztuki, a cywilizacją określa się życie materialne i postęp techniczny2. Podział ten jednak nie jest obowiązujący i możemy posługiwać się tu terminem „kultura” w jego szerokim zakresie. Pomiędzy Biblią a kulturą zachodzą liczne relacje, które najogólniej możemy podzielić na dwie kategorie. Do pierwszej należy to wszystko, co Biblia czerpała z kultury w zakresie swego powstawania, druga pokazuje oddziaływanie Biblii na kulturę. W nawiązaniu do tych dwu kategorii nasze rozważania podzielimy na dwie części. Pierwsza, ukazując to, co ludzka kultura wniosła w powstanie Biblii, będzie prowadzić do wniosku, że Biblia — nie bezpodstawnie uważana za słowo Boże — nie spadła z nieba, ale przez kulturę słowo Boga zostało odziane w ludzką szatę literacką. Część druga uzmysłowi czytelnikom, że Biblia dług zaciągnięty wobec ludzkiej kultury spłaciła z nawiązką, inspirując wiele dzieł ubogacających kulturę świata.

1 Por. encyklopedyczną definicję kultury: „kultura — działalność, której celem jest rozwój ludzkiej natury, zwłaszcza w wymiarze intelektualnym, moralnym, artystycznym i religijnym; kultura jest osobowym sposobem bycia człowieka”, P. Jaroszyński, Kultura, w: Encyklopedia „Białych Plam”, t. X, Radom 2003, s. 276.

2 Por. tamże, s. 279.

opr. aw/aw



« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

reklama

reklama

reklama

reklama