Prezydent USA Donald Trump po rozmowach w Białym Domu podjął się roli mediatora między Zełenskim a Putinem. Zapowiedział organizację bezpośredniego spotkania przywódców Ukrainy i Rosji. Omawiano także gwarancje bezpieczeństwa dla Kijowa. „Dziś poczyniliśmy realne postępy” – podsumował spotkanie polityków w Waszyngtonie premier Wielkiej Brytanii.
Spotkanie europejskich przywódców w Waszyngtonie przyciągnęło uwagę całego świata. Donald Trump poinformował, że po rozmowach z Wołodymyrem Zełenskim oraz przywódcami europejskimi nawiązał kontakt z prezydentem Rosji. Strona rosyjska zaproponowała na początek przeprowadzenie spotkania dwustronnego – między Rosją i Ukrainą. Następnie miałoby zostać zorganizowane spotkanie trójstronne – z udziałem USA. To pierwszy z dwóch najważniejszych rezultatów spotkania w Waszyngtonie.
Zełenski gotowy do rozmów z Putinem
„Jesteśmy gotowi do wszelkich formatów na poziomie liderów (...) Potwierdziłem, że jesteśmy gotowi do dwustronnego spotkania z Putinem. I później liczymy na trójstronne spotkanie – oświadczył po spotkaniu w Białym Domu Zełenski. Dodał, że nie ustalono dat potencjalnych spotkań i opowiedział się za tym, by odbyły się bez żadnych warunków wstępnych.
Prezydent Stanów Zjednoczonych określił waszyngtońskie konsultacje jako „dobry pierwszy krok do zakończenia wojny”.
Gwarancje bezpieczeństwa
Drugim kluczowym tematem dyskusji były gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy, które miałyby być udzielane przez państwa europejskie „w koordynacji ze Stanami Zjednoczonymi”. Zobowiązały się to tego 31 kraje tzw. Koalicja chętnnych. Trump nawiązał przy tym do mechanizmu ochrony zbliżonego do artykułu 5. Traktatu Północnoatlantyckiego.
„To kluczowa kwestia na początku drogi ku zakończeniu wojny” – ocenił Zełenski. Zaznaczył, że USA wysyłają sygnał, że będą uczestnikiem gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy i że jest polityczna wola w tej sprawie. „Uważam, że to duży krok naprzód” – ocenił.
Zełenski zapowiedział, że w ciągu dziesięciu dni powinny pojawić się szczegóły dotyczące gwarancji bezpieczeństwa od partnerów dla Ukrainy.
Według ustaleń „Financial Times” Ukraina zaproponowała Waszyngtonowi porozumienie o zakupie amerykańskiej broni o wartości 100 mld dolarów ze środków europejskich oraz dodatkową umowę na 50 mld dolarów dotyczącą produkcji dronów z udziałem ukraińskich firm.
Zełenski o kwestii terytoriów
W Białym Domu rozmawiano również o powrocie do kraju wywiezionych przez Rosję ukraińskich dzieci oraz o wymianie jeńców – wojskowych, cywilnych i więźniów politycznych – w formacie wszyscy na wszystkich. Trump ma w tym wesprzeć Zełenskiego.
Prezydent zaznaczył, że przeprowadził też z Trumpem długą rozmowę o ukraińskim terytorium, a strona amerykańska przygotowała na spotkanie mapę Ukrainy przedstawiającą aktualną sytuację na froncie. Zełenski oznajmił, że kwestia terytorium pozostanie sprawą między nim a Putinem.
Zełenski ocenił, że było to dotychczas jego najlepsze spotkanie z prezydentem USA Donaldem Trumpem. „Jesteśmy pewni, że wojna się zakończy. Jest to dla nas bardzo ważne, by to nie była przerwa w walkach, tylko prawdziwy pokój, który można ochronić gwarancjami bezpieczeństwa naszych partnerów” – powiedział.
Europa o rozmowach w Waszyngtonie
Sekretarz generalny NATO Mark Rutte poinformował, że nie dyskutowano o wysłaniu żołnierzy na Ukrainę. Podkreślił również, że sprawa członkostwa Kijowa w Sojuszu pozostaje kwestią sporną.
Premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer wskazał na dwa istotne efekty spotkania: powołanie koalicji państw współpracujących ze Stanami Zjednoczonymi w zakresie gwarancji bezpieczeństwa oraz zapowiedź rozmów Putina i Zełenskiego. „Dziś poczyniliśmy realne postępy” – ocenił Starmer, dodając, że niektóre kwestie, takie jak wymiana jeńców czy powrót dzieci, wymagają bezpośrednich negocjacji między Moskwą a Kijowem.
Sceptyczne tony Finlandii i Francji
Nie wszyscy przywódcy wyrazili optymizm. W sceptycznym tonie po spotkaniu w Waszyngtonie wypowiedział się prezydent Finlandii Alexander Stubb. „Putin rzadko bywa godny zaufania. Pozostaje więc pytanie, czy starczy mu odwagi, by przybyć na tego typu spotkanie. Czy starczy mu odwagi, by przybyć na spotkanie trójstronne, czy też po raz kolejny spróbuje grać na czas?” – powiedział Alexander Stubb fińskiej prasie odnosząc się do zapowiedzi Donalda Trumpa, że rozpoczął już przygotowania do spotkania z Wołodymyrem Zełenskim i Władimirem Putinem.
Prezydent Francji Emmanuel Macron ostrzegł, że jeśli proces pokojowy zakończy się fiaskiem, sankcje wobec Rosji muszą zostać zaostrzone. „Jeśli ten proces zostanie odrzucony, wszyscy zgadzamy się, że sankcje będą musiały zostać zaostrzone” – podkreślił Macron.
Źródło: