Obchody Roku Kard. Stefana Wyszyńskiego w Rzymie

Rok 2001 z inicjatywy polskich parlamentarzystów ogłoszony był Rokiem Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Okoliczność ku temu dała setna rocznica urodzin tego wielkiego Polaka i Pasterza Kościoła w Polsce oraz 20. rocznica jego śmierci. Nie był to jednak obchód tylko okolicznościowy, związany ze wspomnianymi rocznicami. Głębszych racji woli uczczenia Prymasa Tysiąclecia należy szukać w rosnącej świadomości, przynajmniej w pewnych kręgach Polaków, doniosłości roli. jaką ten Prymas spełnił w trudnych czasach wielkich zmagań i przemian w Polsce. Chodzi najpierw o skomplikowany okres po II wojnie światowej, wobec którego stanął na początku swej biskupiej i prymasowskiej posługi kard. Stefan Wyszyński. Był to czas kształtowania relacji i szukania pewnego modus vivendi dla Kościoła w Polsce w zaistniałej w Europie sytuacji geopolitycznej i społecznej, będącej skutkiem powojennych układów wielkich mocarstw. Te układy spowodowały nie tylko przesunięcia granic, przemieszczenia ludności, ale także zmianę zasięgu wpływów ideologicznych. Kościół w Polsce, jak zresztą cały naród, znalazł się pod wpływem systemu, który zmierzał do tego. by za wszelką cenę ograniczyć jego działalność czy nawet wprost wyeliminować wszelkie przejawy wiary i kultu.

Kolejnym ważnym etapem w posłudze Kardynała Wyszyńskiego było przygotowanie narodu polskiego do obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski - zaproponowana przez niego i dobrze przyjęta przez wiernych, trwająca dziewięć łat Wielka Nowenna. Po części zbiegło się (o z zaangażowaniem Kościoła w Polsce w dzieło soborowe. Działalność Prymasa Polski i całego Episkopatu Polski sprawiły, iż w to dzieło włączyły się szerokie rzesze wiernych, aby przez tzw. czyn soborowy duchowo wspierać Ojców Soborowych. Był to zapewne bardzo znamienny wkład wiernych w Polsce w Vaticanum H.

Końcowe lata posługi Kardynała Prymasa dokonywały się w okresie głębokich przemian w naszej Ojczyźnie, które miały swój początek przede wszystkim na płaszczyźnie socjalnej polskiego społeczeństwa, za którymi jednak stały kwestie religijne i wolnościowe, a które ostatecznie przybrały wydźwięk polityczny, znamienna w tej sytuacji była postawa Prymasa - z. jednej strony nacechowana wielką ostrożnością, a z drugiej świadcząca o świadomości nadejścia nowych czasów i otwarta na tę nowość. Nie pozostaje zapewne (też bez znaczenia dla zrozumienia posługi kard. Stefana Wyszyńskiego fakt wyboru metropolity krakowskiego kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową. Świadectwu temu dały najlepiej słowa samego Papieża Jana Pawła II podczas audiencji dla Polaków 23 października, następnego dnia po inauguracji pontyfikatu, skierowane do Prymasa Wyszyńskiego: «Nie byłoby na Stolicy Piotrowej tego Papicża-Polaka [...] gdyby nie było Twojej wiary nie cofającej się przed wiezieniem i cierpieniem, Twojej heroicznej nadziei. Twego zawierzenia bez reszty Matce Kościoła, gdyby nie było Jasnej Góry i tego całego okresu dziejów Kościoła w Ojczyźnie naszej, które związane są z Twoim biskupim i prymasowskim posługiwaniem». Ukoronowaniem percepcji osoby i dzieła Kardynała Wyszyńskiego jest fakt przeprowadzenia diecezjalnego etapu procesu beatyfikacyjnego, który został zakończony i przekazany do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

W Polsce z racji obchodów Roku Kard. Stefana Wyszyńskiego odbyły się różne i liczne uroczystości i celebracje, podjęto inicjatywy duszpasterskie, kulturalno religijne itp. Także Polacy w Rzymie przyłączyli się do tych obchodów. Włączyli się w nie także wierni Kościoła włoskiego. Ze zrozumiałych względów miejscem rzymskich uroczystości była bazylika S. Maria in Trastevere (Matki Bożej na Zatybrzu). Ten kościół bowiem był kościołem tytularnym kard. Stefana Wyszyńskiego, przyznanym mu przez Piusa XII z racji wyniesienia do godności kardynalskiej. Warto tylko przypomnieć, że ówczesne władze polskie nie pozwoliły nowo mianowanemu Kardynałowi na wyjazd na Konsystorz 12 stycznia 1953 r. po odbiór kapelusza kardynalskiego. Odebrał więc go dopiero 18 maja 1957 r. z rąk delegacji papieskiej w kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika przy via Botteghe Oscure, a kościół tytularny objął 30 maja 1957 r. Znamienne jest też to, że rzymskim obchodom Roku Kardynała Wyszyńskiego mógł przewodniczyć obecny Prymas Polski, kard. Józef Glemp, dla którego również ta bazylika jest kościołem tytularnym. Nadto, kard. Józef Glemp jest związany z Comunita S. Egidio (Wspólnotą św. Idziego) i od lat patronuje prowadzonym przez tę wspólnotę spotkaniom "Domini e religioni". Właśnie Comunita S. Egidio wraz z przedstawicielami duchowieństwa polskiego w Rzymie przygotowała uroczystość.

