Co o roli Kościoła podczas II wojny światowej mówią zakonne archiwa? Podsumowanie projektu Instytutu Pileckiego

20-21 października w „Sali Papieskiej” na Jasnej Górze odbędzie się konferencja naukowa ,,Kościół katolicki w Polsce podczas II wojny światowej. Nowe wyzwania dla wspólnot zakonnych i duchowieństwa  w obliczu eksterminacji ludności żydowskiej’’, zorganizowana przez Instytut Pileckiego.  Do objęcia wydarzenia Honorowym Patronatem organizator zaprosił metropolitę częstochowskiego abp Wacława Depo oraz o. Arnolda Chrapkowskiego, generała zakonu paulinów. Konferencja  jest podsumowaniem prac w projekcie naukowym dotyczącym roli żeńskich zgromadzeń zakonnych w pomocy i ratowaniu ludności żydowskiej na Ziemiach Polskich podczas II wojny światowej. Jest również przestrzenią do konsolidacji dóbr jakimi są zasoby archiwalne zakonów  oraz potencjał naukowo-badawczy Instytutu Pileckiego. Wydarzenie podkreśla wkład Kościoła w dokumentowanie historii oraz jego otwartość na relacje z instytucjami naukowymi. Konferencja dedykowana jest o. Jerzemu Tomzińskiemu OSPPE w pierwszą rocznicę jego śmierci.

O projekcie: „Rola żeńskich zgromadzeń zakonnych w pomocy i ratowaniu ludności żydowskiej na Ziemiach Polskich podczas II wojny światowej” został zainicjowany w Instytucie Pileckiego w czerwcu 2020 r., a zakończy się w grudniu 2022 r. Jego celem jest naukowe opracowanie oraz przygotowanie do druku źródeł historycznych – materiałów w formie ankiet, relacji i wywiadów dotyczących pomocy, ukrywania i ratowania ludności żydowskiej podczas drugiej wojny światowej – zebranych wśród polskich zakonnic i duchowieństwa w latach powojennych. W ramach projektu przeprowadzona została szeroka kwerenda archiwalna, która objęła m.in. trzydzieści archiwów zakonnych w Polsce, pięć archiwów zakonnych domów generalnych w Rzymie, a także biblioteki i archiwa kościelne. Dokonano również poszukiwań bibliograficznych, służących rewizji danych zawartych w źródłach przygotowywanych do publikacji. W projekcie wzięło udział dwanaście archiwistek reprezentujących żeńskie zgromadzenia zakonne w Polsce.  

Destruktywny wpływ wojny, polityka terroru niemieckiego okupanta i eksterminacja ludności żydowskiej miały ogromne oddziaływanie na zakres, kierunki i znaczenie działań podejmowanych przez zgromadzenia zakonne i duchowieństwo. Konferencja służąca podsumowaniu półtorarocznej pracy naukowej ma przedstawić szerszy kontekst funkcjonowania Kościoła katolickiego podczas II wojny światowej, ma także pokazać znaczącą rolę archiwów kościelnych i zakonnych w poszerzaniu wiedzy historycznej.

Wstęp dla słuchaczy jest otwarty i bezpłatny.

Szczegółowy program konferencji: https://instytutpileckiego.pl/pl/instytut/kalendarz/kosciol-katolicki-w-podczas-ii-wojny-swiatowej-nowe-wyzwania