Prawo do życia to także prawo do godnego życia

Wczoraj obchodziliśmy Dzień Świętości Życia. Czy to moment, w którym czuje Pan satysfakcję po tym, co udało się w ostatnim czasie zrobić dla ochrony życia w Polsce?

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 roku w znaczący sposób wzmacnia prawną ochronę życia. Był to cel, który od wielu lat stawiały sobie środowiska obrońców życia. Setki tysięcy Polaków angażowały się w tę sprawę. Z różnych powodów to się nie udawało. Była to jedna z tych rzeczy, która ideowo motywowała mnie do zaangażowania politycznego.

Jakie są kolejne wyzwania?

Pierwsze wynika ze zobowiązania państwa do wspierania macierzyństwa oraz wspierania osób niepełnosprawnych, ich rodzin i opiekunów. W ostatnich latach zrobiliśmy w tej sprawie dużo (500+ dla dorosłych niepełnosprawnych, programy Za Życiem czy Dostępność Plus), ale wszyscy rozumiemy, że wciąż jest bardzo dużo do zrobienia.

Drugie wyzwanie wynika nie tyle z samego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, ile ze skali niezrozumienia w społeczeństwie kwestii ochrony życia. To jest olbrzymie wyzwanie informacyjne, edukacyjne i promocyjne. Musimy przekonywać społeczeństwo do tego, że – po pierwsze – są prawa, które przynależą nam z racji tego, że jesteśmy ludźmi. Ich respektowanie wynika z godności innych osób i jest naszym obowiązkiem. Jest ważne także dla nas. Jeśli poświęcimy jakieś kategorie osób – chorych, niepełnosprawnych – musimy pamiętać, że tego rodzaju precedens może zostać rozszerzony na inne grupy. Ktoś może zapytać, czy nie należy wrócić do kary śmierci, czy nie zalegalizować eutanazji, a może skonfiskować tym, którzy mają więcej, część ich majątku.

Jest Pan kandydatem na Rzecznika Praw Obywatelskich. Jak widzi Pan rolę RPO w działaniach na rzecz ochrony życia?

Na pewno jednym z ważnych obowiązków RPO jest zabieganie o sprawy ochrony życia, ale też promocja cywilizacji życia, a więc godności człowieka, prawa do życia, praw rodziny. Dzisiaj najważniejszym działaniem, które stoi przed RPO, jest bycie adwokatem osób chorych i niepełnosprawnych, działanie, aby prawo do życia było rozumiane także jako prawo do godnego życia. Musimy w tej sprawie okazać wiele empatii, życzliwości, uczynić krok, który dla tej grupy osób najsłabszych, będzie tym, czym w skali kraju były programy godnościowe – 500+, podwyższenie najniższych emerytur, rent, płacy minimalnej. Rzecz nie wyczerpuje się tylko we wsparciu ze strony państwa, ale jest też tutaj element obowiązku, który spoczywa na każdym z nas, aby ludziom najsłabszym okazać współczucie, poświęcić czas, podać rękę.

Cywilizacja życia nie tylko oznacza ochronę prawną życia, zapewnienie przez państwo godnego życia w postaci różnorakich świadczeń, ale także empatię i relacje w codziennym życiu.