Uroczystości w Rzymie miały miejsce w dniu 15 grudnia 2001 r. Wzięli w nich udział - pod przewodnictwem Prymasa Polski kard. Józefa Glempa - kard. Alfonso López Trujillo, abp Szczepan Wesoły, abp Edward Nowak, bp Adrianus H. van Luyn (Biskup Rotterdamu), bp Stanisław Dziwisz, bp Yincenzo Paglia, bp Stanisław Ryłko, bp Stanisław Stefanek i bp Piotr Jarecki. W uroczystości uczestniczyła także pani Hanna Suchocka, ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej. Obecni byli przedstawiciele Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z rektorem - ks. prof. Romanem Bartnickim, prorektorami - ks. prof. Waldemarem Chrostowskim, ks. prof. Wojciechem Góralskim i panem prof. Zygmuntem Niewiadomskim, Senat uniwersytecki oraz dziekani ośmiu wydziałów, profesorowie i pracownicy administracyjni Uniwersytetu. Okazją do ich obecności w Rzymie było nadanie przez UKSW doktoratu honoris causa Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, które miało miejsce tegoż dnia w godzinach południowych w Watykanie. Obecni byli także gospodarze tego miejsca, tzn. parafianie i liczni przedstawiciele Wspólnoty św. Idziego wraz z ich przewodniczącym prof. Andrea Riccardi.

Uroczystości w S. Maria in Trastevere rozpoczęły się wystąpieniami Chóru UKSW prowadzonego przez ks. prof. Kazimierza Szymonika i prelekcją ks. prał. Zbigniewa Kiernikowskiego, rektora Papieskiego Instytutu Polskiego w Rzymie, na temat relacji sługi Bożego Stefana Kardynała Wyszyńskiego z papieżami jego czasu. Charakter i ducha tych kontaktów najlepiej oddają słowa samego Kard. Wyszyńskiego zawarte w jego testamencie z roku 1969: «Pracując dla Kościoła Chrystusowego, muszę wyznać, że zawsze doznawałem pełnego zrozumienia w trudnych sytuacjach Kościoła w Polsce od Ojca Świętego Piusa XII, Jana XXIII i Pawia VI. Nigdy nie usłyszałem od nich najmniejszej przygany. ani też krytycznej oceny naszej pracy. Natomiast zawsze budowały mnie przedziwny szacunek i miłość, z jaką odnosili się Papieże do Kościoła w Polsce, do Biskupów, kapłanów - i do mnie. Wiem, że zawsze ufali Kościołowi Polskiemu, chociaż nie mogli niektórych naszych postulatów spełnić. Piszę to dlatego, bo wiem. że w Polsce istnieje cała biblioteka politycznych publikacji, które zniekształcają właściwy obraz rzeczywistości.

Chór wykonał m.in. kolędy w opracowaniu polskich artystów: „Anioł pasterzom mówił" (w opr. S. Niewiadomskiego), ,,Lulajże Jezuniu" i „My też pastuszkowie" (w opr. S. Stuligrosza), a także „O gloriosa Domina" M. Żeleńskiego, „Psalm: Richte mich Gott" F. Mendelssohna, „Bohorodice Djewo" (Ave Maria) S. Rachmaninowa, „Ave Maria" P. Łukaszewskiego i „Alleluja" z Oratorium „Mesjasz" G. F. Haendla.

Liturgii Eucharystii, sprawowanej w języku włoskim i polskim przewodniczył kard. Józef Glemp. Koncelebrowali wspomniani już wyżej kardynał Alfonso López Trujillo, arcybiskupi i biskupi oraz około 60 księży. Byli to księża przybyli w ramach pielgrzymki Uniwersytetu oraz duchowieństwo polskie z Rzymu. Liturgię przygotowali księża z Papieskiego Instytutu Polskiego w Rzymie wraz z proboszczem bazyliki S. Maria in Trastevere, ks. Matteo Zuppi i Wspólnotą św. Idziego. Śpiewy podczas liturgii wykonały Chór UKSW ("Missa brevis" A. Lotti) i chór Wspólnoty św. Idziego, dając też możliwość śpiewu całemu zgromadzeniu. Homilię wygłosił kard. Józef Glemp. Nawiązując do Ewangelii o cudzie w Kanie Galilejskiej ukazał postać Prymasa Tysiąclecia, a szczególnie jego zaufanie Maryi w pełnieniu pasterskiej posługi.

Po Liturgii Eucharystii miało miejsce spotkanie ze Wspólnotą św. Idziego w antycznych pomieszczeniach dawnego klasztoru karmelitańskiego z XVI w., pierwszego klasztoru karmelitańskiego w Rzymie po reformie przeprowadzonej przez św. Teresę w Avila. Obecnie stanowią one miejsce spotkań Wspólnoty św. Idziego.

Sobotni wieczór 15 grudnia 2001 poświęcony pamięci sługi Bożego Kard. Stefana Wyszyńskiego, przeżyty
na zabytkowym Zatybrzu jest zapewne znamiennym przyczynkiem dla umocnienia więzów, które łączą - już od czasów kard. S. Hozjusza - polską tradycję ze starochrześcijańską tradycją rzymską. To miejsce kultu maryjnego, tak cennego dla obu narodów jest dzisiaj centrum spotkań zaangażowanej w sprawy Kościoła Wspólnoty św. Idziego, troszczącej się o jedność i porozumienie między narodami i religiami. Bazylika Matki Bożej na Zatybrzu, tak droga za życia kard. Stefanowi Wyszyńskiemu, także w dzisiejszych czasach, również przez tego rodzaju uroczystości śle swoje stale aktualne przesłanie.

opr. ab/ab